Wenus z lustrem (obraz Diega Velázqueza): Różnice pomiędzy wersjami

|obrazek = VelazquezVenues.jpg

Malowanie nagich kobiet przez hiszpańskich artystów było, z powodu [[inkwizycja|inkwizycji]] i kar (ekskomuniki lub banicji), bardzo niebezpieczne. To dlatego do dnia dzisiejszego przetrwało bardzo niewiele aktów z XVI- i XVII-wiecznej [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Jest to jedyny znany akt autorstwa Velazqueza<ref>Według starych źródeł malarz namalował kilka takich aktów na zamówienie do prywatnych kolekcji. Żadne z nich nie są dziś znane.</ref> i jeden z dwóch aktów zachowanych z tego okresu. Autorem drugiego był [[Francisco Goya]], a jego tytuł to ''[[Maja naga i Maja ubrana|Maja rozebrana]]''.

Dzieło przedstawia młodą kobietę, identyfikowaną często z boginią Wenus, leżącą tyłem do widza na srebrzystej tkaninie podkreślającą biel i aksamitność skóry modelki. Dziewczyna spogląda w lustro podtrzymywane przez [[Kupidyn]]a. Według interpretatorów pozycja modelki nawiązywać ma do poczucia wstydu i przyzwoitości, według innych scena jest alegorią moralną, gdzie lustro symbolizuje nietrwałość piękna i życia. Kupidyn przy lustrze ma skrzyżowane dłonie oplecione szarfą do zawieszenia lustra. Gest dłoni ma symbolizować więź, jaka łączy boga miłości z boginią [[Wenus (mitologia)|Wenus]] i jego oddanie.

Postać Kupidyna, jak i odbicie w lustrze zostały silnie przemalowane już po powstaniu dzieła. Jak wykazały badania spektrograficzne, prawdopodobnie naga niewiasta była początkowo sama na płótnie. Kto domalował postać Kupidyna i lustro nie wiadomo dokładnie, choć wspomina się o zięciu malarza, Juanie del Mazo.

Obraz Velazqueza doczekał się wielu naśladowców – podobne akty stworzyli m.in. [[Auguste Renoir|Renoir]], [[Marc Chagall|Chagall]] i [[Vincent van Gogh]]. W XX wieku obraz spotkał się z wielką krytyką [[sufrażystka|sufrażystek]]. 11 marca 1914 roku jedna z nich, Mary Richardson, zniszczyła siedmioma uderzeniami siekiery pośladki Wenus. Obraz został poddany renowacji. Przeprowadzone wówczas badania rentgenowskie ukazały liczne poprawki Velazqueza. Dopiero w 1966 roku obraz powrócił jako eksponat do muzeum.

Prawdopodobnie dzieło powstało dla prywatnego użytku malarza lub dla don Gaspara Méndeza de Haro y Guzmana, markiza del Carpio y de Heliche. W XIX wieku ''Wenus z lustrem'', jak i wspomniana ''Maja rozebrana'', były własnością ministra [[Manuel Godoy|Manuela Godoya]]. Przed 1905 rokiem obraz znajdował się w kolekcji J.B.S. Moriita w Rokeby Hall, w Yorkshire, a w 1906 roku został przekazany do National Gallery.

* Andras Szekely ''Malarstwo hiszpańskie'', WydawnictwoWydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1974

* Alexander Auf der Heyde ''Wielkie muzea. National Gallery London'', wyd. HPS Warszawa 2007, ISBN 978-83-6088-44-1.

* Rosa Giorgi ''Velazquez'', wyd. HPS Warszawa 2006, ISBN 978-83-60529-11-9.