Placebo: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Linki zewnętrzne: Już podlinkowane w tekście
Linia 4:
Często zastosowanie prawdziwego leku mogłoby być szkodliwe dla [[pacjent]]a, ale oszukanie go przez wmówienie, że przyjął lek, może poprawić jego sytuację [[psychika|psychiczną]].
 
Placebo stosuje się również w badaniach nad działaniem leków, zabiegów medycznych i niekonwencjonalnych, używając go w [[Ślepa próba|ślepych]] i [[Podwójnie ślepa próba|podwójnie ślepejślepych próbiepróbach]].
 
== Historia ==
Placebo jest prawdopodobnie tak stare, jak sama medycyna<ref>{{cytuj pismo r| nazwisko = Kerr | imię = CE | nazwisko2 = Milne | imię2 = I | tytuł = William Cullen and a missing mindpmid18299629-body link in the early history of placebos | czasopismo = Journal of the Royal Society of Medicine | wolumin = 101(2) | strony = 89–92 | język = en | data = February 2008 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2254457/s89-92}}</ref>. Było głównie wykorzystywane, aby poprawić siły pacjenta. Począwszy od drobnych operacji usunięcia [[Migdałki podniebienne|migdałków]], które rzekomo stanowiły źródło zakażenia [[paciorkowce|paciorkowcami]], po wycinanie [[Okrężnica (anatomia)|okrężnicy]] u pacjentów z [[Padaczka|epilepsją]] (co w obu przypadkach przynosiło wyraźną poprawę stanu zdrowia, mimo pozbawienia prawidłowo funkcjonującego organu). W średniowieczu powszechne było stosowanie zasady ''ante patientum latina lingua est'' (''w obecności chorego używaj tylko łaciny''), czy informowanie chorych księży, że zostali "awansowani" do godności biskupich. Podobnie aktualne dyskusje "czy należy informować umierających pacjentów o ich stanie" i "czy należy informować chorego o przypuszczalnym rozpoznaniu bez jego potwierdzenia" w gruncie rzeczy opierają się na wierze w placebo (czy chęci uniknięcia efektu [[nocebo]] – efektów ubocznych wywołanych przyjęciem placebo).
 
== Efekt placebo ==
Zdarza się, że pacjent, który przyjął placebo, zamiast prawdziwego leczenia, naprawdę zdrowieje. Okazuje się także, że sama wizyta lekarza, czy drobna porada udzielona niekoniecznie w gabinecie może znacznie poprawić stan pacjenta. Ta sfera [[psychika|psychiki]] człowieka nie jest do końca zbadana.
 
Z drugiej strony chory, wierząc, że przyjął silną dawkę leku, zauważa u siebie poprawę (''przecież tak musi być!''), chociaż ona w rzeczywistości nie nastąpiła. Oto hipotetyczny przykład:
Linia 17:
|-align="center"
||Grupa
||'''Grupa pierwsza - zwykły lek'''
||'''Grupa druga - placebo'''
|-align="center"
||Rozpoznanie (słuszneprawidłowe)
|colspan="2"|Grypa[[grypa]] bez powikłań
|-align="center"
||Zalecona kuracja
<td width="32%">leczenie objawowe
<td width="32%">[[antybiotykoterapia]] i leczenie objawowe
|-align="center"
||Komentarz do leczenia
||Typowytypowy sposób leczenia grypy bez powikłań
||Antybiotyk[[Antybiotyki|antybiotyk]] ma znaczenie, jako ochrona przed zakażeniem bakteryjnym, ale nie ma wpływu na przebieg grypy bez powikłań
|-align="center"
||Pacjenci deklarujący poprawę po&nbsp;4&nbsp;dniach kuracji
Linia 36:
|}
 
Placebo jest wykorzystywane do testowania leków i różnych terapii (w [[eksperyment kliniczny|badaniach klinicznych]]). Grupie pacjentów, chorych na tę samą chorobę, mówi się, że zostaną poddani działaniu pewnego leku. Część z nich otrzymuje rzeczywisty lek, a część - identycznie wyglądające placebo.
Testowany lek okaże się skuteczny, jeśli w grupie leczonej lekiem testowanym odsetek osób wyleczonych lub z poprawą będzie większy niż w grupie leczonej placebo. Dodatkowo porównuje się częstość występowania działań niepożądanych w obu grupach. Te, które występują częściej w grupie leczonej lekiem testowanym, można przypisać działaniu testowanego leku. Działania niepożądane występują również w grupie leczonej placebo.
 
Zasadniczo silny efekt placebo widoczny jest w terapii zabiegowej, ważna jest także forma podania leku (zastrzyki wywołują silniejszy efekt aniżeli tabletki, czy krople). Firmy farmaceutyczne dostosowują kolor tabletek kierując się badaniami efektu placebo. Różne nurty [[medycyna niekonwencjonalna|medycyny niekonwencjonalnej]] wykorzystują twórczo efekt placebo (np. bardzo rzadkie zioła sprowadzane z daleka, etc).
 
Badanie porównawcze efektów leczenia z efektami placebo przeprowadzono w 2010 roku dla [[Cochrane Collaboration|Cochrane Library]]. Badanie to objęło 202 eksperymentów klinicznych, nie stwierdzono, aby stosowanie placebo przynosiło istotne korzyści lecznicze<ref> {{cytuj stronę r| url = http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD003974.pub3/abstract;jsessionid=DDA82456F24117144183A3773D626844.d03t01 | tytuł = Placebo interventions for all clinical conditions| data dostępu = 2013-03-06| autor = Asbjørn Hróbjartsson, Peter C Gøtzsche| opublikowany = The Cochrane Library| praca = | data = 2010-01-20| język = en}} </ref>.
 
Działanie [[homeopatia|homeopatii]] jest uważane za efekt placebo. Np. brytyjski Komitet do spraw Nauki i Technologii przy parlamencie (''[[Science and Technology Committee]]'') w roku 2010 zalecił z tej przyczyny wycofanie refundacji leczenia homeopatycznego ze środków publicznych<ref name=inquiry_cfm>[http://www.parliament.uk/parliamentary_committees/science_technology/s_t_homeopathy_inquiry.cfm UK Parliamentary Committee Science and Technology Committee, Evidence Check 2: Homeopathy]</ref>{{r|HoC}}.
 
{{== Przypisy}} ==
{{Przypisy-lista|
<ref name="Cochrane">{{cytuj pismo | nazwisko = Hróbjartsson | imię = A. | nazwisko2 = Gøtzsche | imię2 = PC. | tytuł = Placebo interventions for all clinical conditions | czasopismo = Cochrane Database Syst Rev | numer = 1 | strony = CD003974 | rok = 2010 | doi = 10.1002/14651858.CD003974.pub3 | pmid = 20091554}}</ref>
<ref name="HoC">{{cytuj stronę | tytuł = Science and Technology Committee - Fourth Report. Evidence Check 2: Homeopathy | url = http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200910/cmselect/cmsctech/45/4504.htm | opublikowany = House of Commons (Wielka Brytania) | data = 2010 | data dostępu = 2014-10-07}}</ref>
<ref name="pmid18299629-s89-92">{{cytuj pismo | nazwisko = Kerr | imię = CE | nazwisko2 = Milne | imię2 = I | tytuł = William Cullen and a missing mind-body link in the early history of placebos | czasopismo = Journal of the Royal Society of Medicine | wolumin = 101 | wydanie = 2 | strony = 89–92 | | data = 2008 | doi = 10.1258/jrsm.2007.071005 | pmid = 18299629 | pmc = PMC2254457 | url = http://jrs.sagepub.com/content/101/2/89.full.pdf}}</ref>
}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [[Nocebo]]
* [[Ślepa próba]]
{{Wikisłownik|placebo}}
* {{Cytuj stronę | nazwisko = | imię = | tytuł = placebo effect| url = http://skepdic.com/placebo.html | praca= The Skeptic's Dictionary | data = 2014-09-12 (data ostatniej aktualizacji) | data dostępu = 2014-10-07}}
* [http://skepdic.com/placebo.html Placebo effect] {{lang|en}}
 
{{Przypisy}}
 
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}