Żelazowa Wola: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
VanWiel (dyskusja | edycje)
mapa
Poprawka literówki
Linia 38:
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z [[1579]] z akt grodzkich, gdzie jako właścicieli Żelazowej Woli wymieniono Mikołaja i Piotra Żelazo. Pod koniec XVIII w. właścicielami byli Łuszczewscy, a następnie [[Paproccy herbu Ogończyk|Paproccy]]. Od tych ostatnich w [[1802]] wieś zakupiła rodzina hrabiów Skarbków (Kacper i Ludwika) i zamieszkała we dworze z dwiema oficynami (obecny "dworek" to wschodnia oficyna). Guwernerem ich dzieci był [[Mikołaj Chopin]].
 
[[1 marca]] (lub [[22 lutego]]) [[1810]] urodził się tutaj Fryderyk Chopin jako drugie dziecko Mikołaja i [[Tekla Justyna Chopin|Justyny z Krzyżanowskich]]. Rodzina Chopinów mieszkała w lewej oficynie dworu do [[1 października]] 1810, kiedy to przeniosła się na stałe do Warszawy. Warunki mieszkaniowe w oficynach były dość siężkieciężkie ze względu na bardzo niski standard wykończenia budynku; jak pokazują najnowsze badania, lewa oficyna w której urodził się Fryderyk Chopin nie posiadała nawet drewnianych podłóg, ale jedynie klepisko. W 1812 korpus główny dworu Skarbków spłonął i nie nadawał się do zamieszkania. Nigdy nie został też odbudowany, gdyż rodzina Skarbków nie posiadała wystarczających środków finansowych na jego odbudowę. W 1818 Ludwika Skarbek odsprzedała Żelazową Wolę synowi Fryderykowi, zachowując prawo do korzystania z jednej oficyny (od pożaru nazywanej "dworem") aż do swej śmierci. W 1825 od brata Fryderyka odkupił dwór najmłodszy syn Michał Skarbek i mieszkał tam do końca życia. Coraz większe kłopoty finansowe przyczyniły się do samobójstwa Michała Skarbka. W 1834 powiesił się we dworze na postronku z końskiego włosia<ref>{{cytuj książkę |autor1 = Piotr Mysłakowski | autor2 = Andrzej Sikorski | tytuł = Chopinowie. Krąg rodzinno-towarzyski | wydawca = Studio Wydawnicze Familia | miejsce = Warszawa | rok = 2005 | isbn = 83-914861-4-1}}</ref>.
 
W 1834 Skarbkowie odsprzedali Żelazową Wolę Szubertom. W latach 1836-1843 właścicielem tego majątku ziemskiego był Józef Wiśniewski, napoleończyk, były major wojsk polskich, który spłacił dług hipoteczny, bądź nabył go poprzez licytację publiczną dóbr z całym inwentarzem<ref>Marek Wojtyniak, ''Tajemnice dworu w Żelazowej Woli[w:] Rocznik Mazowiecki nr.12'',Warszawa 2000, str.226</ref>. Kolejnymi właścicielemi byli Peszlowie a w latach 1859-1879 Adam Towiański. W II poł. XIX wieku, aby nadać lewej oficynie bardziej nobliwy charakter, do jej frontu dobudowano nieistniejący pierwotnie kolumnowy portyk zwieńczony trójkątnym tympanonem, nadając jej tym samym wygląd typowego polskiego dworku. Od 1879 dwór pozostawał w rękach Aleksandra Pawłowskiego, który w miejscu urodzenia Chopina urządził magazyn gospodarczy. W [[1894]] z inicjatywy rosyjskiego kompozytora [[Milij Bałakirew|Milija Bałakirewa]] odsłonięto w parku Pomnik Fryderyka Chopina według projektu [[Bronisław Żochowski|Bronisława Żochowskiego]] ([[medalion (architektura)|medalion]] projektu [[Jan Woydyga|Jana Woydygi]]). Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]], od uderzenia pioruna spłonęła prawa oficyna dworu. W [[1928]] Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Domu Chopina i Komitet Chopinowski z Sochaczewa zakupiły oficynę i 3 ha ziemi wokół budynku za 40 tys. zł od Rocha Szymaniaka, który był właścicielem terenu od [[1918]]. Podczas II wojny światowej w dworku stacjonowali żołnierze niemieccy, pod koniec wojny zaś znajdował się tam szpital.