Batalion „Bończa”: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uzupełn, , źródła/przypisy
uzupełn, , źródła/przypisy, , drobne redakcyjne
Linia 3:
 
==Historia==
Zalążki oddziału powstały pod koniec 1939. Kadra oddziału w ramach [[Związek Walki Zbrojnej|Związku Walki Zbrojnej]], wywodziła się z oddziału [[7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich|7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich]] organizowanego w konspiracji w ramach [[Korpus Zachodni|"Korpusu Zachodniego"]] formacji tworzonej od 1941 przez ZWZ, z przesiedlonych mieszkańców Wielkopolski i Pomorza. Oddział został później przekształcony w jednostkę wojskową Armii Krajowej<ref>{{cytuj książkę odn|nazwisko=Gnat-Wieteska |imię=Zbigniew |tytuł=Strzelcy konni w Armii Krajowej |tom=|część=|wydawca=|miejsce=Pruszków |rok=1996 |stronys=50-51}}</ref>. Skład oddziału stanowili robotnicy i rzemieślnicy oraz młodzież gimnazjalna z Starego Miasta, Woli i Powiśla.
 
Pierwszym dowódcą oddziału był NN "Paragraf". Pierwsza grupa na bazie zalążkowych kompanii 100 dowodzonej przez pchor. Ludwika Studniarza "Mazur" i kompanii 101 pchor. "Hynka", utworzył na przełomie 1940 i 1941 wspólną kompanię 101. Dowódcą kompanii został pchor. "Mazur". Po jego aresztowaniu pod koniec 1942 dowódcą został chor. Czesław Zaleski "Lubicz"<ref>{{cytuj książkę odn|nazwisko=Rumianek (opr. wstęp) |imię=Andrzej |tytuł=Batalion "Bończa". Relacje z walk w Powstaniu Warszawskim na Starówce, Powiślu i Śródmieściu |tom=|część=|wydawca=|miejsce=Gdańsk |rok=2010 |stronys=17}}</ref>. W 1943 przejściowo dowódca kompanii był kpt. Roman Zejdel "Rex" zastrzelony z wyroku Wojskowego Sądu Specjalnego.
 
Kompania 102 powstała w okresie od 1 stycznia do 30 kwietnia 1940 jako oddział kadrowy [[Związek Odbudowy Rzeczypospolitej|Związku Odrodzenia Rzeczypospolitej]] dowodzony przez plut. Władysława Piecha "Piechur". Oddział w liczbie 96 żołnierzy został przekazany por. pil. Jerzemu Marcinkowskiemu "Jur". W 1943 "Jur" przeszedł z grupą 30 żołnierzy do [[Baza Lotnicza Łużyce|Bazy Lotniczej "Łużyce"]], jego funkcję objął st. wachm. Zdzisław Mayzner "Mierosławski" W 1943 do kompanii włączono pluton [[Gwardia Ludowa WRN|Gwardii Ludowej WRN]] ok. 70 żołnierzy pod dowództwem plut. Stanisława Kwiatkowskiego "Lopek"<ref>{{cytuj książkę odn|nazwisko=Rumianek (opr. wstęp) |imię=Andrzej |tytuł=Batalion "Bończa". Relacje z walk w Powstaniu Warszawskim na Starówce, Powiślu i Śródmieściu |tom=|część=|wydawca=|miejsce=Gdańsk |rok=2010 |stronys=18}}</ref>.
 
W 1942 oddział został włączony do struktur Armii Krajowej w [[Obwód Śródmieście AK|Rejonie I Obwodu Śródmieście AK]] jako I Zgrupowanie. Dowódcą został wówczas rtm. Romuald Radziwiłowicz "Zaremba". Na jesieni 1942 został on odwołany, a jego miejsce miał objąć rtm. Czesław Grudziński "Ruczaj", który jednak nie objął funkcji. Funkcję dowódcy pełnił pro. NN "Kaszub", a po jego śmierci rtm. Edward Sobeski "Bończa".
Linia 28:
* Kompania 102 - dowódca st. wachm. pchor. Zdzisław Meyzel "Mierosławski"{{odn|Matusak|2001|s=213}}.
** I Pluton - dowódca plut. Mieczysław Cichalewski "Cichy II"
** II Pluton - dowódca NN "Zygmunt V"{{odn|Matusak|2001|s=213}} (chodzi o Floriana Jaronowskiego "Zygmunt"{{odn|Rumianek|2010|s=196}}), lub sierż pchor. Zdzisław Biernacki "zakrzewskiZakrzewski"{{odn|Gajewski|1986|s=176}}
** III Pluton - dowódca sierż. Józef Jemieluch "Radiex III"{{odn|Matusak|2001|s=213}}, lub Jan Krawczyk "Mały"{{odn|Rumianek|2010|s=196}}
* Kompania 103 - dowódca ppor. rez. piech. Jan Sędkowski "Wilk II"
** I Pluton - NN "Narew"
Linia 42:
Przed powstaniem 101 kompania liczyła 62 żołnierzy, posiadając uzbrojenie uzbrojenie - 1 [[pistolet maszynowy]], 2 [[karabin]]y, 7 [[pistolet]]ów, 28 [[granat ręczny|granatów]]. 102 kompania liczyła 26 żołnierzy, posiadając 5 pistoletów, 10 granatów, [[butelka zapalająca|butelki zapalające]]. Natomiast 103 kompania liczyła 46 żołnierzy i 1 sanitariuszka, posiadając 3 pistolety i 40 granatów. Według innej wersji kompania posiadała 1 pistolet i 40 granatów.
 
Batalion otrzymał zadanie opanowania przyczółka [[placmost Zamkowy w WarszawieKierbedzia|placumostu ZamkowegoKierbedzia]], ruini [[Zamekjako Królewskicel wpośredni Warszawie|Zamkuzdobycie Królewskiego]],baterii Podzamczaartylerii ina [[przyczółekpodzamczu{{odn|przyczółka]]Rumianek [[most(rel. KierbedziaEdwarda Łopateckiego|mostu Kierbedzia]]2010|s=208}}. Natarcie załamało się na niemieckiej obronie w rejonie Podzamcza. W czasie ataku na umocniony dom Schichta niemal całkowicie wybita została 103 kompania (poległo 42 żołnierzy). Ocalało tylko 4 żołnierzy. Kompania 101 i 102 zajęły północną cześć Zamku, a następnie brały udział, nocą z [[Kalendarium powstania warszawskiego - 1 sierpnia|1]] na [[Kalendarium powstania warszawskiego - 2 sierpnia|2 sierpnia]], w budowie sześciu umocnionych punktów oporu - [[barykada|barykad]].
 
2 sierpnia, w wyniku rekrutacji, stan batalionu wzrósł do ok. 300 żołnierzy. Zadaniem batalionu była obrona odcinka od ul. Piwnej przez plac Zamkowy, Dziekanię, Kanonię, ul. Brzozową do Kamiennych Schodków.
Linia 73:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj pismo | nazwisko =Gajewski | imię =Romuald | autor link = | tytuł =Batalion "Bończa" w Powstaniu warszawskim | czasopismo =Wojskowy Przegląd Historyczny | wolumin =4(118) | wydanie =1986 | strony = | data = | wydawca = | miejsce =Warszawa | issn = | odn=tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Gnat-Wieteska |imię=Zbigniew |tytuł=Strzelcy konni w Armii Krajowej |tom=|część=|wydawca=|miejsce=Pruszków |rok=1996 |strony= |odn=tak}}.
* {{cytuj książkę |nazwisko=T. Labuszewski (oprac.) |imię=J. Kreusch, A. K. Kunert,|autor link=|tytuł=Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego|tom=IV |wydawca=|miejsce=Warszawa |rok=1997 |strony= |id= |isbn= |odn=tak}}
*{{cytuj książkę |nazwisko=Matusak (pod red.) |imię=Piotr |tytuł=Powstanie warszawskie 1944. Wybór dokumentów|tom=2|część=1|wydawca=|miejsce=Warszawa |rok=2001 |strony=| odn=tak}}