Niszczyciele typu Grom: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ulepszenia
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia frazę ([[WP:ZDBOT#Wyszukanie frazy z "[po]między"]]); zmiany kosmetyczne
Linia 29:
20 stycznia 1934 Wydział Budowy Okrętów KMW wydał warunki techniczne na nowe niszczyciele i rozpisano drugi przetarg, tym razem wśród stoczni szwedzkich. Jako uzbrojenie okrętów przewidziano 6 dział 120 mm. Ofertę zgłosiła 14 maja 1934 tylko jedna stocznia Kockums z [[Göteborg]]a, zamiast wymaganych trzech, wobec czego przetarg unieważniono<ref name=tward5>M. Twardowski, ''Niszczyciele...'', s.5</ref>. Otwierało to możliwość zamówienia okrętów z wolnej ręki, lecz nie doszło do tego, gdyż projekt nie satysfakcjonował komisji w pełni. Przedstawiał trzykominowy okręt o gładkopokładowym kadłubie, typowym dla niewielkich szwedzkich niszczycieli tego okresu, lecz znacznie powiększonym (wyporność 1610 t). Dwa działa znajdowały się we wspólnym stanowisku z maską ochronną na pokładzie dziobowym, za nimi była stosunkowo niska i szeroka bryła nadbudówki, a pozostałe cztery działa w dwóch stanowiskach znajdowały się w dwóch poziomach na rufie. Dwa okręty miały kosztować – bez uzbrojenia – 15&nbsp;750&nbsp;000 koron (21&nbsp;262&nbsp;500 zł)<ref name=tward5/>.
 
Latem 1934 rozpisano trzeci, ostatni przetarg na budowę niszczycieli, w którym wzięły udział czołowe stocznie brytyjskie, jak Thornycroft, Cammel Laird, Hawthorn Leslie, Swan Hunter, White, Vickers-Armstrong i Yarrow, być może też francuskie i poprawiony projekt szwedzki<ref name=tward5/><ref name=tward9>M. Twardowski, ''Niszczyciele...'', ss.9-13</ref>. Za najlepszy 4 września 1934 r. uznano projekt stoczni [[Thornycroft]], przedstawiający dwukominowy okręt, o podniesionym pokładzie dziobowym. Cztery działa na rufie zostały w nim umieszczone klasycznie w dwóch poziomach ([[superpozycja (okrętownictwo)|superpozycji]]), natomiast na dziobie jedyne dwudziałowe stanowisko było umieszczone nietypowo, na piętrze nadbudówki, gdzie było lepiej chronione przed falami<ref name=tward9/>. Mimo to, ponieważ nie udało się wynegocjować korzystniejszej ceny, w grudniu 1934 r. podjęto rozmowy ze stocznią J. Samuel White z [[Cowes]] na wyspie [[Wight]], której oferta zajęła drugie miejsce, mimo jej mniejszego doświadczenia w budowie niszczycieli. W projekcie White dokonano następnie na życzenie strony polskiej pewnych zmian, przede wszystkim pojawiło się w nim siódme działo artylerii głównej, dodane w pojedynczym stanowisku na pokładzie dziobowym, poniżej dwudziałowego stanowiska na piętrze nadbudówki. Przedstawiciele tej firmy zapoznali się także z niszczycielami typu ''Wicher'' i polskimi uwagami wynikającymi z ich eksploatacji<ref name=tward9/>. W konsekwencji, projekt stoczni White został uznany za zwycięski i w styczniu 1935 r. uzgodniono treść umowy<ref name=tward15>M. Twardowski, ''Niszczyciele...'', ss.15-18</ref>.
 
29 marca 1935 r. rząd polski zawarł umowę ze stocznią White na budowę dwóch niszczycieli o wyporności 2144 t, za cenę 388&nbsp;233 funty za każdy okręt (10&nbsp;171&nbsp;705 zł)<ref name=tward15/>. Cena ta nie obejmowała dostaw strony polskiej, przede wszystkim uzbrojenia. Całkowity koszt miał wynosić ok. 520&nbsp;000 funtów za okręt<ref name=tward15/>. Okręty typu ''Grom'' były największymi niszczycielami zbudowanymi przez stocznię White do tamtej pory<ref name=tward20>M. Twardowski, ''Niszczyciele...'', ss.20, 27-29</ref>.
 
== Budowa ==
Linia 54:
|}
 
== Opis konstrukcji ==
Kontrtorpedowce typu ''Grom'' miały architekturę typową dla niszczycieli, cechowały się przy tym dość zwartą i harmonijną sylwetką. Pokład dziobowy o niewielkim wznosie rozciągał się na prawie 40% długości kadłuba. [[Stewa|Dziobnica]] była lekko wygięta łukowo. [[Rufa]] była kształtu typowego dla brytyjskich niszczycieli, zaokrąglona w rzucie z góry, z pionową [[stewa|stewą]]. Stanowiska dział artylerii głównej, osłonięte maskami przeciwodłamkowymi, były rozmieszczone w sposób klasyczny (zapoczątkowany przez brytyjski typ [[niszczyciele typu V/W|V/W]]) – po dwa na dziobie i rufie okrętu, na pokładzie dziobowym i rufowym oraz w superpozycji na piętrze nadbudówki dziobowej i rufowej. Pokłady nadbudówek dziobowej i rufowej były przedłużone ponad stanowiska dział na pokładzie, w celu osłony niższych dział przed podmuchem wylotowym wyższych dział.
[[Plik:Kontrtorpedowiec js.jpg|thumb|300px|Widok na mostek okrętów przed wojną]]
[[Nadbudówka]] dziobowa miała wysunięte do przodu dolne piętro, na którym stało stanowisko dział. Drugie piętro było dość wysokie – w przedniej części obejmowało przeszkloną [[Mostek kapitański|sterówkę]], a nakryte było otwartym pomostem bojowym o charakterystycznej formie, z przednią częścią tworzącą wystający nawis przed obrysem sterówki i wyposażoną przy górnej krawędzi ścianek w deflektor wiatru. W widoku od góry, przód pomostu i sterówki miał kształt zaokrąglony. Podobną nadbudówkę miał budowany w tym czasie we Francji stawiacz min [[ORP Gryf (1938)|ORP "Gryf"]]. Cała nadbudówka była przesunięta w stronę dziobu okrętu, względem uskoku pokładu dziobowego. W tylnej części pomostu bojowego był umieszczony na postumencie [[dalmierz]], później na "Błyskawicy" zamieniony na dalocelownik. Na końcu nadbudówki był maszt palowy, początkowo połączony z wysoką i dość masywną platformą dla reflektora, później usuniętą.
 
Za uskokiem pokładu dziobowego, na pokładzie górnym, była wąska nadbudówka kryjąca podstawę komina i kanały wentylacyjne. Okręty miały pojedynczy, szeroki, pochylony komin na śródokręciu, o opływowym przekroju, do którego uchodziły spaliny ze wszystkich kotłowni. W początkowym okresie na kominie był umieszczony masywny kołpak, zdemontowany w Wielkiej Brytanii. Między nadbudówką dziobową a kominem umieszczone były trzy duże łodzie ratunkowe, a po bokach nadbudówki komina dwie mniejsze (łodzie przed kominem zostały później zdemontowane i zastąpione przez lżejsze tratwy ratunkowe). Bezpośrednio za kominem, na końcu jego nadbudówki znajdowała się platforma dla działek przeciwlotniczych. Dalej w osi podłużnej okrętu, na pokładzie, ustawione były dwa trzyrurowe [[aparat torpedowy|aparaty torpedowe]], a między nimi była mała nadbudówka z drugą platformą działek przeciwlotniczych (kryjąca ciągi wentylacyjne maszynowni). Za aparatami torpedowymi była niska nadbudówka rufowa. Początkowo w jej przedniej części znajdowała się druga kondygnacja w postaci klockowatego zapasowego stanowiska dowodzenia z platformą reflektora na szczycie, lecz później zostało ono usunięte. Po jego bokach początkowo znajdowały się przeciwlotnicze wielkokalibrowe karabiny maszynowe, natomiast między nim, a stanowiskiem dział, był drugi dalmierz. Na końcu nadbudówki i pokładzie rufowym znajdowały się dwa pozostałe podwójne stanowiska dział.
 
[[Siłownia okrętowa]] w postaci dwóch [[turbina parowa|turbin]] i trzech kotłów parowych, miała moc 54 000 KM. Okręty miały dwie kotłownie i dwie maszynownie w prostym układzie liniowym (od dziobu: pierwsza kotłownia z jednym kotłem, druga z dwoma kotłami i dalej dwie maszynownie). Układ taki stwarzał większe ryzyko pozbawienia napędu od jednego uszkodzenia w stosunku do układu przemiennego, lecz było ono zmniejszone przez rozmieszczenie turbin w osobnych przedziałach maszynowni, w odróżnieniu od typu ''Wicher'' i współczesnych niszczycieli brytyjskich, które miały obie turbiny w jednym przedziale. Gródź poprzeczna między maszynowniami miała nietypowy, łamany kształt – obie maszynownie częściowo zachodziły na siebie. W pierwszej maszynowni turbina była umieszczona po lewej burcie i napędzała lewą śrubę, w drugiej maszynowni była umieszczona po prawej. Na żądanie strony polskiej kwatery dla oficerów umieszczono w bardziej praktycznym miejscu pod nadbudówką dziobową, zamiast tradycyjnego miejsca na rufie, utrudniającego im zajmowanie stanowisk (na brytyjskich niszczycielach zastosowano to dopiero w [[niszczyciele typów Q/R|typie R]] z 1941).