Ołdrzychowice Kłodzkie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Magen (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne redakcyjne
Magen (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 30:
 
== Geografia ==
[[Plik:Biała Lądecka w o Kl w kierunku Kłodzka.jpg|240px|thumb|leftright|Biała Lądecka przepływająca przez Ołdrzychowice Kłodzkie]]
[[Plik:DolomitaEZ.jpg|240px|thumb|leftright|Dolomit, główne bogactwo naturalne okolic wioski]]
=== Położenie geograficzne ===
Ołdrzychowice Kłodzkie są położone w [[Dolina|Dolinie]] [[Biała Lądecka|Białej Lądeckiej]] pomiędzy [[Wzgórza Rogówki|Wzgórzami Rogówki]], znajdującymi się w [[Kotlina Kłodzka|Kotlinie Kłodzkiej]] oraz [[Góry Złote|Górami Złotymi]] na północnym-wschodzie, a [[Krowiarki (góry)|Krowiarkami]] na południu będącymi częścią [[Masyw Śnieżnika|Masywu Śnieżnika]]<ref>K. Kuchta, ''Dzieje Ołdrzychowic Kłodzkich do 1526 r.'', mps. pracy dyplomowej z historii, Wrocław 2009, s. 4.</ref>. Od [[Kłodzko|Kłodzka]], stolicy [[powiat]]u i [[gmina|gminy]] oddalone są o 9 km na południowy-wschód<ref>''Kotlina Kłodzka. Mapa turystyczna 1:100 000'', Eko-Graf, Wrocław 1997.</ref>. Od strony zachodniej graniczą z [[Żelazno (województwo dolnośląskie)|Żelaznem]] i [[Marcinów (województwo dolnośląskie)|Marcinowem]], na północy z [[Jaszkowa Górna|Jaszkową Górną]] i [[Rogówek (powiat kłodzki)|Rogówkiem]], na wschodzie ze [[Skrzynka (województwo dolnośląskie)|Skrzynką]] i [[Trzebieszowice|Trzebieszowicami]] w [[Lądek-Zdrój (gmina)|gminie Lądek-Zdrój]], a na południu z [[Romanowo (województwo dolnośląskie)|Romanowem]]<ref>Opracowano na podstawie map sołectw gmin: Kłodzko i Lądek-Zdrój dostępnych w urzędach obu gmin.</ref>.
Linia 178:
Średniowieczne dzieje wsi możemy analizować tylko i wyłącznie na podstawie zachowanych dokumentów kupna i sprzedaży oraz zachowanych do naszych czasów protokołów sądowych. Pierwszym znanym z imienia właścicielem wsi był [[Hanko Knoblauchsdorf]]<ref>J. Kögler, ''Historische Beschreibung des in der Grafschaft Glatz und zwar im Glatzer Kreise gelegenen Dorfes Ullersdorf'', [w:] "Die Chroniken der Grafschaft Glatz", nowe wydanie pod red. Dietera Pohla, t. 5, s. 361.</ref>. Trzydzieści lat później jako właściciel wolnego sędziostwa wymieniany jest Nikolas Ulersdorf. Późniejsi jego posiadacze często używali nazwiska ''von Ullersdorf'' - od nazwy wsi. W [[1384]] r. pojawia się pierwsza wzmianka historyczna dotycząca kościoła parafialnego. Przez cały ten czas istniało dziedziczne, wolne sędziostwo, które obejmując w [[1413]] r. 1 łan gruntów, stało się przedmiotem transakcji Wano i jego matką Mertin Wankinne, a Casparem von Ullrichsdorffem<ref>K. Kuchta, ''op. cit.'', s. 27.</ref>. W 1420 r. sędziostwo posiadała Margaretha, córka Jürga von Zaucha. W [[1466]] r. istniał tu duży [[folwark]], którego właścicielem był w [[1476]] r. Petir Lauterbach. W [[1481]] r. wieś odwiedził [[Biskupi wrocławscy|biskup wrocławski]], który poświęcił nowy kościół i ołtarz<ref>J. Kögler, ''op. cit.'', s. 333.</ref>. W 1488 r. posiadaczem wolnego sędziostwa był Bertel Lischke. Pod koniec [[XV wiek|XV]] w. posiadaczem lenna rycerskiego był przez pewien czas ród [[Haugwitz]]ów<ref name=autonazwa3 />.
 
[[Plik:Plyta nagrobna z XVI wieku w O Kł.jpg|220px190px|thumb|leftright|Odnaleziona w 2011 roku na starym cmentarzu płyta nagrobna jednego z właścicieli Ołdrzychowic w XVI wieku]]
=== W Monarchii Habsburgów ===
W nowy okres związany z panowaniem [[Habsburgowie|Habsburgów]] oraz reformacją Ołdrzychowice Kłodzkie weszły podzielone na cztery części, należące do Knoblauchsdorfów i Ullersdorfów<ref>K. Kuchta, ''op. cit.'', s. 43.</ref>. W 1557 r. ci pierwsi wznieśli w środkowej części wsi [[renesans]]owy dwór. Osada w tym czasie należała już do największych w okolicy, o czym świadczy wysokość płaconej w tym czasie [[dziesięcina|dziesięciny]]. W tym samym czasie do wsi docierały prądy związane z [[reformacja|reformacją]] i większość mieszkańców przeszła na [[protestantyzm]], czego ukoronowaniem było przejście przez nich kościoła parafialnego w [[1550]] r. Parafia znajdowała się w ich rękach do 1622 r. Do wsi należały także takie miejscowości jak: Rogówka, Piotrówka i Romanowo<ref name=autonazwa3 />.
Linia 194:
 
=== Dziewiętnaste stulecie ===
[[Plik:Kolumna żeliwna w Ołdrzychowicach tuż po ustawieniu.jpeg|220px190px|thumb|right|Kolumna żeliwna ustawiona na pamiątkepamiątkę pobytu królowej Luizy w Ołdrzychowicach w 1802 roku]]
U progu [[XIX wiek|XIX]] w. rezydencja ołdrzychowicka Magnisów była tak znana, że [[22 sierpnia]] [[1800]] r. zatrzymała się w niej królowa pruska [[Luiza Pruska|Luiza]], odbywająca z mężem [[Fryderyk Wilhelm III Pruski|Fryderykiem Wilhelmem III Hohenzollernem]] podróż po Śląsku. Zmierzała w tym czasie na kuracje do Lądka-Zdroju. Według niektórych relacji miała nawet tutaj nocować. Specjalnie na ten przyjazd hr Magnis założył przypałacowy park ze sztuczną grotą nazwany jej imieniem wraz z fontanną. Na [[Klekotka (Kotlina Kłodzka)|Klekotce]] zbudowano altanę widokową,a jednym z punktów programu była asysta władczyni przy udoju krów, który odbywał się w sielankowo-ludowej atmosferze, co zrelacjonował jeden z towarzyszy podróży - ówczesny ambasador [[Stany Zjednoczone|USA]] [[John Quincy Adams]] (późniejszy prezydent)<ref> M. Perzyński, ''Gminy wiejskiej Kłodzko skarby i osobliwości. Przewodnik dla dociekliwych'', Wrocław 2002, s. 25.</ref>. Pobyt władczyni upamiętnił także hr von Magnis, ustawiając w [[1802]] r. żeliwną kolumnę przy szosie w centrum wsi, która została odlana w jego [[hutnictwo|hucie]] w [[Ozimek|Małej Panwi]] i uchodziła za wybitne osiągniecie techniczne (pierwszy tej wielkości odlew). Miała 22,5 m wysokości i ważyła 25 tys. funtów. Odsłonięcia dokonał [[Friedrich Wilhelm von Reden|hr. von Reden]], minister Śląska<ref>[[Franz Ludwig|F. Ludwig]], ''Grafschaft Glatz in Wort und Bild'', Glatz 1896-1897, s. 130-131.</ref>.
 
W pierwszej połowie XIX w. Ołdrzychowice Kłodzkie stały się dużą i ludną wsią, w której rozwinął się przemysł. W [[1816]] r. wieś nadal dzieliła się na cztery części. W [[1822]] r. wrocławski kupiec [[Hermann Dietrich Lindheim]] założył pierwszą w Prusach maszynową przędzalnię bawełny. Do poruszania maszyn o 9000 wrzecion i ogrzewania pomieszczeń wprowadził napęd parowy, doprowadzając wodę specjalnym kanałem z rzeki<ref>M. Myška, ''Hermann Dietrich Lindheim a początki nowoczesnego przemysłu w Monarchii Habsburskiej'', s. 22.</ref>. Następnie trwała rozbudowa zakładu: wzniesiono m.in. odlewnię oraz budynki mieszkalne dla robotników. Wieś w tym czasie przeżywała gospodarczy wzrost. Zakłady Lindheima zatrudniały blisko 900 ludzi. Przypuszcza się, że w jego fabryce powstała pierwsza na Śląsku lokomotywa parowa<ref> M. Perzyński, ''Gminy wiejskiej Kłodzko skarby i osobliwości. Przewodnik dla dociekliwych'', Wrocław 2002.</ref>.
[[Plik:Kościół ewangelicki w Ołdrzychowicach Kłodzkich.jpg|240px190px|leftright|thumb|Kościół ewangelicki w Ołdrzychowicach Kłodzkich]]
W połowie XIX w. Ołdrzychowice Kłodzkie miały już charakter przemysłowego osiedla. We wsi znajdował się kościół i szkoła wybudowana w [[1837]] r. Nauczał w niej nauczyciel i pomocnik nauczyciela. Oprócz tego był szpital, 3 młyny wodne, browar, gorzelnia, 2 wapienniki, 2 kamieniołomy, cegielnia o produkcji około 40 tys. cegieł, a także działało aż 83 różnych rzemieślników, zatrudniających do tego kilkudziesięciu czeladników. Wśród rzemieślników najliczniejszą grupę stanowili: tokarze, ślusarze, giserzy. Był też mechanik. Nadal wieś złożona była z czterech części, z których główna wraz z wolnym sędziostwem należała do [[Magnis]]ów. Obejmowała 224 domy, pałac, 3 folwarki, w których trzymano 1430 [[merynos]]ów i 219 [[wół|wołów]]. Za parkiem pałacowym znajdowała się osada fabryczna składająca się z 17 budynków i należąca do braci Lindheimów. W [[1823]] r. powstała w niej szkoła przyfabryczna, w której zatrudniony był nauczyciel. Mieściła się w budynku przędzalni, a przy niej zaś znajdował się zakład mechaniczny z odlewnią. Łącznie oba zakłady zatrudniały około 600 robotników. Druga część Ołdrzychowic, licząca 65 domów i folwark z 200 merynosami , posiadała Charlotta, wdowa po landgrafie zu Fürstenburg. Dwie pozostałe części należały do wolnych kmieci i składały się na nie odpowiednio 13 i 3 budynki oraz część kmieca w obrębie Romanowa<ref name=autonazwa4 />.
 
[[Plik:Widok na zaklady lecha w O Kł.jpg|220px190px|thumb|right|Przędzalnia Lindheima, założone w 1822 roku w Ołdrzychowicach należały do największych fabryk w Prusach]]
W okresie [[Wiosna Ludów|wiosny ludów]] dochodziło w dobrach hr. von Magnisa do rozruchów spowodowanych odrabianiem przez chłopów [[pańszczyzna|pańszczyzny]], a w [[1885]] r. w przędzalni wybuchł strajk, w którym uczestniczyło blisko 1000 robotników. Działała już wówczas organizacja związkowa. Wieś stale rozwijała się. W [[1883]] r. zbudowano kościół ewangelicki, a sześć lat później duże mauzoleum rodowe von Magnisów przy kościele parafialnym. Majątek von Magnisów obejmował 1895 morgów, a część hr. von Schlabrendorfa 554 morgi<ref>Dane na 1870 rok.</ref>. [[28 lutego]] [[1874]] r. został utworzony Obwód Urzędowy Ołdrzychowice (''Amtsbezirk Ullersdorf'') w skład której weszły gmina wiejska Ołdrzychowice, [[Rogówek (powiat kłodzki)|Rogówek]] oraz dobra szlacheckie: Ołdrzychowice Dolne (Niederullersdorf) i Ołdrzychowice Górne (Oberullersdorf)<ref>[http://helmut-dinter.de/OSchlesien/Ullersdorf.htm Informacja wraz z kalendarium na stronie "Helmut-Dinter.de", (dostęp: 1.11.2010)]</ref>.
 
Miejscowość uchodziła za bardzo atrakcyjną i malowniczą przez co zaliczano ją do ''romantycznych wsi'' hrabstwa kłodzkiego. Była ona celem specjalnych wycieczek kuracjuszy z Lądka-Zdroju. W [[1889]] r. był tu hotel, poczta z połączeniem telegraficznym, a także apteka<ref name=autonazwa4 />. Pod koniec XIX w. doprowadzono do wsi linię kolejową z [[Kłodzko|Kłodzka]], którą otwarto w [[1897]] r., budując na skraju wsi [[Ołdrzychowice Kłodzkie (stacja kolejowa)|stację kolejową]]<ref>[http://www.kolej.klodzko.pl/232/232.html Linia Krosnowice Kłodzkie - Stronie Śląskie, opis na stronie Miłośników Kolei na Ziemi Kłodzkiej, (dostęp: 3.11.2010)]</ref>. Paradoksalnie wpłynęło to na ograniczenie ruchu turystycznego, gdyż wieś teraz pomijano jadąc na kuracje do Lądka.
 
[[Plik:Magnis-Gr-Wappen.png|220px190px|thumb|leftright|Magnisowie byli ostatnimi posiadaczami Ołdrzychowic do 1945 roku]]
 
=== Lata 1900-1945 ===
Linia 212:
 
=== W granicach Polski ===
[[Plik:Widok ogolny na osiedle w wielkiej pytyw O Kł.jpg|220px190px|thumb|right|Osiedle z wielkiej płyty wzniesione w latach 70. XX wieku]]
Rezultatem [[II wojna światowa|drugiej wojny światowej]] było przyłączenie m.in. [[ziemia kłodzka|ziemi kłodzkiej]] do [[Polska|Polski]]. Na [[konferencja jałtańska|konferencji jałtańskiej]] mocarstwa zgodziły się także na przeprowadzenie masowych wysiedleń ludności w związku z podjętymi zmianami granic. Ullersdorf został włączony do Polski - początkowo jako ''Sułkowa''<ref>[http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/500K_post-WW2/MAPA_POLSKI_1_500_000_KATOWICE_10.jpg Mapa WIG z 1947 r., {dostęp: 1.11.2010)]</ref>, ostatecznie jednak przyjęto nazwę ''Ołdrzychowice''. Dotychczasowi mieszkańcy wsi zostali wysiedleni do Niemiec (do 1947 r.), zaś na ich miejsce przybyła ludność polska. W tym czasie nowi mieszkańcy założyli jedną z pierwszych na ziemi kłodzkiej [[Ochotnicza Straż Pożarna w Ołdrzychowicach Kłodzkich|ochotniczych straży pożarnych]]<ref>''Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej'', pod red. J. Laski i M. Kowalcze, t. 3, KTO, Kłodzko 2011, s. 63.</ref>.
 
Linia 218:
 
== Zabytki ==
[[Plik:Mauzoleum von Magnisów w Ołdrzychowicach Kłodzkich.jpg|240px190px|thumb|Mauzoleum von Magnisów przy kościele parafialnym]]
[[Plik:Pałac oppersdorfów z parkiem w O Kl.jpg|240px190px|thumb|Pałac Oppersdorfów, obecnie siedziba franciszkanek szpitalnych]]
[[Plik:Widok ogolny na park w O Kł.jpg|240px190px|thumb|right|Widok ogólny na park przypałacowy]]
Ołdrzychowice Kłodzkie zachowały swój pierwotny układ rozbudowanej wsi łańcuchowej, lecz jest on obecnie mało czytelny, ze względu na to, że główna ulica (Kłodzka) została zabudowana równoległymi, połączonymi przecznicami. Zaburzenia tego układu wprowadziły także późniejsze obiekty przemysłowe. We wsi zachowało się wiele zabytków, które jednak uległy znacznej przebudowie<ref name=autonazwa2 />.
 
Linia 247:
 
== Edukacja ==
[[Plik:SP w O Kł.jpg|240px190px|thumb|rihgt|Szkoła Podstawowa im. W. Sikorskiego]]
W Ołdrzychowicach Kłodzkich od czasów nowożytnych działała szkoła katolicka znajdująca się w budynku położonym przy parafii, który jako murowany obiekt powstał w [[XVIII wiek|XVIII]] w<ref>F. A. Zimmermann, Beytrage zur Beschreibung von Schlesien, Bd. 9, Breslau 1789.</ref>. Wraz z rozwojem osady, wzrostem liczby mieszkańców w [[XIX wiek|XIX]] w. oraz zwiększeniem się społeczności [[protestantyzm|protestanckiej]], z inicjatywy przemysłowca [[Hermann Dietrich Lindheim|Hermanna Dietricha Lindheima]] we wsi powstała niewielka szkoła ewangelicka<ref>M. Perzyński, ''Gminy wiejskiej Kłodzko skarby i osobliwości, op cit.'', s. 31.</ref>. W okresie [[dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestolecia międzywojennego]] w Ołdrzychowicach Kłodzkich działały 3 szkoły elementarne, z czego dwie należały do katolików. Nauczali w nich: Sarmebe, Nowak oraz Ruprecht (ewangelik)<ref>F. Stein, ''op. cit.'', s. 153.</ref>.
 
Linia 253:
 
== Kultura ==
[[Plik:Ołdrzychowice Kłodzkie GOK.jpg|240px190px|leftright|thumb|Siedziba Gminnego Ośrodka Kultury]]
Głównym animatorem życia kulturalnego we wsi jest mający tu swoją siedzibę Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji Gminy Kłodzko. Znany jest on z wielu znaczących inicjatyw i działań kulturalnych. Posiada dużą, ale wymagającą remontu salę widowiskową ze sceną, ekranem kinowym i balkonami. Organizuje koncerty i festyny w sezonie letnim<ref>[http://okgk.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1&Itemid=4 Informacja na stronie głównej OKGK, (dostęp: 2.11.2010)]</ref>. W tym samym budynku znajduje się również Bibliotekę Publiczną Gminy Kłodzko oraz Gminne Centrum Informacji.
 
Linia 262:
== Religia ==
{{osobny artykuł|Parafia św. Jana Chrzciciela w Ołdrzychowicach Kłodzkich}}
[[Plik:Kościół w Ołdrzychowicach.jpg|240px190px|thumb|leftright|Kościół św. Jana Chrzciciela wraz z plebanią w Ołdrzychowicach]]
[[Plik:Dawny kosciol ewangelicki w O Kł.jpg|240px190px|right|thumb|Dawny kościół ewangelicki, obecnie dom mieszkalny]]
Początki chrześcijaństwa na terenie Ołdrzychowic Kłodzkich owiane są mgłą tajemnicy, która wynika z faktu, iż do naszych czasów nie zachowało się zbyt wiele źródeł dotyczących tego okresu<ref>K. Kuchta, ''op. cit.'', s. 30.</ref>. Pierwsza wzmianka dotycząca ołdrzychowickiej parafii pochodzi z [[1360]] r.<ref>''Geschichtsquellen'', t. 1, s. 167.</ref> Należy jednak domniemywać, że powstała ona wraz z założeniem wsi w pierwszej połowie [[XIV wiek|XIV]] w. z wydzielenia z [[Parafia św. Andrzeja w Trzebieszowicach|parafii św. Andrzeja]] w [[Trzebieszowice|Trzebieszowicach]], która powstała jako jedna z pierwszych na [[ziemia kłodzka|ziemi kłodzkiej]], w połowie [[XIII wiek|XIII]] w<ref>K. Bartkiewicz, ''op. cit'', s. 65.</ref>. W [[XVI wiek|XVI]] w. na ternie Ołdrzychowic Kłodzkich pojawili się protestanci, którzy zdołali przejąć tutejszą parafię, a w których rękach znajdowała się do [[XVII wiek|XVII]] w<ref>J. Kögler, ''op. cit.'', s. 336-337.</ref>. Wraz z przejęciem [[Śląsk]]a i ziemi kłodzkiej przez [[Królestwo Prus|Prusy]] w [[1742]] r. ewangelicy mogli swobodnie szerzyć swoją wiarę. Ich liczba we wsi wzrosła wraz z jej rozbudową i uprzemysłowieniem w [[XIX wiek|XIX]] w. W latach 40. tego stulecia wybudowano na jej terenie niewielki kościół ewangelicki, będący filią kłodzkiej parafii ewangelickiej. Swoją posługę pełnił w nim jeden [[pastor]]. W [[1939]] r. Ołdrzychowice zamieszkiwało blisko 2700 mieszkańców, w większości katolików. Ponadto we wsi żyło 145 ewangelików<ref>F. Stein, ''op. cit.'', s. 154.</ref>.
 
Linia 271:
 
== Administracja ==
[[Plik:Apteka w O Kł.jpg|240px190px|right|thumb|Apteka powstała w XIX wieku]]
Ołdrzychowice Kłodzkie ze względu na swoje rozmiary do 1945 r. stanowiły wieś gminną. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] znalazły się w granicach [[Polska|Polski]]. Weszły w skład [[Województwo wrocławskie|województwa wrocławskiego]], [[powiat kłodzki|powiatu kłodzkiego]] i [[gmina Krosnowice|gminy Krosnowice]]<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 Dz. U. z 1946 r. Nr 28, poz. 177]</ref>. Po likwidacji [[gmina|gmin]] w 1954 r. i powołaniu w ich miejsce [[gromada (podział administracyjny)|gromad]], Ołdrzychowice zostały wsią gromadzką. Po zmianach w administracji terenowej w latach 70. [[XX wiek|XX]] w. osada weszła na krótko w skład [[Gmina Żelazno|gminy Żelazno]], a następnie [[Kłodzko (gmina wiejska)|gminy Kłodzko]] i [[województwo wałbrzyskie|województwa wałbrzyskiego]]<ref>''Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit.'', s. 318.</ref>.
 
Linia 281:
 
== Gospodarka ==
{| class="wikitable" style="font-size: 90%; float:leftright; text-align:right;"
[[Plik:Rapmet widziany od strony drogi 392.jpg|240px|right|thumb|Jeden z największych zakładów we wsi - Rapmet, mieszczący się w budynkach po dawnym niemieckim browarze]]
{| class="wikitable" style="font-size: 90%; float:left; text-align:right;"
|+ '''Struktura użytkowania gruntów''' (2008)
|-
Linia 303 ⟶ 302:
| <u>100%</u>
|}
[[Plik:Rapmet widziany od strony drogi 392.jpg|240px190px|right|thumb|Jeden z największych zakładów we wsi - Rapmet, mieszczący się w budynkach po dawnym niemieckim browarze]]
Powierzchnia wsi wynosi 1558 ha, będąc w ten sposób szóstą co do wielkości wsią w gminie Kłodzko, z czego większą część stanowią [[użytki rolne]], z których przeważają [[łąka|łąki]] i [[pastwisko|pastwiska]], natomiast [[las]]y porastają tylko wzniesienia na północy i południu wsi<ref>Dane na styczeń 2008 r., przekazane przez Urząd Gminy Kłodzko do [[Główny Urząd Geodezji i Kartografii|Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii]]</ref>. Użytki rolne, położone na stosunkowo dobrych [[gleba]]ch zajmują szeroką i płaską dolinę Białej Lądeckiej<ref name=autonazwa1 /> Ołdrzychowice Kłodzkie są wsią o charakterze [[osiedle|osiedla]] rolniczo-przemysłowego. W [[1978]] r. znajdowały się tutaj 133 gospodarstwa rolne, ale pełnorolnych było tylko 75. Działał też SKR i [[Państwowe Gospodarstwo Rolne|PGR]] ulokowany w byłym pałacu Magnisów. Wyłącznie z pracy w rolnictwie utrzymywało się 17% ludności czynnej zawodowo. Dziesięć lat później łączna liczba gospodarstw wynosiła tylko 72, ale wyłącznie z pracy na roli utrzymywało się aż 87% mieszkańców. Miejscowość była liczącym się ośrodkiem przemysłowym ziemi kłodzkiej. Działały tu duże zakłady przemysłu lniarskiego "Lech" oraz mniejsze zakłady metalowe ("Kłomet") i elektrotechniczne oraz zakłady rzemieślnicze<ref name=autonazwa3 />.
 
Linia 310:
 
== Infrastruktura ==
[[Plik:Most żelazny w O Kłodzkich.jpg|220px190px|leftright|thumb|Most żelazny łączy ze sobą dwie części Ołdrzychowic położone na dwóch brzegach Białej Lądeckiej]]
[[Plik:Droga wjadowa do O Kl od strony Kłodzka.jpg|190px|right|thumb|Droga wjazdowa od strony Kłodzka]]
=== Transport ===
Przez środek wsi przechodzi bardzo ruchliwa [[droga wojewódzka]] nr [[Droga wojewódzka nr 392|392]] z [[Żelazno (województwo dolnośląskie)|Żelazna]] do [[Bystrzyca Kłodzka|Bystrzycy Kłodzkiej]] przez [[Stronie Śląskie|Stronia Śląskiego]] będąca szczególnie często uczęszczana w sezonie zimowym jak i letnim, ponieważ zapewnia ona doskonałe połączenie z kurortem w [[Lądek-Zdrój|Lądku-Zdroju]] oraz Masywem Śnieżnika. We wsi znajdują się trzy [[przystanek autobusowy|przystanki autobusowe]]<ref>''Kotlina Kłodzka. Mapa turystyczna 1:100 000'', wyd. Eko-Graf, Wrocław 1997.</ref> Komunikację autobusową na obszarze Ołdrzychowic Kłodzkich obsługuje [[PKS Kłodzko]].
Linia 317:
Przez wieś przechodzi [[linia kolejowa]] nr [[Linia kolejowa nr 322|322]] z [[Krosnowice Kłodzkie|Krosnowic]] do [[Stronie Śląskie (stacja kolejowa)|Stronia Śląskiego]]. Trasa ta została otwarta do użytku w [[1897]] r. W południowej części osady znajduje się [[stacja kolejowa]] – [[Ołdrzychowice Kłodzkie (stacja kolejowa)|Ołdrzychowice Kłodzkie]]<ref>[http://www.kolej.one.pl/~halski/linie/stronie/stronie.html J. Kućmin, ''Sto lat kolei Doliny Białej Lądeckiej. Kolej żelazna w Sudetach, (w:) "Pielgrzymy" 1997.]</ref>. Ruch pasażerski wstrzymano w [[2004]] r<ref>[http://www.kolej.o-to.pl/stacje/oldrzychowice.htm Informacja na stronie "Koleje na Dolnym Śląsku", (dostęp: 2.11.2010)]</ref>. Obecnie planuje się przywrócenie kursowania na tej trasie szynobusów należących do [[Koleje Dolnośląskie|Kolei Dolnośląskich]]<ref>''Strategia rozwoju powiatu kłodzkiego na lata 2008-2015'', Kłodzko 2007.</ref>.
 
[[Plik:Stacja pk w O Kł.jpg|200px190px|thumb|right|Stacja kolejowa (stan na VI 2011)]]
=== Bezpieczeństwo ===
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń – Ołdrzychowice Kłodzkie podlegają pod rejon działania [[straż pożarna|Powiatowej Straży Pożarnej]] oraz [[Policja|Komendzie Powiatowej Policji]] w Kłodzku. Funkcję dzielnicowego sprawuje mł.asp. Maciej Franczak z siódmego rejonu służbowego<ref>[http://www.klodzko.policja.gov.pl/www/index.cgi?cmd=dzielnicowy&did=8 Informacja KPP w Kłodzku, (dostęp: 2.11.2010)].</ref>. We wsi działa ponadto [[Ochotnicza Straż Pożarna]], powstała już w [[1945]] r., która posiada obecnie nową [[remiza strażacka|remizę]] mieszczącą się w jednym z budynków należących dawniej do zakładu lniarskiego "Lech"<ref>[http://www.osp-oldrzychowice.pl.tl/Historia.htm Informacje na oficjalnej stronie OSP w Ołdrzychowicach Kłodzkich, (dostęp: 1.11.2010)]</ref>.
Linia 323:
Jeżeli idzie o służbę zdrowia dawniej we wsi działał [[szpital]]<ref>[http://www.franciszkanki.pl/sf/sf.php?str=11#oldrzychowice Informacja na stronie zakonu Franciszkanek Szpitalnych, (dostęp: 1.11.2010)]</ref>, który obecnie pełni funkcję przychodni. Niedaleko znajduje się poradnia lekarza rodzinnego oraz budynek apteki i ośrodek zdrowia<ref>Dane Urzędu Gminy Kłodzko na rok 2010.</ref>.
 
[[Plik:Boisko pilkarskie Lecha Ołdrzychowice.jpg|200px190px|leftright|thumb|Boisko piłkarskie Lechii Ołdrzychowice]]
== Sport i rekreacja ==
W Ołdrzychowicach Kłodzkich pierwsze boisko postało w 1. połowie XX wieku za kościołem parafialnym. We wsi od [[1947]] r. działał klub sportowy "Lech" Ołdrzychowice, którego najważniejszą sekcją była sekcja piłkarską. Wchodził on w skład [[Ludowe Zespoły Sportowe|Ludowych Zespołów Sportowych]]<ref>''Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit.'', s. 325.</ref>. W latach 60. XX wieku na potrzeby kluby zostało zbudowane nowe boisko przy ul. Sportowej, którego [[Trawnik|murawa]] została zwieziona specjalnie na ten cel z okolic [[Szczecin]]a<ref>Informacje uzyskane z rozmów z najstarszymi mieszkańcami wsi, które zostały przeprowadzone na potrzeby pracy dyplomowej pt.: ''Dzieje Ołdrzychowic Kłodzkich''.</ref>. Największym sukcesem tej lokalnej drużyny było uczestnictwo w rozgrywkach [[klasa okręgowa|klasy okręgowej]] w latach 80. [[XX wiek|XX]] wieku oraz awans w sezonie 1987/1988 do [[IV liga (piłka nożna)|IV ligi]], z której wkrótce spadła<ref>K. Mielczarek, A. Padewski, ''120 lat piłkarskiej historii Dolnego Śląska'', Wrocław 2012, s. 229.</ref>. W 2007 r. na skutek braku funduszy i kadry zespół został wycofany z rozgrywek [[Klasa B w piłce nożnej|B-klasy]]. We wsi do tej pory istnieje boisko sportowe znajdujące się przy ul. Sportowej. Drużyna piłkarska została reaktywowana w [[2011]] roku jako "Lechia" Ołdrzychowice<ref>Informacja uzyskana w OZPN Wałbrzych w dniu 12.10.2011 roku</ref>.
Linia 332:
 
== Osoby związane z Ołdrzychowicami ==
[[Plik:Hermann Dietrich Lindheim.jpg|220px190px|thumb|leftright|Hermann Dietrich Lindheim, znany fabrykant i twórca przędzalni w Ołdrzychowich]]
[[Plik:J. Koegler.jpg|220px190px|thumb|right|Joseph Kögler, największy historyk hrabstwa kłodzkiego]]
* Kazimierz Adamajtis - rzeźbiarz ludowy.
* [[Aloys Bach]] (1770-1845), rektor kłodzkiego kolegium jezuickiego, autor ''Urkundlichen Kirchengeschichte der Grafschaft Glaz von der Urzeit bis auf unsere'' (''Udokumentowana historia Kościoła Hrabstwa Kłodzkiego od czasów najdawniejszych do naszych dni''), dzieła podstawowego do historii ziemi kłodzkiej.