Postępowanie karne: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji 38331067 autora 83.10.137.214 (dyskusja) w nagłówkach nie stawiamy dwukropków |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 7:
== Postępowanie karne w Polsce ==
=== Źródła prawa ===
* [[Kodeks postępowania karnego (1997)|kodeks postępowania karnego]] wraz z przepisami wprowadzającymi
* [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucja RP]] – zawarte są tu podstawowe zasady procesowe, takie jak: prawo do obrony (art. 42 ust. 2); domniemanie niewinności (art. 42 ust. 3), jawność procesu (art. 45), dwuinstancyjność postępowania sądowego (art. 176 ust. 1)
* [[ratyfikacja|ratyfikowane]] [[umowa międzynarodowa|umowy międzynarodowe]]
* przepisy ustrojowe określające organizację sądów, prokuratury, adwokatury, radców prawnych, organów ścigania
* przepisy [[kodeks postępowania cywilnego|kodeksu postępowania cywilnego]] w zakresie określonym przez kodeks postępowania karnego (art. 7, 89, 292 § 1 [[
* akty wykonawcze ([[rozporządzenie|rozporządzenia]] wydane na podstawie delegacji zamieszczonych w kodeksie postępowania karnego).
Ponadto przepisy kodeksu postępowania karnego stosuje się także:
* w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
* w postępowaniu w sprawach o wykroczenia (w postępowaniu tym przepisy kodeksu postępowania karnego stosuje się tylko wtedy, gdy przepisy kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenie tak stanowią)
* w postępowaniu w sprawach nieletnich
* w postępowaniu przed Trybunałem Stanu
* w postępowaniu lustracyjnym
* w postępowaniu cywilnym, na podstawie art. 163 § 2 k.p.c., w razie zarządzenia przymusowego sprowadzania lub [[tymczasowe aresztowanie|aresztowania]].
=== Naczelne zasady w postępowaniu karnym ===
* [[prawda materialna|zasada prawdy materialnej]] (obiektywnej) – zgodnie z nią wszelkie rozstrzygnięcia organów procesowych powinny być oparte na prawdziwych ustaleniach faktycznych
* zasada swobodnej oceny [[dowód (prawo)|dowodów]]
* zasada obiektywizmu
* zasada bezpośredniości
* zasada [[skarga|skargowości]] – postępowanie wszczynane jest na żądanie uprawnionego oskarżyciela
* zasada [[kontradyktoryjność|kontradyktoryjności]]
* zasada legalizmu
* zasada [[domniemanie niewinności|domniemania niewinności]] – oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem
* zasada jawności – sentencja wyroku, oraz, co do zasady, rozprawa, są jawne
* zasada ''[[domniemanie niewinności|in dubio pro reo]]'' – wszelkie niedające się usunąć wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego
* zasada prawa do obrony.
=== Podział postępowania karnego ===
Wyróżnia się postępowanie karne zwyczajne oraz szczególne, a wśród nich:
* postępowanie uproszczone (art. 468–484 k.p.k.)
* postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego (art. 485–499 k.p.k.)
* postępowanie nakazowe (art. 500–507 k.p.k.)
* postępowanie przyspieszone (tzw. sądy 24-godzinne).
Oprócz postępowania głównego można wyróżnić takie postępowania jak:
* postępowanie zabezpieczające (np. zabezpieczenie majątkowe)
* postępowanie w przedmiocie odtworzenia akt w razie ich zniszczenia lub zagubienia
* postępowanie ekstradycyjne o wydanie sprawcy przestępstwa przebywającego za granicą
* postępowanie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie i oczywiście niesłuszne
* postępowanie w kwestii odpowiedzialności cywilnej w postaci procesu adhezyjnego ([[powództwo cywilne]]) lub zasądzenie odszkodowania z urzędu
* postępowanie incydentalne (tzw. wpadkowe), które powstają w ramach procesu zasadniczego, a których przedmiotem są sprawy uboczne (nie dotyczące istoty sprawy).
=== Funkcje norm procedury karnej ===
W literaturze<ref>S. Waltoś, ''Proces karny'', s. 17–18.</ref> wyróżnia się cztery funkcje norm procedury karnej:
* prakseologiczną (instrumentalną)
* gwarancyjną (celem jest ochrona podstawowych wartości nadrzędnych oraz praw jednostki w procesie)
* regulacyjną (porządkującą)
* materialnoprawną (wywiera wpływ na stosowanie prawa karnego materialnego,
=== Cele procesu karnego ===
Celami procesu karnego są:
* osiągnięcie stanu sprawiedliwości prawnomaterialnej (cel ten sprowadza się do [[Subsumpcja (prawo)|subsumpcji czynu]])
* osiągnięciu stanu sprawiedliwości proceduralnej.
Linia 72:
== Zobacz też ==
* [[postępowanie cywilne w Polsce|postępowanie cywilne]]
* [[postępowanie administracyjne]]
* [[postępowanie egzekucyjne]]
* [[postępowanie
{{Przypisy}}
|