Jan Trepczyk: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Pokłosie: linkfix |
co to jest "w ostatnich latach" i jakimi rocznicami?, WP:SK |
||
Linia 4:
== Życiorys ==
=== Dzieciństwo i młodość ===
Jan Trepczyk urodził się 22 października 1907 r. we wsi Strysza Buda k. [[Mirachowo (wieś w województwie pomorskim)|Mirachowa]], w pow. [[Kartuzy|kartuskim]], jako piąte, najmłodsze dziecko w chłopskiej rodzinie Jana i Berty z d. Hebel. W latach 1914-1921 uczył się w szkole podstawowej w [[Mirachowo (wieś w województwie pomorskim)|Mirachowie]], najpierw po niemiecku, potem po polsku. Tam zetknął się z [[Aleksander Labuda|Aleksandrem Labudą]], który ukształtował jego zainteresowania kulturą kaszubską. Od 1921 r. kształcił się w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w [[Kościerzyna|Kościerzynie]]. Uczył go m.in. poeta kaszubski [[Leon Heyke|ks. Leon Heyke]]. W 1926 r. ukończył szkołę i podjął pracę jako nauczyciel w szkole podstawowej w [[Kartuzy|Kartuzach]]. Od 1927 r. uczył w [[Miszewo (powiat kartuski)|Miszewie]] k.
Latem 1928 r. wraz z [[Aleksander Labuda|A. Labudą]] odwiedził dr. [[Aleksander Majkowski|A. Majkowskiego]], który został jego duchowym przewodnikiem. Wraz z [[Aleksander Labuda|Labudą]] i A. Stoltmannem Trepczyk przygotował w następnym roku zjazd nauczycielski w [[Kartuzy|Kartuzach]], na którym założono [[Zrzeszenie Regionalne Kaszubów]]. Został jego sekretarzem, a później stał się jednym z głównych [[Zrzeszeńcy|„zrzeszińców”]].
Linia 17:
W 1930 r. poślubił Anielę z d. Rompska, z którą miał sześcioro dzieci: Bogusławę (1930), Świętopełka (ur. 1931, zm. 2011), Mirosławę (1933), Damrokę (1934), Mestwina (ur. 1935, zm. 1943) i Sławę (1937). O wielkim przywiązaniu do ziemi pomorskiej, jak i znajomości jej historii świadczy fakt nadawania swoim dzieciom starodawnych imion słowiańskich, typowych dla dynastii książąt pomorskich. W 1951 r., po śmierci pierwszej małżonki, ożenił się z Leokadią Czają. W 1967 r. przeszedł na emeryturę. Dwa lata później przeprowadził się na ul. Zwycięstwa, gdzie mieszkał do śmierci. W czerwcu 1946 r. wrócił do kraju i zamieszkał w [[Wejherowo|Wejherowie]] przy ul. Bukowej, a potem Kopernika. Przez ponad 20 lat pracował tam jako nauczyciel muzyki w SP nr 4. Uczył także geografii, plastyki i matematyki. Opracowaniem jego biografii i twórczości zajął się Edmund Kamiński, zięć Leokadii.
Od powrotu do kraju włączył się w pracę kulturalno-społeczną na [[Kaszuby|Kaszubach]]. Publikował m.in. w [[Zrzesz Kaszëbskô|„Zrzeszë Kaszëbsczi”]],
W grudniu 1956 r. włączył się w organizację [[Zrzeszenie Kaszubskie|Zrzeszenia Kaszubskiego]] i został prezesem jego oddziału [[Wejherowo|wejherowskiego]]. Zdobył dla niego lokal w centrum miasta i rozwinął różnorodną działalność, m.in. teatralną, muzyczną, prelekcyjną i wystawienniczą. Złożył prezesurę w 1961 r., kiedy to został wciągnięty w krąg działaczy kaszubskich niesłusznie oskarżonych o separatyzm i współpracę z niemieckimi rewanżystami. Władze [[Zrzeszenie Kaszubskie|ZK]] udzieliły mu nagany. Wrócił na czteroletnią kadencję w 1967 r. Wydarzenia te nie osłabiły tempa jego pracy kulturalnej i twórczości artystycznej. Jan Trepczyk tworzył nadal poezje i pieśni, współorganizował [[Wejherowo|wejherowski]] Festiwal Pieśni o Morzu, zakładał chóry i zespoły folklorystyczne, a także starał się o powołanie w [[Wejherowo|Wejherowie]] [[Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie|muzeum kaszubsko-pomorskiego]]. W 1967 r. otrzymał [[Medal Stolema]], a w 1971 Złoty Krzyż Zasługi. Wrócił na stanowisko prezesa oddziału wejherowskiego [[Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie|Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego]] i był nim przez dwie kadencje (1967- 73).
=== Apogeum ===
W latach 70. wydano pierwsze po wojnie publikacje książkowe J. Trepczyka: arkusz wierszy ''Moja stegna'' (1970), dwa śpiewniki w opracowaniu lęborskiego muzyka [[Juliusz Mowiński|Juliusza Mowińskiego]]
Ostatnie lata życia Jan Trepczyk spędził bardzo pracowicie. Tworzył poezje i pieśni, spisywał swe wspomnienia, publikował, prowadził zespoły śpiewacze i sam występował, najczęściej w małych zespołach z żoną, pasierbicą Zofią i zięciem [[Edmund Kamiński|Edmundem Kamińskim]]. Przygotował wielki słownik polsko-kaszubski i szukał dla niego możliwości publikacji. Doczekać tego jednak nie zdążył. Chorował na raka krtani, musiał posługiwać się wzmacniaczem głosu, pod koniec życia zaatakował go także [[półpasiec]]. Zmarł 3 września 1989 r. w [[Wejherowo|Wejherowie]], gdzie został też pochowany. Spoczywa w grobie z żoną Leokadią, zmarłą prawie 10 lat później, 28 listopada 1998 r.
Linia 29:
Do historii [[Literatura kaszubska|literatury kaszubskiej]] Jan Trepczyk przeszedł jako jeden z najpracowitszych jej twórców, człowiek pełen entuzjazmu, o wielostronnych zainteresowaniach i rozlicznych talentach. W poezji opiewał kaszubskie krajobrazy, historię i przeszłość tej ziemi oraz jej mieszkańców. Tworzył tradycyjne utwory, zwrotkowe i rymowane, które opatrywał pięknymi melodiami, niemającymi do dziś sobie równych pod względem inwencji, pełnymi szczerych emocji, humoru, a czasem też patosu. Spis jego utworów obejmuje 133 znanych pieśni. Zostały one opracowane przez [[Juliusz Mowiński|Juliusza Mowińskiego]] i [[Zbigniew Szablewski|Zbigniewa Szablewskiego]]. Jako pisarz i leksykograf utrwalał bogactwo kaszubskiej mowy, rozwijał ją poprzez stylowe neologizmy i archaizmy; wykonał olbrzymią pracę w tym kierunku, mogącą z dumą stać obok dzieła [[Bernard Sychta|ks. Bernarda Sychty]]. Zostawił bogaty dorobek artystyczny, rozwijany chętnie przez kolejne pokolenia kaszubskich twórców. To Trepczyk rzucił entuzjastyczne hasło „Pòjme w przódk z kaszëbizną”, którego echo do dziś brzmi w sercach działaczy kaszubskich.
Pośmiertnie wydano w dwóch tomach wspomniany ''Słownik polsko-kaszubski'' (1994), zawierający ok. 60 tys. haseł i opracowany przez [[Jerzy Treder|prof. Jerzego Tredera]], wznowiono też – w poszerzonej wersji – śpiewnik ''Lecë choranko''. Równolegle ukazała się kaseta magnetofonowa pod tym tytułem zawierająca 27 utworów ze zbioru, a w 2004 r. kilka pieśni Jana Trepczyka znalazło się na płycie kompaktowej ''Mòrze. Kaszubskie pieśni o morzu''. 18 czerwca 2004 r. imię Trepczyka przyjęła szkoła w [[Miszewo (powiat kartuski)|Miszewie]], w której pracował przed wojną przez 7 lat, nosi je też
Jego imię otrzymały krótkie ulice w [[Wejherowo|Wejherowie]], [[Rumia|Rumi]] i [[Bolszewo|Bolszewie]].
=== Publikacje ===
|