Wzgórza Dalkowskie: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa=Wzgórza Dalkowskie

|obrazek=Mapa części Niziny Śląsko Łużyckiej i Wału Trzebnickiego.png

|megaregion=[[Pozaalpejska Europa Środkowa]]

|prowincja=[[Niż Środkowoeuropejski]]

|mezoregion=Wzgórza Dalkowskie

|mikroregion=

}}

'''Wzgórza Dalkowskie''' – [[Mezoregion|mezoregion fizycznogeograficzny]] [[Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski|(318.42)]] w południowo-zachodniej [[Polska|Polsce]].

 

Wzgórza Dalkowskie, położone są w południowo-zachodniej Polsce, w północno-środkowej części [[Wał Trzebnicki|Wału Trzebnickiego]] pomiędzy [[dolina Bobru|doliną Bobru]] a [[Obniżenie Ścinawskie|Obniżeniem Ścinawskim]], na obszarze północno-zachodniej części [[województwo dolnośląskie|województwa dolnośląskiego]] i południowo-wschodniej części [[województwo lubuskie|województwa lubuskiego]]. Około 30 km na północ od [[Legnica|Legnicy]]. W centralnej części obniżenia położona jest miejscowość [[Dalków (województwo dolnośląskie)|Dalków]]. Od północy wzgórza graniczą z [[Obniżenie Nowosolskie|Obniżeniem Nowosolskim]], od północnego wschodu z [[Pradolina Głogowska|Pradoliną Głogowską]], od wschodu z [[Obniżenie Ścinawskie|Obniżeniem Ścinawskim]], od południa i południowego zachodu z [[Wysoczyzna Lubińska|Wysoczyzną Lubińską]], [[Równina Szprotawska|Równiną Szprotawską]] i [[Bory Dolnośląskie|Borami Dolnośląskimi]] ([[Bory Szprotawskie]]), a od zachodu oddzielone są doliną rzeki [[Bóbr (rzeka w Polsce)|Bóbr]] od [[Wzniesienia Żarskie|Wzniesień Żarskich]].

 

 

W skład jednostki geograficznej [[mezoregion]]u Wzgórz Dalkowskich wchodzą cztery mniejsze [[mikroregion]]y:

 

== Rzeźba ==

 

== Krajobraz ==

Krajobraz wzgórz tworzą ukształtowane formy geomorficzne wzgórz o stromych zboczach żłobione siecią wąwozów. Ukształtowanie terenu faliste, krajobraz na południe od [[Głogów|Głogowa]] ożywiony jest przez ciągnące się łukiem morenowe wzgórza dochodzące do 230 m n.p.m. Koło Dalkowa wzgórza osiągają najwyższą wysokość dochodzącą do 230 m n.p.m. Krajobrazowi wzgórz dodają uroku [[źródlisko|źródliska]] i strumienie z śródleśnymi [[oczko wodne|oczkami wodnymi]], stanowiącymi pozostałość po dawnych [[Staw (akwen)|stawach]] paciorkowych.

== Ważniejsze wzniesienia ==

Do piękniejszych wzniesień Dalkowskich Wzgórz, z których roztaczają się malownicze widoki należą: Bonowska Góra – 229 m n.p.m., Dalkowskie Wzgórza – 230 m n.p.m., Góra św. Anny – 175 m n.p.m.

Wzgórza są częścią pasa wzniesień moren czołowych [[Wał Trzebnicki|Wału Trzebnickiego]], których powstanie wiąże się z młodszą fazą [[zlodowacenie|zlodowacenia środkowopolskiego]], kiedy [[lądolód]] zatrzymał się na krawędzi linii [[stadiał]]u warty, [[czoło lodowca]] naniosło zwały moren końcowych i spiętrzył swym naciskiem ilaste podłoże. Na skutek nacisku lądolodu osady starsze [[trzeciorzęd]]owe w części [[strop (geologia)|stropowej]] utworzyły wysoki wał, który zatrzymał nasunięcie lądolodu i włączony został w strefę tzw. [[glacitektonika|glacitektonicznych]] zaburzeń [[morena czołowa|moren końcowych]]. Na południowym przedpolu wału powstały wówczas piaszczyste stożki wód roztopowych zwane [[sandr]]ami.

 

Wzgórza Dalkowskie są częścią tzw. [[Wzgórza Trzebnickie|Gór Kocich]], a [[chronologia|chronologicznie]] należą do starszego zlodowacenia stanowiącego morenę czołową [[stadiał]]u trzebnickiego. Zbudowane są z zaburzonych utworów [[trzeciorzęd|trzeciorzedowych]] i [[czwartorzęd]]owych. Ich budulcem są [[piasek|piaski]], [[Ił (skała)|iły]] i [[żwir]]y. [[Miąższość]] utworów czwartorzędu jest zróżnicowana i wynosi od 0-30 m, lokalnie przekraczając 40 m. Na południowym przedpolu wału występują piaszczyste stożki.

 

Okolice wzgórz zamieszkuje ludność napływowa, po [[II wojna światowa|wojnie]] przybyli tu ludzie z centralnej Polski, przymusowi polscy wysiedleńcy z [[Zabużanie|Kresów]] oraz ludzie powracający z [[Migracja ludności|emigracji]]. Większość ludności zamieszkuje w środowisku wiejskim.

 

Obszar wzgórz należy do strefy umiarkowanej klimatycznie, leży w pasie przejściowym klimatu ciepłego morskiego do ciepłego kontynentalnego. Najkorzystniejsze warunki termiczne występują na najbardziej płaskich terenach wysoczyzny. Klimat jest łagodny, o ciepłej i łagodnej zimie stosunkowo ciepłym okresie letnim. Średnie temperatury dobowe wynoszą, w zaokrągleniu: stycznia – +1C, lipca – +18 C roczna – +8 C. Opady atmosferyczne w skali rocznej wynoszą około 732 mm, a w okresie letnim około 550 mm. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Okres wegetacyjny trwa około 220 dni.

 

Wzgórza Dalkowskie należą do [[zlewisko|zlewiska]] [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]], położone są w [[dorzecze|dorzeczu]] [[Odra|Odry]]. Największą rzeką jest [[Rudna (dopływ Odry)|Rudna]] lewostronny dopływy Odry. Wody z północno-wschodnich zboczy wzgórz odprowadza kilka niedużych cieków, m.in. Czarna – dopływ rzeki Rudnej, Kanał Głogowski, Rzuchowska Struga , Guzicki Potok i kilka mniejszych strumieni bez nazwy. Z południowo-zachodnich zboczy wody odprowadzane są przez potoki i strumienie stanowiące dopływy [[Szprotawa (rzeka)|Szprotawy]]. Potoki do ujść przebijają się przez wzgórza malowniczymi dolinami.

 

Lesistość obszaru Wzgórz Dalkowskich jest niewielka zajmuje niecałe 10% całości powierzchni. Lasy występują niewielkimi płatami i tworzą przede wszystkim [[monokultura sosnowa|monokultury sosnowe]] najczęściej na [[Siedlisko (biologia)|siedliskach]] nieborowych. Wzgórza miejscowo porastają [[las mieszany|lasy mieszane]], z fragmentami pierwotnej buczyny. W miejscach o dużym nachyleniu dominuje [[świerk]]. W [[Podszyt|poszyciu]] i [[Runo leśne|runie]] roślinność wykazuje cechy właściwe dla terenów [[pogórze|pogórza]]. Najciekawsze fragmenty wzgórz objęte są ochroną rezerwatową, na Grzbiecie Dalkowskim utworzono [[Obszar chronionego krajobrazu|obszar krajobrazu chronionego]]. Dla północnej części charakterystyczne są kultury leśne, z przewagą suchych borów sosnowych. Do wyróżniających się środowisk należy pas podmokłych [[olsza|olszyn]] wzdłuż odcinka Krzyckiego Rowu i [[enklawa|enklawy]] wydm w okolicy [[Krzekotówek|Krzekotówka]]. W lasach Wzgórz Dalkowskich występują liczne [[gatunek chroniony|gatunki chronionych]] roślin, występuje około 300 stanowisk roślin chronionych. W [[las łęgowy|lasach łęgowych]] występuje: [[pierwiosnek wyniosły|pierwiosnka wyniosła]], [[listera jajowata]], [[śnieżyca wiosenna]], [[kopytnik pospolity]], [[Porzeczka czarna|czarna porzeczka]]. Z suchymi lasami liściastymi związane są: [[lilia złotogłów]], [[Przytulia wonna|marzanka wonna]], kwitnący i owocujący [[bluszcz pospolity]], [[barwinek pospolity]], [[wiciokrzew pomorski]], [[konwalia majowa]], [[widłak goździsty]] i wiele innych. Faunę reprezentują ssaki:głównie są to [[sarna|sarny]], [[jeleń|jelenie]], [[dzik]]i z mniejszych ssaków występują [[Zającowate|zające]], [[Tchórz zwyczajny|tchórze]], [[łasica|łasice]], [[Martes|kuny]], [[Wiewiórka pospolita|wiewiórki]]. [[Płazy]] i [[gady]] występujące w tym rejonie to [[zaskroniec zwyczajny|zaskrońce]], [[Anguis|padalce]], [[traszka|traszki]], ślimaki i żaby.

 

Do większych miejscowości położonych w obrębie Dalkowskich Wzgórz należą: [[Rudna (województwo dolnośląskie)|Rudna]] , [[Polkowice]], [[Grębocice]], [[Przedmoście (powiat głogowski)|Przedmoście]], [[Nowe Miasteczko]], [[Dalków (województwo dolnośląskie)|Dalków]], [[Jakubów (powiat polkowicki)|Jakubów]], [[Gaiki (województwo dolnośląskie)|Gaiki]], [[Gaworzyce]], [[Zimna Brzeźnica]], [[Jerzmanowa]], [[Obiszów]], [[Gwizdanów]], [[Wierzchowice (powiat polkowicki)|Wierzchowice]]. [[Kłobuczyn]], [[Bytom Odrzański]], [[Kożuchów]], [[Niegosławice (województwo lubuskie)|Niegosławice]], [[Brzeźnica (powiat żagański)|Brzeźnica]], [[Głogów]], [[Nowa Sól]], [[Szprotawa]], [[Żagań]].

 

 

Nazwa wzgórz pochodzi od wioski [[Dalków (województwo dolnośląskie)|Dalków]] znajdującej się w rejonie ich najwyższych wzniesień.

 

* [http://www.wzgorzadalkowskie.pl/? Grupa Partnerska "Porozumienie Wzgórz Dalkowskich" ]

{{Wał Trzebnicki}}