Etruskowie: Różnice pomiędzy wersjami

Pod względem politycznym Etruskowie tworzyli związek miast (najprawdopodobniej było ich dwanaście) zwany lukumonią etruską, w których początkowo mieli panować królowie (lars/lukomon). Na miejscu królów później pojawili się dygnitarze zmieniający się co rok (''zilath'' przyrównywany do rzymskiego [[pretor]]a i ''marniu'' odpowiadający zapewne [[edyl]]owi), a ustrój z monarchii zmienił się w republikę arystokratyczną. Ludność składała się z rodów panujących i z prostego ludu. Corocznie zbierano się wokół świątyni bogini [[Voltumna|Voltumny]], koło miasta [[Volsinii]], gdzie składano ofiary, odbywano igrzyska, wybierano głównego kapłana i na wypadek wojny dowódcę wojsk związkowych.

 

[[Plik:Etruscan cippus warrior head.jpg|thumb|250px|Fragment rzeźby przedstawiający głowę etruskiego wojownika]]

W latach [[600 p.n.e.|600]]-[[475 p.n.e.]] Etruskowie osiągnęli najwyższą potęgę. Władza ich rozszerzyła się na znaczną część Italii północnej i [[Kampania (region)|Kampanii]]. Niejednokrotnie rozciągali swą władzę na [[Rzym]]. Upadek Etrusków datuje się od [[Bitwa morska pod Kyme|bitwy pod Cumae]], w której [[Hieron I]] wraz z mieszkańcami [[Cumae]] pobił ich flotę w [[474 p.n.e.]] Z wolna [[Grecy]] i [[Kartagina|Kartagińczycy]] odepchnęli ich z wybrzeży morskich. [[Celtowie]] wyparli ich z górnej Italii. [[Samnici]] opanowali Kampanię. Etruskowie ulegli w końcu Rzymianom i po [[Bitwa nad Jeziorem Wadymońskim (283 p.n.e.)|bitwie nad jeziorem Wadymońskim]] w [[283 p.n.e.]] dostali się całkowicie pod władzę Rzymian. Byli odtąd ich sojusznikami, na wpół niezależnymi. Od tego czasu zaczęli być [[romanizacja (starożytność)|romanizowani]]. W [[89 p.n.e.]] uzyskali obywatelstwo rzymskie jako nagrodę za wierność Rzymowi w czasie [[Wojna Rzymu ze sprzymierzeńcami|wojny ze sprzymierzeńcami]]. Wiele rodów rzymskich pochodziło od Etrusków. Wśród ich potomków byli m.in., jak się zdaje, [[Pompejusz]], a także [[Pliniusz Starszy|Pliniusz]] i [[Gajusz Cilniusz Mecenas|Mecenas]]. Niektóre rodziny etruskie przetrwały do najnowszych czasów. W [[1765]] r. pochowany był w katedrze w [[Volterra]] biskup M. Caecina, w tymże mieście znajduje się starożytny grobowiec etruski z epitafium rodziny Ceicna (Caecina). Około [[100 p.n.e.]] Etruskowie zupełnie rozpłynęli się w żywiole łacińskim.