Fatalizm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Fatalizm''' – wiara w [[przeznaczenie]], tzn. w nieuchronność przyszłości<ref>{{Cytuj stronę|url = http://sjp.pwn.pl/sjp/fatalizm;2557577.html|tytuł = Fatalizm|autor = |data dostępu = 2014-12-16|opublikowany = Słownik Języka Polskiego PWN|język = pl}}</ref>. Pogląd ten mówi, że przyszłość i wydarzenia, które dopiero się mają wydarzyć, są już ustalone (lub można uważać za ustalone) przez siły wyższe i nie mogą być zmienione przez żadne działania pojedynczego człowieka lub całej ludzkości (które w najlepszym razie się w "przyszłe" przeznaczenie wpisują jako jego przyczyna)<ref name=":0">{{Cytuj stronę|url = http://portalwiedzy.onet.pl/20166,,,,fatalizm,haslo.html|tytuł = Fatalizm|autor = |data dostępu = 2014-12-16|opublikowany = Portal Onet "WIEM"|język = pl}}</ref>. Ludzkie decyzje i zamierzenia są w tym poglądzie także częścią przeznaczenia i są nieuniknione<ref name=":0" />.

Fatalizm w różnych odmianach stanowi część wielu [[religia|religii]] (m.in. pewnych szkół [[islam]]u i [[protestantyzm]]u, a także licznych religii politeistycznych: występował m.in. u starożytnych Greków i Rzymian); stosowano materialne wyobrażenia losu (np. zapisana księga, snucie nici, naradzanie się bogów)<ref name=":0" />. Fatalizm podzielała część [[Stoicyzm|stoików]]; teorie chrześcijańskie skłaniające się ku [[Predestynacja|predestynacji]] zostały w [[Scholastyka (filozofia)|filozofii scholastycznej]] określone jako "argument [[Lenistwo|lenia]]".

Radykalną postacią wiary w przeznaczenie jest wiara w nieuchronność losu, jaki ma spotkać człowieka i który, jako siła wyższa i ''niezależna'' (brak wpływu ludzkiego)<ref name=":0" />, determinuje życie człowieka i jego ostateczny wynik choćby wbrew woli. Tzw. [[fatum]] (zły los) jest, w ogólności, osnową [[konflikt tragiczny|konfliktu tragicznego]] i [[tragedia|tragedii]].

Fatalizm nie jest tożsamy z wiarą w [[determinizm]]<ref name=":0" /> (w jego powszechnym rozumieniu, symbolizowanym przez [[demon Laplace'a|demona Laplace'a]] i [[efekt domina]], tzn. jako [[Wolna wola#Determinizm przyczynowy|determinizm nomologiczny]]). W najogólniejszej swej formie nie wypowiada się bowiem o istnieniu zależności przyczynowo-skutkowych lub ich braku. Można go ewentualnie uznać za [[Wolna wola#Determinizm logiczny|determinizm logiczny]] lub [[Wolna wola#Determinizm teologiczny|teologiczny]].