Kryzys polityczny w Ekwadorze: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kryzys polityczny w Ekwadorze w 2010 roku ''' – bunt policji i części wojska, który wybuchł w [[Ekwador]]ze 30 września 2010 przeciwko polityce oszczędnościowej [[prezydenci Ekwadoru|prezydenta]] [[Rafael Correa|Rafaela Correi]]. Prezydent został zaatakowany przez protestujące służby [[lakrymatorLakrymatory|gazem łzawiącym]], a następnie przez kilkanaście godzin przebywał w szpitalu w [[Quito]], którego budynek był w tym czasie okupowany przez zbuntowane jednostki policji. Okupację budynku przerwała interwencja zbrojna wojska, w wyniku której Correa został oswobodzony i przewieziony do swojej rezydencji. Do wybuchu buntu doszło także w kilku innych miastach Ekwadoru. Pojawiły się również akty grabieży i wandalizmu.

Ekwador u schyłku XX i na początku XXI wieku kilkakrotnie doświadczał zamachów stanu oraz zamieszek i kryzysów na tle politycznym, które kończyły się odsunięciem od władzy urzędującego [[prezydenci Ekwadoru|szefa państwa]]. W 1987 prezydent [[León Febres Cordero Ribadeneyra|Leon Febres Cordero]] został zaatakowany i pobity przez armię w proteście przeciw realizowanej polityce prywatyzacyjnej oraz planowanemu zmniejszeniu wydatków publicznych. W 1997 prezydent [[AbdalaAbdalá Bucaram Ortiz|Abdala Bucaram]], cieszący się przydomkiem "El Loco" (Szalony), został po roku rządów uznany za umysłowo niezdolnego do pełnienia urzędu. W 2000 prezydent [[Jamil Mahuad]], po dwóch latach rządów i organizowanych przez ten czas protestach ludności [[autochton]]icznej pod wodzą pułkownika [[Lucio Gutiérrez]]a, został zmuszony do rezygnacji ze stanowiska. Z kolei prezydent Lucio Gutiérrez w 2005, również po dwóch latach władzy, został odsunięty z urzędu z powodu prób wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu Sądu Najwyższego<ref name=bstart>{{cytuj stronę|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-11447519|tytuł=Ecuador declares state of emergency amid 'coup attempt'|data=1 października 2010|opublikowany=BBC News|język=en|data dostępu=2010-10-01}}</ref>.

W styczniu 2007 prezydentem Ekwadoru został [[Rafael Correa]], przywódca lewicowej partii [[Alianza PAIS|Sojusz PAIS]] (''Alianza PAIS''). W czasie kampanii wyborczej zapowiadał zmiany w systemie politycznym kraju, zmianę w kierunkach polityki zagranicznej oraz zwiększenie wydatków na cele społeczne. We wrześniu 2008 w powszechnym [[Referendum w Ekwadorze w 2008 roku|referendum]] 65% głosujących opowiedziało się za przyjęciem nowej konstytucji, wprowadzającej możliwość reelekcji głowy państwa, ale także zapewniającej szerszą pomoc i opiekę ze strony państwa dla obywateli. Wzmacniała ona również kontrolę państwa nad gospodarką, a w szczególności nad przemysłem wydobywczym. Ekwador, członek [[OPEC]], posiada bowiem bogate zasoby [[ropa naftowa|ropy naftowej]]. W polityce zagranicznej prezydent ograniczył stosunki ze [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi]] na rzecz poszerzenia współpracy z państwami regionu Ameryki Łacińskiej, a zwłaszcza z państwami grupy [[BoliwariańskaAlianza AlternatywaBolivariana dlapara Amerykilos Pueblos de Nuestra América|ALBA]], w tym z [[Wenezuela|Wenezuelą]] prezydenta [[Hugo Chávez]]a. W 2008 zaprzestał także spłacania zadłużenia zagranicznego Ekwadoru, uznając je za zaciągnięte niezgodnie z prawem. W stosunkach z [[Kolumbia|Kolumbią]], najbliższym sojusznikiem USA w regionie, doszło w tym czasie do [[Kryzys dyplomatyczny w Ameryce Łacińskiej 2008|kryzysu dyplomatycznego]]. W wyborach w kwietniu 2009 Rafael Correa uzyskał reelekcję na stanowisku szefa państwa<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-11449110|tytuł=Profile: Ecuador's Rafael Correa|data=30 września 2010|opublikowany=BBC News|język=en|data dostępu=2010-10-01}}</ref>.

[[Kryzys finansowy od 2007-2009|Kryzys gospodarczy]] z lat 2008-2009 i spadek światowych cen ropy naftowej spowodował konieczność wprowadzenia ograniczeń w zakresie wydatków budżetowych przez administrację prezydenta Correi. W ramach polityki oszczędnościowej parlament 29 września 2010 uchwalił prawo znoszące część przywilejów finansowych służb mundurowych oraz wydłużające czas wymagany do uzyskania awansu. Odbyło się to jednak przy oporze opozycji i części zaplecza politycznego prezydenta, tj. najbardziej lewicowego skrzydła jego partii PAIS, przeciwnego cięciom socjalnym. W środowisku politycznym pojawiły się pogłoski, że prezydent rozważa rozwiązanie parlamentu i rządzenie za pomocą dekretów do czasu organizacji nowych wyborów powszechnych, co umożliwiłoby mu nieskrępowaną realizację własnej polityki gospodarczej. Zgodnie z uchwaloną konstytucją głowa państwa mogła rozwiązać parlament i rozpisać wybory, jednak decyzja ta musiała zostać następnie zatwierdzona przez Sąd Konstytucyjny<ref name=bstart/><ref>{{cytuj stronę|url=http://af.reuters.com/article/worldNews/idAFTRE68T4CB20100930?sp=true|tytuł=Ecuador's Correa attacked, says opponents plot coup|data=30 września 2010|opublikowany=Reuters|język=en|data dostępu=2010-10-01}}</ref>.

30 września 2010 nad ranem niezadowolone oddziały wojska i policji rozpoczęły okupację koszar oraz wzniosły blokady drogowe na głównych ulicach stolicy i największych miast w kraju, domagając się przywrócenia przywilejów pracowniczych. Do wybuchu buntu, blokad i okupacji budynków rządowych doszło również w największym mieście Ekwadoru – [[Guayaquil]] oraz mieście [[Cuenca (miasto w EkwadorzeEkwador)|Cuenca]]. W [[Quito]] przeciwnicy polityki prezydenta rozpoczęli okupację budynku [[Zgromadzenie Narodowe (Ekwador)|Zgromadzenia Narodowego]], na ulicach miasta pojawiły się płonące opony. Około 300-osobowy oddział sił powietrznych i lądowych zablokował autostradę prowadzącą do Quito oraz na kilka godzin opanował [[Port lotniczy Quito|port lotniczy Mariscal Sucre]]<ref name=bstart/>.

Prezydent Rafael Correa na wieść o wybuchu protestów udał się do głównych koszar wojskowych w stolicy w celu uspokojenia nastrojów. Na miejscu w bezpośredni sposób zaapelował o zakończenie buntów i powrót do służby wojskowej i policyjnej. Jednocześnie powiedział, że nie porzuci swojej polityki <small>(patrz ramka obok)</small>. W odpowiedzi na słowa prezydenta zgromadzeni funkcjonariusze rozpylili w jego kierunku [[lakrymatorLakrymatory|gaz łzawiący]] i użyli [[WodomiotaczArmatka wodna|armatek wodnych]]. Prezydent zmuszony był uciekać z koszar w masce gazowej. Według jego słów, jeden z buntowników, których określił mianem "tchórzy", próbował zdjąć maskę z jego twarzy, co mogłyby doprowadzić do uduszenia. Został przewieziony do pobliskiego szpitala, gdzie uzyskał odpowiednią pomoc medyczną<ref name=bstart/>, m.in. zoperowano mu tam kolano, które zwichnął w trakcie ucieczki<ref name=wp/>.

Z drugiej strony 4 października 2010 władze ogłosiły podniesienie uposażenia funkcjonariuszom policji i wojska czterech stopni [[oficerOficer (wojsko)|oficerskich]], w tym kapitanom i majorom. Podwyżki wyniosły średnio ok. 400–570 USD i były antydatowane; dotyczyły okresu całego roku od 1 stycznia 2010. Minister obrony [[Javier Ponce]] wyjaśniał, że plan ich wprowadzenia został opracowany już wcześniej i nie są one powiązane z zaistniałymi wydarzeniami i interwencją ratunkową wojska. Roczny koszt wprowadzenia podwyżek ocenił na 30-35 mln USD<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-11474446|tytuł=Ecuador increases police and army wages|data=5 października 2010|opublikowany=BBC News|język=en|data dostępu=2010-10-06}}</ref><ref name=reutpens>{{cytuj stronę|url=http://af.reuters.com/article/worldNews/idAFTRE6940A020101005?sp=true|tytuł=Ecuador raises military wages after police revolt|data=5 października 2010|opublikowany=Reuters|język=en|data dostępu=2010-10-06}}</ref>.

Sekretarz stanu [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] [[Hillary Rodham Clinton|Hillary Clinton]] wyraziła "pełne poparcie dla prezydenta Rafaela Correi i instytucji demokratycznego rządu" oraz wezwała do "szybkiego i pokojowego przywrócenia porządku"<ref name=pdoreact/>. Przedstawicielka USA przy OPA potępiła "wszelkie próby łamania demokratycznego procesu i konstytucyjnego porządku"<ref name=alreact/>.