Sinti: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (18) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q840648
drobne techniczne
Linia 1:
'''Sinti''' lub '''Sinte''' (l.poj. r.m. '''Sinto''', r.ż. '''Sintisa''') – tradycyjnie [[Nomada|wędrowna]] [[grupa etniczna]], pochodząca z [[Półwysep Indyjski|Półwyspu Indyjskiego]], pokrewna [[Romowie|Romom]] i wraz z nimi określana zbiorczym mianem [[Cyganie|Cyganów]] ([[język niemiecki|niem.]] ''Zigeuner'', [[język włoski|wł.]] ''Zingari'', w [[język (mowa)|języku]] sintich – ''Romané Chavé'' / ''Romane Tschawe'' / ''Romane Čhave'', dosłownie: "Synowie„Synowie [[Rama (bóg)|Ramy]]" lub "Romscy„Romscy synowie / chłopcy"chłopcy”).
 
Brak jest jednoznacznych danych, mogących wyjaśnić genezę nazwy własnej ''Sinti''. Być może ma ona związek z imieniem legendarnego przywódcy Sindolo, znanego ze [[średniowiecze|średniowiecznych]] zapisków, odnoszących się do przybyłych w [[XV wiek]]u do [[Europa|Europy]] [[Cyganie|Cyganów]]. Jej pokrewieństwo [[toponim]]owi [[Sindh]] (prowincja w dzisiejszym [[Pakistan]]ie) jest również prawdopodobne, gdyż region ten leży w obszarze, na którym zachodził najwcześniejszy etap [[etnogeneza|etnogenezy]] [[Romowie|Romów]]. Dane [[językoznawstwo|językoznawcze]] zdają się jednakże wskazywać obcy charakter tego [[etnonim]]u, który w [[deklinacja (językoznawstwo)|deklinacji]] zachowuje się jak inne słowa [[Zapożyczenia językowe|zapożyczone]].
Linia 5:
Większość Sintich posługuje się [[dialekt]]em północno-zachodniej gałęzi [[język romski|języka romskiego]], zwanym przez nich samych ''sintikanes'', w którym można zaobserwować duży wpływ [[Słownictwo|leksykalny]] i [[gramatyka|gramatyczny]] [[język niemiecki|niemczyzny]]. Rozumienie zasad [[romanipen]] pozostało wśród nich najczęściej bardzo [[ortodoksja|ortodoksyjne]], co zdaje się być efektem długiej historii [[pogrom|prześladowań]]. [[Nomada|Wędrowny]] tryb życia, tradycyjnie wiązany z większością [[grupa etniczna|grup etnicznych]] określanych jako [[Cyganie]] (najprawdopodobniej będący również wynikiem represyjnej polityki państw europejskich), w przypadku Sintich zaczął zanikać w [[XIX wiek]]u. Jednakże niektóre rodziny kontynuują tę tradycję do dziś, zarabiając na życie prowadzeniem wędrownego [[Cyrk (rozrywka)|cyrku]] lub uprawianiem innych form [[rozrywka|rozrywki]] ulicznej ([[żonglerka|żonglerki]], [[sztuka iluzji|sztuki iluzji]], [[Akrobacje|akrobacji]] na linie, koniu itd.; patrz: [[Romowie#Tradycyjne profesje|Tradycyjne profesje Romów]]).
 
Według części opracowań naukowych, [[etnogeneza]] Sintich przebiegała odmiennie od [[etnogeneza|etnogenezy]] [[Romowie|Romów]], jednakże dane [[językoznawstwo|językoznawcze]] zdają się nie potwierdzać tego twierdzenia. Europejski etap tego procesu związany był z obszarem historycznych [[Niemcy|Niemiec]], [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandów]], północnych regionów [[Francja|Francji]] i [[Włochy|Włoch]]. W [[Niemcy|Niemczech]] i [[Austria|Austrii]] Sinti pojawili się w [[XV wiek]]u, zaś z czasem uwidocznił się wśród nich podział na dwie grupy: ''Eftavagarja'' (dosłownie: "siedem„siedem wozów"wozów”) i ''Estraxarja'' (dosłownie: "z„z Austrii"Austrii”). ''Eftavagarja'' wywędrowali do [[Francja|Francji]], gdzie w wyniku kontaktu z innymi częściami [[Grupa etniczna|etnosu]] [[Romowie|romskiego]] doszło do utworzenia grupy [[Manusze|Manuszy]]. Niektóre opracowania naukowe, opierając się na podobieństwie używanych przez nich [[dialekt]]ów [[język romski|romani]], traktują Sintich i [[Manusze|Manuszy]] jako jedną [[grupa etniczna|grupę etniczną]], będącą częścią [[naród|narodu]] [[Romowie|romskiego]]. ''Estraxarja'' natomiast przemieścili się do [[Włochy|Włoch]] i [[Chorwacja|Chorwacji]], na tereny historycznego [[Królestwo Węgier|Królestwa Węgier]] oraz do [[Czechy|Czech]].
 
W [[Romowie w Polsce|Polsce]] istnieje niewielka społeczność Sintich, których przodkowie zamieszkiwali w [[XIX wiek]]u ziemie [[zabór pruski|zaboru pruskiego]] lub zostali po [[1945]] roku włączeni w granice [[Polska|Polski]] wraz innymi mieszkańcami tzw. [[Ziemie Odzyskane|Ziem Odzyskanych]]. Wśród wierzących dominującym wyznaniem jest [[katolicyzm]], jednak przodkowie polskich Sinti byli również wyznawcami [[luteranizm]]u, zapewne w wyniku oddziaływania kultury [[Niemcy|niemieckiej]].