Nikołaj Bucharin: Różnice pomiędzy wersjami

'''Nikołaj Iwanowicz Bucharin''' ({{w języku|ru|Николай Иванович Бухарин}}; ur. [[9 października]] [[{{data|1888]]-10-09}} w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[15 marca]] [[1938]] tamże) – działacz partii [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|bolszewickiej]], członek jej Biura Politycznego, przewodniczący Prezydium Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]] (1926-1929), ofiara [[Wielki terror (ZSRR)|wielkiego terroru]] w ZSRR.

Bucharin wstąpił do [[SDPRR]] w 1906 roku, związał się z frakcją [[Bolszewicy|bolszewików]]. W 1911 został relegowany z [[Uniwersytet Moskiewski|Uniwersytetu Moskiewskiego]] (gdzie studiował ekonomię na wydziale prawa) za działalność rewolucyjną i zesłany. Po ucieczce z zesłania na emigracji został najbliższym współpracownikiem [[Włodzimierz Lenin|Lenina]], współpracował także z [[Lew Trocki|Lwem Trockim]]. W maju [[1917]] r. wrócił do [[Rosja|Rosji]]. Na polecenie Lenina przygotowywał dekrety o nacjonalizacji przemysłu. W początkach 1918 roku był przywódcą frakcji ''lewicowych komunistów''. Sprzeciwiał się zawarciu [[Traktat brzeski|pokoju brzeskiego]], uważał, że Rosja -– nawet kosztem kolejnych tysięcy ofiar -– powinna kontynuować wojnę z krajami kapitalistycznymi. Do niego należy sławny cytat: "Przymus„Przymus proletariacki we wszystkich swoich formach, poczynając od rozstrzeliwania, a kończąc na obowiązku pracy jest metodą tworzenia komunistycznego człowieka"człowieka”. Później jednak wsparł wprowadzenie rynkowej gospodarki [[Nowa Polityka Ekonomiczna|NEPuNEP-u]], kierując do chłopów sławne wezwanie "Bogaćcie„Bogaćcie się!"”. W latach 1918-1929 był redaktorem naczelnym "„[[Prawda (gazeta)|Prawdy]]"”. W latach 1926-291929, po usunięciu [[Grigorij Zinowjew|Grigorija Zinowiewa]] był przewodniczącym Prezydium Komitetu Wykonawczego [[Międzynarodówka Komunistyczna|Kominternu]].

Po śmierci Lenina członek [[Biuro Polityczne|Biura Politycznego]] i główny ideolog partii. Był autorem licznych prac filozoficznych i ekonomicznych, wieszczących nieuchronny upadek [[kapitalizm]]u, a także tekstu [[Konstytucja ZSRR z 1936|Konstytucji, która weszła w życie w 1936 roku]]. Popierał [[Józef Stalin|Stalina]] przeciwko [[Lew Trocki|Trockiemu]], a następnie [[Grigorij Zinowjew|Zinowjewowi]] i [[Lew Kamieniew|Kamieniewowi]]. W [[1928]] r. wystąpił przeciwko przymusowej [[kolektywizacja|kolektywizacji]], proponując ewolucyjne, stopniowe uspółdzielczanie. W efekcie jego poglądy, podzielane przez premiera [[Aleksiej Rykow|Rykowa]] i lidera związków zawodowych [[Michaił Tomski|Tomskiego]] zostały nazwane "odchyleniem„odchyleniem prawicowym"prawicowym”. W listopadzie [[1929]] r. usunięty z Biura Politycznego. W latach 1929-1932 członek prezydium [[Najwyższa Rada Gospodarcza ZSRR|WSNCh]], po jej likwidacji od 1932 członek kolegium komisariatu przemysłu ciężkiego. W latach 1934-361936 redaktor

Po rozpoczęciu terroru [[wielki terror (ZSRR)|"wielkiej„wielkiej czystki"czystki”]] we wrześniu [[1936]] po [[proces pokazowy|pokazowym procesie]] [[Grigorij Zinowjew|Zinowjewa]] i [[Lew Kamieniew|Kamieniewa]] ogłoszono o śledztwie w sprawie jego spiskowej działalności. Po śmierci [[Sergo Ordżonikidze]] w lutym 1937 został aresztowany w czasie obrad burzliwego plenum KC [[WKP(b)]] poświęconego sprawie jego i Aleksieja Rykowa.

Był głównym oskarżonym w [[III proces moskiewski|procesie ''antyradzieckiego prawicowo-trockistowskiego bloku'']]; w odróżnieniu od innych oskarżonych częściowo polemizował z oskarżycielem. [[13 marca]] [[1938]] skazany na karę śmierci po czym rozstrzelany. Jego żona, Anna Łarina została aresztowana wkrótce po procesie Bucharina jako ''żona [[wróg ludu|wroga ludu]]''. Spędziła pół roku w małej celi po kostki w wodzie, a następnie osiemnaście lat w [[GUŁag]]u i na zesłaniu. W ostatnich dniach przed aresztowaniem Bucharina nauczyła się na pamięć jego "Posłania„Posłania dla przyszłych przywódców partii"partii”, w którym zapewniał o swojej niewinności i prosił o rehabilitację i ponowne przyjęcie do partii.

Bucharina ''zrehabilitowano'' w ZSRR dopiero w [[1988]] roku. Wówczas również opublikowano w Moskwie ów "list„list do partii"partii”. Maleńki synek Bucharinów był wychowywany przez siostrę Anny i przez dwadzieścia lat nie wiedział nic o swoich prawdziwych rodzicach. Pierwszą żonę Bucharina Nadieżdę, która kilkakrotnie pisała w jego obronie do Stalina, aresztowano, okrutnie torturowano i w roku [[1940]] zamordowano wraz z braćmi, szwagrem i innymi krewnymi. [[Odpowiedzialność zbiorowa]] członków rodziny była standardem postępowania wobec rodzin aresztowanych w czasie [[Wielki terror (ZSRR)|"wielkiej„wielkiej czystki"czystki”]], zwłaszcza osób wysokiego szczebla (funkcjonariuszy partyjnych, państwowych i wojskowych). Był to w Rosji standard wprowadzony przez bolszewików w okresie zdobywania władzy [[1918]] -– (por. [[Mikołaj II Romanow|zamordowanie rodziny carskiej]]) w skali masowej wobec przeciwników politycznych i dla sterroryzowania społeczeństwa ([[powstanie jarosławskie]], [[powstanie tambowskie]], [[powstanie w Kronsztadzie]]) i w niezliczonych innych przypadkach (terror [[Czeka|CzK]] -– [[OGPU|GPU]]) jako technika sprawowania władzy.

* [[Stephen F. Cohen]]: ''Bukharin and the Bolshevik Revolution: A Political Biography, 1888-1938''. New York: Knopf and Oxford University Press. 1973 i 1980. ISBN 0-394-46014-6.