Zatoka Perska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
D kuba (dyskusja | edycje)
- Link FA
Nie podano opisu zmian
Linia 16:
| zasolenie =
| cieki wodne = [[Tygrys (rzeka)|Tygrys]], [[Eufrat]]
| miejscowości nadbrzeżne = [[Kuwejt (miasto)|Kuwejt]], [[Manama]], [[Ad-Dauha]], [[Abu Zabi (miasto)|Abu Zabi]], [[Dubaj]],
| wyspy =
| commons = Category:Persian Gulf
| stopniN = | minutN = | sekundN =
| współrzędne = 26°N 52°E
| stopniE = | minutE = | sekundE =
| kod mapy = Azja
| grafika mapy =
| opis grafiki mapy =
}}
[[Plik:Persian Gulf economy map PL.png|thumb|350px|Mapa wydobycia ropy naftowej w rejonie Zatoki Perskiej]]
'''Zatoka Perska''' ([[język perski|per.]] خليج فارس – Chalidż-e Fars, [[język arabski|arab.]] الخليج العربي – Al-Chalidż al-Arabi) – [[zatoka (geografia)|zatoka]] [[Morze Arabskie|Morza Arabskiego]], wcinająca się między [[Półwysep Arabski]] a wybrzeże [[Iran]]u. Tradycyjnie nazywana jest zatoką, ale ze względu na jej powierzchnię (233 000 km²) można by ją uznać także za [[morze śródlądowe]]. Z Morzem Arabskim połączona jest poprzez [[Ormuz (cieśnina)|Cieśninę Ormuz]] i [[Zatoka Omańska|Zatokę Omańską]].
 
Do Zatoki Perskiej uchodzi rzeka [[Szatt al-Arab]], która powstaje z połączenia wód [[Tygrys (rzeka)|Tygrysu]] i [[Eufrat]]u. Tworzy ona rozległą [[delta rzeki|deltę]].
 
Nazwa tego akwenu pojawiła się już w starożytności. Nadana przez [[Grecy|Greków]] nazwa nawiązuje do starożytnej [[Starożytny Iran|Persji]] (obecnie Iran). W latach 60. XX wieku wraz ze wzrostem [[Arabowie|arabskiego]] [[nacjonalizm]]u w świecie arabskim pojawiła się tendencja, by używać określenia "Zatoka Arabska". Jednakże rząd irański wniósł na forum [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] wniosek o uznanie za oficjalną jedynie nazwy "Zatoka Perska". Przyjęte to zostało w dwóch dokumentach oenzetowskich z 1971 i 1984 roku. Większość krajów i organizacji używa tej właśnie nazwy, podczas gdy [[kraje arabskie]] nadal opowiadają się za nazwą "Zatoka Arabska". Niektóre państwa używają neutralnego określenia "Zatoka".
 
Nad Zatoką Perską położone są następujące kraje: [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]], [[Arabia Saudyjska]], [[Katar]] (na półwyspie u wybrzeży saudyjskich), [[Bahrajn]] (na wyspie w pobliżu Kataru), [[Kuwejt]], [[Irak]] oraz Iran.
 
 
[[Plik:Persian Gulf economy map PL.png|mały|lewo|Mapa wydobycia ropy naftowej w rejonie Zatoki Perskiej]]
 
Do Zatoki Perskiej uchodzi rozległą [[delta rzeki|deltą]] [[Szatt al-Arab]], która powstaje z połączenia rzek [[Tygrys (rzeka)|Tygrysu]] i [[Eufrat]]u.
 
Nazwa tego akwenu pojawiła się już w starożytności. Nadana przez [[Grecy|Greków]] nazwa nawiązuje do starożytnej [[Starożytny Iran|Persji]] (obecnie Iran). W latach 60. XX wieku wraz ze wzrostem [[Arabowie|arabskiego]] [[nacjonalizm]]u w świecie arabskim pojawiła się tendencja, by używać określenia "Zatoka Arabska". Jednakże rząd irański wniósł na forum [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] wniosek o uznanie za oficjalną jedynie nazwy "Zatoka Perska". Przyjęte to zostało w dwóch dokumentach oenzetowskich z 1971 i 1984 roku. Większość krajów i organizacji używa tej właśnie nazwy, podczas gdy kraje arabskie nadal opowiadają się za nazwą "Zatoka Arabska". Niektóre państwa używają neutralnego określenia "Zatoka".
 
Nad Zatoką Perską położone są następujące kraje: [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]], [[Arabia Saudyjska]], [[Katar]] (na półwyspie u wybrzeży saudyjskich), [[Bahrajn]] (na wyspie w pobliżu Kataru), [[Kuwejt]], [[Irak]] oraz [[Iran]].
 
Pod dnem Zatoki Perskiej oraz w rejonach nadbrzeżnych znajdują się największe na świecie [[Złoże mineralne|złoża]] [[ropa naftowa|ropy naftowej]]. Rozwinął się tu także na dużą skalę przemysł przetwórstwa ropy naftowej ([[Rafineria ropy naftowej|rafinerie]], zakłady [[Przemysł petrochemiczny|petrochemiczne]], [[port naftowy|porty naftowe]] itp.). W związku z dużym ruchem [[Zbiornikowiec|tankowców]] istnieje zagrożenie wystąpienia katastrof ekologicznych.
 
W związku z bogactwem tego regionu, niektóre małe wysepki są przedmiotem [[spór terytorialny|sporów terytorialnych]]. Sama Zatoka była też miejscem walk w trakcie niedawnych konfliktów zbrojnych w regionie [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]]: w czasie [[wojna iracko-irańska|wojny iracko-irańskiej]] w latach [[1980]]-[[1988|88]] (atakowane były m.in. tankowce) oraz w trakcie wojny przeciwko Irakowi po jego inwazji na Kuwejt, dla której ukuta została nazwa [[I wojna w Zatoce Perskiej|wojna w Zatoce Perskiej]], chociaż większość działań zbrojnych toczyła się na lądzie.
 
[[Kategoria:Zatoki Oceanu Indyjskiego|Perska]]
== Zobacz też ==
[[Kategoria:Zatoki Azji|Perska Zatoka]]
* [[Oaza Zatokowa]]
 
{{Morza}}
 
[[af:Persiese Golf]]
{{DEFAULTSORT:Perska, Zatoka}}
[[ang:Persisc Sǣ]]
[[Kategoria:Zatoki Oceanu Indyjskiego]]
[[ar:الخليج العربي]]
[[Kategoria:Zatoki Azji]]
[[arc:ܒܪܩܩܐ ܦܪܣܝܐ]]
[[az:Fars körfəzi]]
[[bn:পারস্য উপসাগর]]
[[zh-min-nan:Pho-su-oan]]
[[be:Персідскі заліў]]
[[be-x-old:Пэрсыдзкая затока]]
[[bcl:Golpo Persiko]]
[[bg:Персийски залив]]
[[bs:Perzijski zaliv]]
[[br:Pleg-mor Persia]]
[[ca:Golf Pèrsic]]
[[cv:Перс кӳлмекĕ]]
[[cs:Perský záliv]]
[[cy:Gwlff Persia]]
[[da:Persiske Bugt]]
[[de:Persischer Golf]]
[[dsb:Persiski zalew]]
[[et:Pärsia laht]]
[[el:Περσικός Κόλπος]]
[[en:Persian Gulf]]
[[es:Golfo Pérsico]]
[[eo:Persa Golfo]]
[[eu:Persiar golkoa]]
[[fa:خلیج فارس]]
[[fr:Golfe Persique]]
[[fy:Perzyske Golf]]
[[gl:Golfo Pérsico]]
[[ko:페르시아 만]]
[[hy:Պարսից ծոց]]
[[hi:फ़ारस की खाड़ी]]
[[hsb:Persiski zaliw]]
[[hr:Perzijski zaljev]]
[[io:Persiana gulfo]]
[[id:Teluk Persia]]
[[os:Персы бакæлæн]]
[[is:Persaflói]]
[[it:Golfo Persico]]
[[he:המפרץ הפרסי]]
[[jv:Teluk Persia]]
[[ka:სპარსეთის ყურე]]
[[kk:Парсы шығанағы]]
[[sw:Ghuba ya Uajemi]]
[[ku:Kendava Farsê]]
[[lv:Persijas līcis]]
[[lb:Persesche Golf]]
[[lt:Persijos įlanka]]
[[hu:Perzsa-öböl]]
[[mk:Персиски Залив]]
[[ml:പേർഷ്യൻ ഗൾഫ്]]
[[mr:इराणचे आखात]]
[[arz:الخليج الفارسى]]
[[mzn:فارس دریامونا]]
[[ms:Teluk Parsi]]
[[mn:Персийн булан]]
[[nl:Perzische Golf]]
[[ja:ペルシア湾]]
[[no:Persiabukten]]
[[nn:Persiabukta]]
[[oc:Golf Persic]]
[[uz:Fors koʻrfazi]]
[[pnb:خلیج فارس]]
[[ps:د فارس خليج]]
[[pt:Golfo Pérsico]]
[[ro:Golful Persic]]
[[ru:Персидский залив]]
[[sq:Gjiri Persik]]
[[scn:Gulfu Pèrsicu]]
[[simple:Persian Gulf]]
[[sk:Perzský záliv]]
[[sl:Perzijski zaliv]]
[[so:Gacanka Faarsiga]]
[[ckb:کەنداوی فارس]]
[[sr:Персијски залив]]
[[sh:Perzijski zaljev]]
[[su:Teluk Pérsia]]
[[fi:Persianlahti]]
[[sv:Persiska viken]]
[[ta:பாரசீக வளைகுடா]]
[[tt:Фарсы култыгы]]
[[th:อ่าวเปอร์เซีย]]
[[tg:Халиҷи Форс]]
[[tr:Basra Körfezi]]
[[uk:Перська затока]]
[[ur:خلیج فارس]]
[[vi:Vịnh Ba Tư]]
[[war:Golpo Persia]]
[[yi:פערסישער איינגאס]]
[[yo:Gulf Pẹ́rsíà]]
[[diq:Xelicê Farsi]]
[[zh:波斯湾]]