Czitaliszte: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
nawias kwadratowy
red., dod.
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|5}}
[[Plik:IMG theatre.JPG|thumb|220px|Czitaliszte w [[Jamboł|Jambole]]]]
'''Czitaliszte''', (czasami w polskiej literaturze zapisywane jako „czytaliszcze”;''czytaliszcze'' ([[język bułgarski|bułg.]] ''читалище'' [{{IPA|t͡ʃiˈtaliʃtɛ}}]) – typowa w [[Bułgaria|Bułgarii]] [[instytucja kultury|instytucja publiczna]]<ref name="main-info">{{Cytuj stronę | url = http://www.bulgaricus.com/zapowiedzi/grupa-starcy.html | tytuł = Grupa Starcy | data = 2006-09-14 | opublikowany = bulgaricus.com | język = pl | data dostępu = 2014-10-27}}</ref>, której budynki spełniają jednocześnie kilka funkcji. Oprócz podstawowej roli [[biblioteka|biblioteki]], w placówkach kulturalnych tego typu może znajdować się również [[teatr]]. W Bułgarii czitaliszta to także [[centrum społeczności|centra społeczności]] lokalnych. Obiekty te mają charakter [[edukacja|edukacyjny]], gdzie ludzie w różnym wieku mogą zapisać się na kursy [[taniec|tańca]], [[sport]]u, [[muzyka|muzyki]], czy [[język obcy|języków obcych]]. ZnajdująProwadzone się koła zainteresowań. W czitalisztach działają chóry oraz zespoły ludowe. Także są miejscem konferencji lub zebrań. Czitaliszta spełniają również funkcję instytucji [[filantropia|filantropijnych]]<ref name="general-info">{{Cytuj stronę | url = http://www.chitalishte.bg/index.php?set_language=2 | tytuł = The Bulgarian Chitalishte | opublikowany = chitalishte.bg | język = en | data dostępu = 2014-10-27}}</ref>. [[Polska|Polskim]] odpowiednikiem czitaliszt są [[dom kultury|domy kultury]].
 
== Historia ==
Linia 7:
Mimo pierwotnej funkcji instytucji, „czytelnie” (ang. „reading houses”), stopniowo ewoluowały, których rola w edukacji, jak i działalności dobroczynnej stała się z czasem najważniejsza<ref name="important-function">{{Cytuj książkę | autor = Roland Brake, Ulrich Deller | tytuł = Community Development: A European Challenge | wydawca = Barbara Budrich Publishers | miejsce = Leverkusen | data = 2008 | strony = 36 | isbn = 978-3-86649-205-9 | data dostępu = 2014-10-27 | url = http://books.google.pl/books?id=IPkiOZ1exFQC&pg=PA36&lpg=PA36&dq=The+first+Chitalishta+appeared+in+the+1850s+as+%22reading+houses%22+but+their+role+gradually+evolved+and+they+assumed+additional+responsibilities,+with+education+and+charity+being+the+most+important+ones&source=bl&ots=GFNncJirG8&sig=oPHxxFvyFXlP1jtdKBrqafvG-xU&hl=pl&sa=X&ei=v4BOVKHWPIedPfOFgIAN&ved=0CCIQ6AEwAA#v=onepage&q=The%20first%20Chitalishta%20appeared%20in%20the%201850s%20as%20%22reading%20houses%22%20but%20their%20role%20gradually%20evolved%20and%20they%20assumed%20additional%20responsibilities%2C%20with%20education%20and%20charity%20being%20the%20most%20important%20ones&f=false}}</ref>. W [[XIX wiek|XIX]] i na początku [[XX wiek]]u czitaliszta miały decydujący wpływ na utrzymanie, a także rozwój kultury Bułgarii. Placówki odgrywały niebagatelną rolę podczas [[Bułgarskie odrodzenie narodowe|bułgarskiego odrodzenia narodowego]]. Pierwsze filie instytucji tego typu powstały w latach [[Lata 50. XIX wieku|50.]] XIX wieku, pod koniec [[Imperium osmańskie|panowania imperium osmańskiego]]. Placówka „Nadeżda” znajdująca się na terenie miasta [[Wielkie Tyrnowo]], była pierwszą, którą wyposażono w [[kino|salę kinową]]<ref name="first-cinema-in-chitalishte">{{Cytuj stronę | url = http://www.chitalishte.bg/pageview.php?chitid=394&set_language=2 | tytuł = Chitalishte over the years | opublikowany = chitalishte.bg | język = en | data dostępu = 2014-10-27}}</ref>. W latach późniejszych czitaliszta prowadząc wszechstronną działalność, stały się ważnym elementem życia we wioskach i mniejszych miastach. Obecnie bułgarskie domy kultury nie są już tak popularne, a zakres ich działalności się zawęził, głównie z powodów [[finanse|finansowych]]. W ostatnich latach poprzez modernizację instytucji, budynki czitalisztów przekształciły się w miejsca wydarzeń publicznych.
 
W kwietniu 2014 roku liczba zarejestrowanych czitaliszt w Bułgarii wynosiła 3578<ref>{{Cytuj stronę | url = http://chitalishta.com/index.php?act=regions | tytuł = Регистър на народните читалища | opublikowany = mcchitalishta.government.bgcom | język = bg | data dostępu = 2014-10-27}}</ref>.
 
<gallery>
Plik:Bojurishte Culture Home.JPG|DomCzitaliszte kulturyChristo wBotewa okolicachw [[Sofia|SofiiBożuriszte]]
Plik:KoprivshtitsaChitalishte.jpg|Czitaliszte Chadżi Nencza Paławejewa w [[Kopriwsztica|Kopriwszticy]] wybudowanawybudowane w [[1869]]
Plik:Haskovo-chitalishte-Zarya.JPG|Budynek instytucji kultury „Zarja” w [[Chaskowo|Chaskowie]]
Plik:Topolovgrad8.JPG|WspółczesnyCzitaliszte budynekCyryla czitalisztei Metodego w [[Topołowgrad]]zie
Plik:Tschitalischte in Lom.jpg|Czitaliszte w mieście [[Łom (miasto)|ŁomŁomie]] (utworzone przez [[Krystjo Piszurka|Krystjo Piszurkę]])
Plik:Racho Stoyanov Dramatic Theatre Gabrovo TB.jpg|Narodowe Czitaliszte w [[Gabrowo|Gabrowie]] znajdujące się w Teatrze Dramatycznym Racza Stojanowa
</gallery>
 
Linia 25 ⟶ 26:
== Linki zewnętrzne ==
* {{lang|bg}} [http://www.chitalishte.bg Strona dotycząca czitaliszt]
* {{lang|bg}} [http://chitalishte.blog.bg/ Informacyjny blog o czitalisztach]
 
[[Kategoria:Kultura Bułgarii]]