Wikipedia

Lokacja (historia): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Wycofano edycje użytkownika 95.40.43.66 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to MalarzBOT.
Linia 15:
Na powyższych zasadach do końca XIII w. powstało sporo nowych wsi, np. na Opolszczyźnie, sądząc po polskiej etymologii nazewnictwa ok. 60-70%<ref>Borek H., Opolszczyzna w świetle nazw miejscowych, Opole 1972</ref>. Rozwijały się też miasta, być może jeszcze bez samorządu, lecz na pewno już spełniające wszystkie funkcje handlowo-usługowe. Wrocław był już na tyle duży, że w roku [[1000]] awansował na stolicę biskupstwa. [[Opole]], na co wskazuje nazwa, zachowało ciągłość osadniczą od czasów osad opolnych. [[Gall Anonim]] wymienia [[Kraków]], [[Sandomierz]], [[Płock]], [[Wrocław]], [[Poznań]] i inne miejscowości, używając dla nich określenia civitas lub urbs. W XI w [[Przemyśl]]u istniała już gmina żydowska, a w XII w. we Wrocławiu osada tkaczy walońskich. Osada biskupia w Krakowie miała sołtysa od 1228 r., a więc przed lokacją samego miasta. Obcy osadnicy, jeśli występowali dość licznie, mogli tworzyć osobne osady. Nie było w tym nic nadzwyczajnego. W owym czasie nie obowiązywała jeszcze zasada, że „nieznajomość prawa szkodzi”. Tak w Polsce, jak i na zachodzie Europy, uważano, że przestępcę należy karać według prawa znanego przestępcy, czyli takiego, pod jakim się wychował.
 
== Rozwój zachodniego prawa miejskiego ==
==Już Rozwójod zachodniegopoczątków prawa[[Starożytny miejskiegoRzym|państwa rzymskiego]] miasta podbitych prowincji otrzymywały różny status, zależnie od stopnia latynizacji mieszkańców. Najniższy stopień miały miasta na terenach świeżo podbitych i wrogich, najwyższy, z terenów sojuszniczych oraz założone przez samych Rzymian. Te miały pełną autonomię, chociaż prawa polityczne były zarezerwowane tylko dla obywateli samego Rzymu. W miarę latynizacji miasta prowincji stopniowo awansowały w hierarchii do poziomu [[municypium]] lub kolonii (tzw. system municypialny), a o ich statusie decydował Rzym (organ naczelny i odwoławczy). Zazwyczaj rzymskie miasto rządzone było przez 2, 4 lub 8 urzędników (duowirów, kwatuorwirów, oktowirów), będących odpowiednikiem zarządu, a wspomagane było przez radę [[dekurion]]ów (odpowiednik dzisiejszych radnych). Większość miast [[Grecja|greckiej]] części państwa rzymskiego pozostała przy tradycyjnym greckim samorządzie z jednolitą radą (bulé). W Grecji mniej więcej od V w. p.n.e. ulice wyznaczano prostopadle do siebie. W okresie [[pryncypat (Rzym)|pryncypatu]] w rzymskich prowincjach pojawiły się zaczątki samorządu terytorialnego. Wszędzie przywiązywano dużą wagę do systematycznego prowadzenia dokumentacji (słynne prawo rzymskie) i starano się naśladować osiągnięcia architektoniczne Rzymu (w centrum forum – rynek, a wokół Kapitol – świątynia, kuria, gdzie zbierał się samorząd, oraz inne instytucje publiczne, ulice wyznaczano prostopadle od II w. p.n.e.). Po upadku cesarstwa, kryzys nie wszystkie regiony dotknął w jednakowym stopniu i nie w tym samym czasie, wiele miast wciąż się rozwijało<ref>Jaczynowska M., Historia starożytnego Rzymu, Warszawa 1974</ref>.
Dla [[Wizygoci|Wizygotów]] prawo rzymskie według [[Kodeks Teodozjański|Kodeksu Teodozjusza]] streszczono w tzw. Brewiarzu Alaryka (Lex Romana Wisigothorum) w 506 r. Streszczenie to było dość powszechnie znane, wkrótce też zaczęto je modyfikować, dostosowując przepisy do własnego prawa zwyczajowego. ==
 
Po upadku Rzymu nowe oraz już istniejące miasta swą autonomię musiały wywalczyć od nowa na drodze buntów i spisków przeciw panom feudalnym, na których terytoriach się znajdowały. We [[Francja|Francji]] pod koniec XI w. i w następnych, największą autonomię uzyskały miasta o ustroju komunalnym, takie jak [[Arras (Pas-de-Calais)|Arras]] i [[Amiens]]. Były to miasta autonomicznie zarządzane przez [[mer (urzędnik)|mera]] i 24 do 100 [[Ława miejska|ławników]] wybieranych przez pełnoprawnych obywateli miasta lub ustępujących ławników (wypaczenie pierwotnego ustroju). Mera sprawującego w mieście władzę porządkową, sądowniczą i administracyjną wybierano spośród ławników. Kadencja władz trwała rok albo dwa lata. Mieszkańcy byli zobowiązani do obrony murów, a czasami także do uczestniczenia w wyprawach wojennych pana. Na południu Francji (bardziej zromanizowanym) większy wpływ na ustrój miały miasta włoskie. Wykształcił się tam autonomiczny ustrój konsularny. Władzę miejską sprawowało od 2 do 24 konsulów, wybieranych co roku. W tych miastach głównie stosowano zmodyfikowane prawo rzymskie.
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Lokacja_(historia)”