Hieronim (Ekziemplarski): Różnice pomiędzy wersjami

W 1898 został arcybiskupem [[eparchia warszawska (Rosyjski Kościół Prawosławny)|chełmskim i warszawskim]]<ref name="mir">{{cytuj książkę |nazwisko = Mironowicz | imię = A.| tytuł = Kościół prawosławny w Polsce| wydawca = Białoruskie Towarzystwo Historyczne| miejsce = Białystok|rok = 2006| strony = 486-488| isbn = 836045602X}}</ref>. W eparchii tej kontynuował działalność poprzedników w zakresie budowy nowych świątyń prawosławnych, zarówno cywilnych, jak i przeznaczonych dla wojska<ref name="mir"/>. Od grudnia 1900 do maja 1901 hierarcha brał udział w obradach Świętego Synodu w Petersburgu<ref name="pravenc"/>. 7 października 1901 w [[Tomaszów Lubelski|Tomaszowie Lubelskim]] witał cara [[Mikołaj II Romanow|Mikołaja II]] i carycę [[Aleksandra Fiodorowna (Alicja Heska)|Aleksandrę Fiodorownę]] na uroczystości poświęcenia [[cerkiew św. Mikołaja w Tomaszowie Mazowieckim|cerkwi św. Mikołaja]]<ref name="pravenc"/>.

Dążył również do trwałego zaprowadzenia prawosławia na terenie [[likwidacja unickiej diecezji chełmskiej|byłej unickiej diecezji chełmskiej]]. W 1902 zasugerował rosyjskim władzom zlikwidowanie również [[archidiecezja lubelska|łacińskiej diecezji lubelskiej]], by uniemożliwić duchownym katolickim działalność wśród opornych unitów. Projekt ten został jednak odrzucony, gdyż car nie chciał dalszego zaostrzania się stosunków z papieżem<ref name="szab69">{{cytuj książkę |nazwisko = Szabaciuk | imię = A.| tytuł = "Rosyjski Ulster". Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863-1915| wydawca = Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego| miejsce = Lublin|rok = 2013| strony = 69-71| 9788377028193}}</ref>. W marcu tego samego roku Hieronim był jednym z inicjatorów spotkania ministrów spraw wewnętrznych, sprawiedliwości, wojny i finansów z oberprokuratorem [[Świątobliwy Synod Rządzący|Świętego Synodu]] [[Konstantin Pobiedonoscew|Konstantinem Pobiedonoscewem]], w czasie którego dyskutowano nad projektem utworzenia [[gubernia chełmska|guberni chełmskiej]] i wdrożenia na jej terenie specjalnego ustawodawstwa faworyzującego prawosławnych<ref name="szab69"/>. Również ta propozycja została odrzucona, jedynie generał-gubernatora warszawskiego [[Michaił Czertkow|Michaiła Czertkowa]] zobowiązano do podjęcia szczególnych starań na rzecz dalszego utrwalania prawosławia wśród byłych unitów i ich [[rusyfikacja|rusyfikacji]]. Na prośbę generał-gubernatora arcybiskup Hieronim przedstawił swoje stanowisko w tej kwestii i sugestie dalszego postępowania. Opinia hierarchy nie różniła się od ocen sytuacji formułowanych przez przedstawicieli carskiej administracji. Duchowny twierdził, że problem unitów jest zarówno zagadnieniem religijnym, jak i politycznym, gdyż wykorzystywany jest przez polskich działaczy narodowych do działań antyrosyjskich. Konsekwentnie zatem władze carskie powinny działać podobnie. Hieronim konkludował, iż ich zadaniem jest wdrożenie

Po wydaniu w 1905 ukazu tolerancyjnego, który zezwalał na porzucanie prawosławia, na terenie eparchii chełmsko-warszawskiej rozpoczęły się masowe [[konwersja (religia)|konwersje]] byłych unitów na katolicyzm obrządku łacińskiego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Szabaciuk | imię = A.| tytuł = "Rosyjski Ulster". Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863-1915| wydawca = Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego| miejsce = Lublin|rok = 2013| strony = 77-78| 9788377028193}}</ref>. Arcybiskup Hieronim starał się im przeciwdziałać głównie poprzez wydawanie odezw do wiernych i do duchowieństwa. Na szerzej zakrojone działania, w tym na wizytacje parafii, nie pozwalał mu wiek i stan zdrowia<ref name="szab96">{{cytuj książkę |nazwisko = Szabaciuk | imię = A.| tytuł = "Rosyjski Ulster". Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863-1915| wydawca = Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego| miejsce = Lublin|rok = 2013| strony = 96-99| 9788377028193}}</ref>. W pierwszej odezwie, opublikowanej 12 maja 1905, przyznawał, że ukaz został przyjęty z radością przez osoby, które niegdyś zmuszono do przyjęcia prawosławia, a [[Rosyjski Kościół Prawosławny]] nie będzie już oskarżany o prześladowanie innych wyznań. Równocześnie pisał, że wierni prawosławni w nowej sytuacji są szczególnie narażeni na fałszywe nauczanie. Twierdził, że w przeszłości w podobnych warunkach dochodziło do nakłaniania prawosławnych do porzucenia swojej wiary. Do przeprowadzonej w 1875 likwidacji unickiej diecezji chełmskiej odniósł się pozytywnie, a kwestię narzucania prawosławia i represji wobec opornych pominął. Wzywał jednak duchownych prawosławnych, by w polemice międzywyznaniowej posługiwać się głównie "miłością i prawdą". W końcu miesiąca wydał jeszcze dwie ulotki adresowane do wiernych. Zachęcał ich do niezmieniania wyznania, dementował również plotki o konwersji cara na katolicyzm i o restytucji państwa polskiego<ref name="szab96"/>. Równocześnie Hieronim pozostawał w kontakcie z oberprokuratorem Świętego Synodu. W listach do niego oskarżał duchownych rzymskokatolickich o zastraszanie prawosławnych. Twierdził, że właśnie agitacja katolicka jest główną przyczyną masowych konwersji<ref name="szab96"/>. Sprzeciwiał się natomiast stosowaniu przymusu w stosunku do niechętnych prawosławiu<ref name="pravenc"/>. Obok odezw dotyczących problemu unitów Hieronim w październiku 1905 wydał także odezwę do duchowieństwa i wiernych odnoszącą się do wydarzeń [[rewolucja 1905 roku|rewolucyjnych]]<ref name="pravenc"/>.

JakoOd arcybiskup1902, warszawskitj. angażowałod siępoczątku wistnienia prowadzonąstowarzyszenia, przez prawosławnychpopierał działalność dobroczynną, wspierał przytułki dla sierot prowadzone przez [[MonasterGalicyjsko-Russkie PrzemienieniaTowarzystwo Pańskiego w TeolinieDobroczynne|monasterGalicyjsko-Russkiego wTowarzystwa TeolinieDobroczynnego]], iktórego [[monastercelem Chrystusabyło Zbawicielawzmacnianie wruchu Wirowie[[moskalofilstwo|w Wirowiemoskalofilskiego]]. Popierałw działalnośćGalicji<ref>{{cytuj [[Galicyjsko-Russkieksiążkę Towarzystwo|nazwisko Dobroczynne= Osadczy|Galicyjsko-Russkiego Towarzystwaimię Dobroczynnego]]<ref>= W.| Osadczy:tytuł = ''Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji''.| Lublin:wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,| miejsce = Lublin| rok = 2007,| s.strony = 521-522.| isbn ISBN= 978-83-227-2672-3}}</ref>.