|
Początki osady związane są z istniejącą przy przeprawie przez Pilicę [[komora celna|komorą celną]], rozwój grodu związany jest z [[opactwo|opactwem]] [[Cystersi|cysterskim]], ufundowanym tu w 1176-1177 r. przez [[Kazimierz II Sprawiedliwy|Kazimierza Sprawiedliwego]]. Opactwo zostało założone w miejscu, które obecnie nazywa się [[Opactwo Cystersów w Sulejowie|Podklasztorze]]. [[Prawa miejskie]] miasto uzyskało w połowie XIII wieku, potwierdził je [[Władysław I Łokietek|Władysław Łokietek]] w 1308 r.
Wielkim wydarzeniem w historii miasta był wiec, który odbył się 20-23 czerwca 1318 r. Na tym właśnie wiecu uroczyście przyjęto warunki papieskie i uchwalono wznowienie [[Zjednoczone Królestwo Polskie|Królestwa Polskiego]]. Wystosowano prośbę do papieża [[Jan XXII|Jana XXII]] aby wyraził zgodę na koronację Władysława Łokietka. W poselstwie do [[Awinion]]u wysłano biskupa kujawskiego [[Gerward (biskup włocławski)|Gerwarda]].
Sulejów położony był przy szlaku handlowym ze [[Śląsk]]a i [[Wielkopolska|Wielkopolski]] na [[Ruś Kijowska|Ruś]]. W 1410 roku opactwo cysterskie było jednym z miejsc postoju wojsk polskich prowadzonych przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełłę]] na pola [[bitwa pod Grunwaldem|Grunwaldu]].
Zniszczenia podczas [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] spowodowały upadek miasta. W 1819 r. skasowano klasztor cysterski, a Sulejów stał się miastem rządowym. W latach 1870–1927 Sulejów był pozbawiony praw miejskich i został włączony do zbiorowej gminy wiejskiej Łęczno, a od 1912 r. stanowił osobną gminę, ale nadal nieposiadającą praw miejskich. W 1927 r. Sulejów odzyskał [[prawa miejskie]], co przyczyniło się do jego szybszego rozwoju.
[[Plik:Rada Miejska Sulejowa.jpg|thumb|Rada Miejska Sulejowa]]
Ponowna stagnacja nastąpiła po 1939 r. 4 września 1939 r. niemiecka [[Luftwaffe]] zbombardowała Sulejów. W wyniku [[działania wojenne|działań wojennych]] Sulejów został zniszczony w 80%, a pod gruzami domów i w obozach zginęło ponad 2000 mieszkańców.
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] miasto zostało odbudowane. Dalej głównym zajęciem dla mieszkańców było wypalanie wapna. W 1986 r. do klasztoru wrócili cystersi.
=== Historia gospodarcza ===
Eksploatacja puszczańskich lasów i przerób drzewa oraz wypalanie wapna stało się głównym [[rzemiosło|rzemiosłem]] mieszkańców Sulejowa. Niestety zahamowanyZahamowany został on w wyniku licznych wojen i najazdów szwedzkich oraz [[pożar]]ówpożarów.
Sulejów zasłynął z produkcji [[wapno (spoiwo)|wapna]], które początkowo wypalane było sposobem rzemieślniczym w prymitywnych piecach ziemnych opalanych węglem drzewnym. W okolicach Sulejowa znajdowały się bogate złoża [[Wapień|kamienia wapiennego]], którego wydobycie i wypalanie upowszechniło się w drugiej połowie XIX w. Początkowo pozyskiwano je sposobem rzemieślniczym, w prymitywnych piecach ziemnych opalanych [[węgiel drzewny|węglem drzewnym]].
Duża część wapna spławiana była [[Pilica|Pilicą]] do Wisły i dalej do [[Warszawa|Warszawy]] i [[Gdańsk]]aGdańska. Przemysłowe piece wapiennicze powstały w ostatnim ćwierćwieczu XIX w. W 1875 r. w księgach hipotecznych widnieją zapiski o działalności trzech [[wapiennik (budowla)|wapienników]] przy ul. Piotrkowskiej. Po prawej stronie Pilicy rozlokowane były kopalnie kamienia wapiennego, których właścicielem był Józef Fritsch. Na przełomie XIX i XX w. do wypalania wapna zaczęto używać [[węgiel kamienny|węgla kamiennego]] (wcześniej używano [[węgiel drzewny|węgla drzewnego]]). W 1900 r. w mieście było 11 przedsiębiorstw wapienniczych. W 1905 i 1908 r. wybudowano [[piec szybowy|piece szybowe]] do wypalania wapna. W wyniku dalszego rozwoju przemysłu wapienniczego w 1912 r. wybudowano kolejny piec 16-komorowy typu „Hoffman”.
[[Przemysł wapienniczy]] wpłynął pozytywnie na rozwój miasta, m.in. na wzrost liczby ludności. W 1901 r. liczba mieszkańców Sulejowa wynosiła 4200 osób, a domów zwiększyła się ze 157 w 1862 r. do 246 w 1901 r{{fakt|data=2009-08}}.
Dużym problemem stał się [[transport]] wapna na większe odległości. Samą tylko [[Kolej Warszawsko-Wiedeńska|Koleją Warszawsko-Wiedeńską]] z [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowa Trybunalskiego]] wysyłano rocznie 1200 wagonów wapna. Wywożono również duże ilości [[Drewno (technika)|drewna]], a do miasta przywożono [[węgiel kamienny]].
Zarząd Kolei Dąbrowskiej był początkowo zainteresowany budową [[linia kolejowa|linii kolejowej]] [[Piotrków Trybunalski]] – Sulejów – [[Opoczno]], ale projekt ten nie został zrealizowany. Potrzeba szybkiego i większego transportu wymusiła na przedsiębiorcach budowę [[kolej wąskotorowa|kolejki wąskotorowej]] Sulejów – Piotrków Trybunalski. W 1899 r. został zatwierdzony projekt techniczny, a już w 1904 r. oddano [[Piotrkowska Kolej Wąskotorowa|linię wąskotorową Sulejów – Piotrków Tryb.]] do eksploatacji. Przyczynił się do tego właściciel ziemski z powiatu opoczyńskiego [[Stanisław Psarski]] główny udziałowiec i inicjator inwestycji. Przewożono nie tylko [[wapno (spoiwo)|wapno]], [[Drewno (technika)|drewno]] i węgiel, ale wożono również pasażerów.
Po zakończeniu [[działania wojenne|działań wojennych]] i odbudowie zniszczonych pieców, uruchomiono produkcję wapna. Pod zarządem państwowym pracowały wapienniki „Pereswit” (piece „Ryngowiec” i „Wiktor”) oraz Zakłady Wapiennicze „Sulejów Górny” (piece „Jan” i „Wapiennik Nowy”). Do 1950 r. funkcjonowały one w ramach Zjednoczenia Terenowego Przemysłu Materiałów Budowlanych w Łodzi. W 1951 r. [[nacjonalizacja|znacjonalizowano]] prywatne piece, przekazując je do Piotrkowskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Terenowego Materiałów Budowlanych. Z dniem 19 marca 1956 r., zarządzeniem Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piotrkowie Tryb., utworzono w Sulejowie przedsiębiorstwo pod nazwą „Sulejowskie Zakłady Przemysłu Materiałów Budowlanych”. W 1963 r. zreorganizowano zakłady, nadając im nazwę „Sulejowskie Przedsiębiorstwo Terenowego Przemysłu Wapienniczego w Sulejowie”. W roku następnym zmieniono nazwę na Zakłady Przemysłu Wapienniczego „Sulejów”, włączając je do Zjednoczenia Przemysłu Wapienniczego i Gipsowego w Krakowie. Od 1974 r., z powodu likwidacji Zjednoczenia w Krakowie, wapienniki sulejowskie włączono w skład Łódzkiego Kombinatu Cementowo-Wapienniczego w Działoszynie (później Kombinat Cementowo-Wapienniczy „Warta” w [[Działoszyn]]ie). W 1986 roku głównie z przyczyn ekonomicznych [[Piotrkowska Kolej Wąskotorowa|Piotrkowską Koleją Wąskotorową]] zaprzestano przewozów wapna i węgla, a w 1989 r. również pasażerów. W 1990 r. na mocy zarządzenia ministra przemysłu powstały „Zakłady Przemysłu Wapienniczego w Sulejowie”. W 1996 r. w ZPW w Sulejowie wprowadzono [[zarząd komisaryczny]]; niestety, pomimo programu naprawczego 23 września 2002 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. ogłosił upadłość przedsiębiorstwa<ref>[http://sulejow.polska.pl/miastodawniej/article,Sulejow_dawniej, id,329309.htm Sulejów dawniej – Aleksy Piasta, Piotr Głowacki].</ref>. W latach 2005-2006 [[Piotrkowska Kolej Wąskotorowa|linia wąskotorowa Sulejów – Piotrków Tryb.]] została rozebrana.
Obecny program [[rewitalizacja|rewitalizacji]] miasta Sulejowa nie przewiduje odnowienia [[wapiennik (budowla)|wapienników]] i przywrócenia ich do dawnej świetności choćby dla turystów<ref>[http://biuletyn.net/nt-bin/_private/sulejow/360.pdf Lokalny program rewitalizacji miasta Sulejowa].</ref>.
== Turystyka i zabytki ==
| 