Wikipedia

Historia Bydgoskiego Węzła Wodnego: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ToBot (dyskusja | edycje)
186 891 edycji
m WP:CHECK - eliminacja błędu #69 (składnia ISBN)
Runab (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
40 921 edycji
Linia 15:
 
== Historia geologiczna ==
Układ węzłowy sieci wodnej w okolicy Bydgoszczy powstał w okresie [[Zlodowacenie północnopolskie|zlodowacenia północnopolskiego]]. Funkcjonował w tym czasie równoleżnikowy szlak odpływu wód roztopowych i rzecznych na zachód w kierunku [[Morze Północne|Morza Północnego]]. Wskutek [[Erozja wgłębnadenna|erozji wód płynących]] ukształtowała się [[Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka]]. 12 tysięcy lat temu, gdy Pra-Wisła dokonała [[Fordoński Przełom Wisły|przełomu pod Fordonem]], ustał przepływ wód na zachód, wobec czego pradolina na tym odcinku uległa zabagnieniu i zatorfieniu. W pobliżu zachodnich granic miasta utworzył się [[dział wód]] między dorzeczami [[Odra|Odry]] i [[Wisła|Wisły]]. Dwie główne rzeki regionu: [[Brda]] i [[Noteć]], należące do różnych dorzeczy, zbliżyły się w okolicy Bydgoszczy na odległość około 10 km, wykazując jednocześnie przeciwne kierunki odpływu. [[Noteć]] płynęła na północny-zachód południowym szlakiem pradolinnym, wyróżniającym się rozległym, zatorfionym dnem. Natomiast [[Brda]] spływała z północy wcinając się ok. 35 m w dawną [[Dolina Sandrowa Brdy|dolinę sandrową]], zaś po dotarciu do [[Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka|Pradoliny Toruńsko Eberswaldzkiej]], wcięła się w jej dno na głębokość ok. 20 m, spływając na wschód ku [[Wisła|Wiśle]]. W miejscu, gdzie Brda zmieniła kierunek z północnego na wschodni istniał [[bród]], przy którym w [[XI wiek]]u powstał [[gród bydgoski]], przekształcony później w miasto, którego egzystencja opierała się w dużym stopniu na [[Flis|handlu spławnym]]. Położenie Bydgoszczy w pobliżu [[dział wód|wododziału]] Wisły i Odry predestynowało to miejsce do budowy zwornika obu dorzeczy, które zostało zrealizowane, gdy tylko pojawiły się możliwości techniczne<ref name="JAT">Jankowski A.T.: Stosunki hydrograficzne Bydgoskiego Węzła Wodnego i ich zmiany spowodowane gospodarczą działalnością człowieka, Stud. Soc. Scient. Tor. Toruń-Polonia, Supl. VII, Warszawa-Poznań-Toruń 1975</ref>.
 
== Topografia historyczna ==
Linia 42:
Bydgoski Węzeł Wodny, w okresie staropolskim złożony z rzek: [[Brda|Brdy]] i [[Wisła|Wisły]] odegrał istotną rolę w rozwoju gospodarczym [[Bydgoszcz]]y i historii polskiego handlu spławnego.
 
W życiu gospodarczym [[Bydgoszcz]]y w okresie staropolskim, kluczową rolę odgrywał [[Flis|handel spławny]], który decydował o pozycji gospodarczej miasta w skali regionu i kraju. Podstawą rozwoju handlowego i gospodarczego miasta była rzeka [[Wisła]], która umożliwiała transport towarów rolnych i rzemieślniczych do [[Port Gdańsk|portu gdańskiego]]. [[Brda]] natomiast łączyła [[Stary Port w Bydgoszczy|port bydgoski]] z [[Wisła|Wisłą]] i umożliwiała spław drewna i poszukiwanych niegdyś towarów leśnych ([[potaż]], [[smoła]]) z [[Puszcza Bydgoska|Puszczy Bydgoskiej]] i [[Bory Tucholskie|Borów Tucholskich]]. Spław drewna Brdą z okolicznych lasów datuje się od zamierzchłych czasów. Nieco późniejszą metrykę ma spław zboża z [[Kujawy|Kujaw]] (XIII-XIV w.) do zbudowanych w tym celu magazynów i [[spichrzspichlerz|spichrzów]]ów<ref name="ESP">Encyklopedia Bydgoszczy. t.1. praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Jastrzębskiego. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2011. ISBN 978-83-926423-3-6, str. 317-318</ref> W I połowie [[XV wiek]]u miasto stanowiło już ważny ośrodek żeglugi, konkurujący z miastami krzyżackimi: [[Toruń|Toruniem]], [[Świecie]]m, [[Nowe]]m. W połowie [[XV wiek]]u w czasach zaostrzenia [[Stosunki polsko-krzyżackie|stosunków polsko-krzyżackich]], dla statków bydgoskich zamknięto port w [[Toruń|Toruniu]] oraz wprowadzono ograniczenia w zakupie [[Piwo|piwa]] i statków. Pomimo tego handel rozwijał się prężnie. Bydgoskie piwo wypierało piwo z Torunia, Gdańska, Świecia, a bydgoskie wyroby garncarskie znano na całym [[Pomorze Gdańskie|Pomorzu]]. W XVI wieku asortyment handlu wzbogacił się o [[sól]] wielicką i ruską, rozprowadzanej na [[Kujawy]] i [[Wielkopolska|Wielkopolskę]], dla której otwarto składy na przedmieściu [[Babia Wieś (osiedle w Bydgoszczy)|Babia Wieś]]<ref name="ESP"/>.
 
W [[1487]] r. jako drugi miejski cech rzemieślniczy<ref>po cechu zdunów-garncarzy 1466 r.</ref> powstał w Bydgoszczy [[Cech rzemiosła|cech]] [[Szyper|szyprów]] (najstarszy na ziemiach [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Polskiej]])<ref>równorzędne i starsze cechy szyprów rzecznych powstały jedynie na terenie pobliskich Prus Krzyżackich</ref>. W [[XVI wiek]]u dochody ze spławu czerpał co dziesiąty mieszkaniec miasta, a najbogatsi kupcy zbożowi piastowali kluczowe stanowiska w samorządzie miejskim. Oprócz zboża i towarów leśnych z [[Bydgoszcz]]y spławiano [[piwo]], [[Sól kuchenna|sól]] z miejscowej żupy, [[miód]], [[chmiel]] oraz wańczos (obrobione drewno służące do wyrobu mebli gdańskich). Z [[Gdańsk]]a przywożono natomiast towary importowane z zachodniej i południowej Europy: [[sukno]], przyprawy, owoce południowe i wino ([[małmazja|małmazję]]).
Linia 83:
Od czasu budowy, przez cały [[XIX wiek]] dokonywano wielokrotnej przebudowy urządzeń hydrotechnicznych Kanału. Początkowo prace wynikały z konieczności usuwania wad technicznych, wymiany nietrwałych materiałów (drewno) oraz ustabilizowania cieku i urządzeń hydrotechnicznych w środowisku naturalnym. Pierwszą generalną przebudowę urządzeń Kanału przeprowadzono w latach [[1792]]-[[1806]]. Przebudowano wówczas wszystkie śluzy<ref>z wyjątkiem śluzy miejskiej</ref> na murowane z cegły palonej<ref>były to pierwsze w Niemczech śluzy zbudowane z cegły palonej, a nie tylko z piaskowca </ref>. W celu stabilizacji podłoża przy brzegach Kanału (od [[Śluza II Św. Trójcy|śluzy II]] do [[Śluza VI Bronikowskiego|VI]]) powstał '''park''', który dzisiaj istnieje pod nazwą „[[Planty nad Kanałem Bydgoskim]]”.
 
Wzrost ruchu jednostek żeglugowych na [[Brda|Brdzie]] i [[Kanał Bydgoski|Kanale Bydgoskim]] był przyczyną rozbudowy infrastruktury gospodarczej: [[Stary Port w Bydgoszczy|portu bydgoskiego]], [[Młyny Rothera|młynów]] ([[1772]]) i [[Spichrze w Bydgoszczy|spichlerzy]] ([[1789]]), a także [[Mosty w Bydgoszczy|mostów]]. Od roku [[1821]] znaczenie drogi wodnej w obrębie węzła bydgoskiego wzrosło, gdyż po zniesieniu utrudnień związanych z prawem składu bydgoska droga wodna stała się ważną arterią w transporcie zboża zarówno z terenu [[Kujawy|Kujaw]] jak i [[Królestwo KongresowePolskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]. Główny ruch barek kierowany był na zachód. Natomiast w latach [[1825]]-[[1829]], po zniesieniu swobód [[Gdańsk]]a, nasilił się ruch z głębi [[Królestwo Prus|Niemiec]] przez [[Kanał Bydgoski]] na wschód. [[Droga wodna Wisła-Odra]] umożliwiła ruch handlowy do [[Szczecin]]a i na [[Śląsk]]. Kanałem spławiano drewno galicyjskie i rosyjskie do [[Królestwo Prus|Brandenburgii]], przewożono węgiel, naftę i inne produkty. Do połowy [[XIX wiek]]u Kanał miał decydujący wpływ na rozwój [[Bydgoszcz]]y oraz [[Nakło nad Notecią|Nakła n. Notecią]].
 
Kolejne prace budowlano-remontowe w obrębie drogi wodnej wymusiło pojawienie się statków parowych (po [[1850]] r., na Kanale po [[1882]] r.) W związku z tym w latach [[1840]]-[[1852]] wzniesiono nowe masywne, granitowo-ceglane śluzy: [[Śluza Prądy|Prądy]] i [[Śluza Osowa Góra|Osowa Góra]]. W [[1850]] r. przez Bydgoski Węzeł Wodny przeprawiano ok. 3 tys. łodzi i 6 tys. tratw rocznie<ref>Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928, str.92-136</ref>. W 1855 r. uruchomiono pierwszy [[parowiec|statek parowy]], kursujący regularnie po Brdzie i Wiśle, którym przewożono towary i pasażerów między [[Bydgoszcz]]ą, a [[Toruń|Toruniem]].
 
W węźle bydgoskim duże znaczenie gospodarcze oprócz [[Kanał Bydgoski|Kanału Bydgoskiego]] ogrywała droga wodna [[Wisła|Wisły]]. Chociaż trzy [[rozbiory Polski]] oraz rozwój transportu kolejowego ujemnie wpłynęły na stan żeglugi na [[Wisła|Wiśle]], to nadal transportowano do [[Gdańsk]]a zboże oraz surowce masowe (węgiel i surówka żelaza). Dzięki temu w latach 40. [[XIX wiek|XIX w.]] w [[Bydgoszcz]]y powstało kilka zakładów przemysłu metalowego i maszynowego, które były zaczątkiem tej branży przemysłu w mieście. Pewne znaczenie w żegludze wiślanej zachował jeszcze spław drewna, aczkolwiek znaczną jego część przejęła nowa trasa wprost na zachód do [[Berlin]]a przez [[Kanał Bydgoski]]. [[Bydgoszcz]] nie odczuła więc boleśnie spadku znaczenia gospodarczego [[Wisła|Wisły]], ponieważ dysponowała alternatywnym szlakiem wodnym.
Linia 121:
Wzrost gospodarczego znaczenia dolnej [[Brda|Brdy]] był przyczyną permanentnego udoskonalania tej drogi wodnej. Kolejne przebudowy podjęto w latach [[1902]]-[[1906]] r. Były one konsekwencją nacisków miejscowego środowiska przemysłowców domagającego się od rządu m.in. powiększenia [[Port Drzewny w Bydgoszczy|Portu Drzewnego w Brdyujściu]]. Usunięto wówczas [[Śluza Kapuściska|śluzę Kapuściska]] (1910), natomiast w miejsce jazów iglicowych wybudowano [[Jaz Czersko Polskie|jaz walcowy]] w Brdyujściu, który w większym, niż dotychczas stopniu podpiętrzył wody [[Brda|Brdy]]<ref>3,7 m wobec 2,5 m</ref>. [[Port Drzewny w Bydgoszczy|Port Drzewny]] powiększył się do 95 ha, spełniając odtąd również rolę portu zimowego dla statków i barek. Rzeka zalała terasę zalewową do ul. Spornej na powierzchni ok. 45 ha. Wskutek prac regulacyjnych i budowie budowli piętrzących powiększono głębokość rzeki o 3,7 m i ustabilizowano jej poziom od ujścia, aż do centrum [[Bydgoszcz]]y, uniezależniając go od sytuacji hydrologicznej na Wiśle<ref>jedynie podczas najwyższych wezbrań na Wiśle może dojść do cofki rozwijającej się w górę biegu Brdy</ref>. [[Brda|Brdę]] w nowym stanie oddano do użytku publicznego 11 czerwca [[1906]] r.<ref name="GMRB"/>
 
Dzięki modernizacji węzła wodnego w znacznym stopniu rozwinął się miejscowy przemysł drzewny. W latach [[1873]]-[[1907]] spławiano [[Kanał Bydgoski|Kanałem Bydgoskim]] do [[Berlin]]a, [[Szczecin]]a i [[Hamburg]]a średnio rocznie 40 tys. tratw, które pochodziły z [[Królestwo KongresowePolskie (kongresowe)|Królestwa Kongresowego]], [[Galicja (Europa Środkowa)|Galicji]], [[Imperium Rosyjskie|Rosji]], [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]] i [[Bory Tucholskie|Borów Tucholskich]]<ref>Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928, str. 98</ref>. W [[1906]] r. spławiono przez [[Brdyujście]] ok. 4,8 mln m<sup>3</sup> drewna, co stanowiło 33% rocznego dowozu tego towaru do [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]]<ref name="SK"/>.
 
W [[1906]] r. rozpoczęto prace studialne nad kolejną przebudową drogi wodnej [[Wisła]]-[[Odra]], która miała stać się elementem '''Kanału Centralnego''', od wschodnich do zachodnich granic [[Cesarstwo Niemieckie|Rzeszy Niemieckiej]]<ref>droga wodna [[Ren]]-[[Wisła]]</ref>. Rezultatem projektu miała być możliwość żeglugi przez Bydgoski Węzeł Wodny barek o tonażu 400 ton, powszechnie stosowanych na wodach [[Europa Zachodnia|Europy Zachodniej]]. Prace w obrębie Bydgoszczy rozpoczęto w [[1910]] r. i prowadzono do [[1912]] r. Powstał nowy odcinek [[Kanał Bydgoski|Kanału Bydgoskiego]] o długości 1,63 km, wraz z dwoma nowymi śluzami: [[Śluza Okole|Okole]] i [[Śluza Czyżkówko|Czyżkówko]]. Przebudowano również [[Mosty w Bydgoszczy|mosty nad Brdą]], zwiększając ich prześwity ([[Most Królowej Jadwigi w Bydgoszczy|Królowej Jadwigi]], [[Most Jerzego Sulimy-Kamińskiego w Bydgoszczy|Sulimy-Kamińskiego]], [[Mosty Solidarności w Bydgoszczy|Solidarności]], [[Most Bernardyński w Bydgoszczy|Bernardyński]]) oraz wybudowano nowe przeprawy kolejowe i drogowe nad nowym odcinkiem Kanału. Powstała również nowa murowana [[Śluza Miejska w Bydgoszczy|śluza Miejska]] (istniejąca do dnia dzisiejszego). Wskutek odcięcia ciekami wodnymi fragmentu [[Śródmieście (Bydgoszcz)|Śródmieścia]] powstała [[Wyspa kanałowa w Bydgoszczy|Wyspa Kanałowa]]. Pełnej eksploatacji drogi [[Odra]]-[[Wisła]] przeszkodziła [[I wojna światowa|pierwsza wojna światowa]], niemniej całość prac hydrotechnicznych lat [[1873]]-[[1915]] spowodowała '''dwukrotne''' powiększenie żeglugi na [[Kanał Bydgoski|Kanale Bydgoskim]].
Linia 161:
Przewozy [[Kanał Bydgoski|Kanałem Bydgoskim]] wynosiły średnio 44-196 tys. ton towarów w latach 20. i ok. 100 tys. ton w latach "[[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu]]". Stanowiło to tylko ¼ przewozów notowanych w [[1900]] r. Zmienił się również dominujący kierunek przewozów z zachodniego na wschodni w kierunku na [[Wisła|Wisłę]]. Na zachód transportowano przede wszystkim drewno, natomiast na wschód ziemiopłody i nawozy sztuczne. Kanałem prowadzono również '''tranzyt''' niemiecki między [[Republika Weimarska|Rzeszą]], a [[Prusy Wschodnie|Prusami Wschodnimi]] (ok. 94 tys. ton w [[1938]] r.) W 1938 r. miesięcznie przepływało przez Bydgoszczy około 240 barek<ref name="ESP"/>.
 
[[Kanał Bydgoski]] zachował duże znaczenie gospodarcze głównie dla [[Kujawy|Kujaw]], [[Pałuki|Pałuk]] i [[Krajna|Krajny]] oraz ziem nad dolną [[Noteć|Notecią]] połączonych z Bydgoskim Węzłem Wodnym za pośrednictwem kanałów: [[Kanał Bydgoski|Bydgoskiego]] i [[Kanał Górnonotecki|Górnonoteckiego]]. Transport towarów z tych ziem, a także węgla ze Śląska prowadzono drogą wodną [[Noteć]] Górna – [[Kanał Bydgoski]] – [[Wisła]] do [[Gdańsk]]a. Tą drogą przeprawiono w [[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|okresie międzywojennym]] 40% ogólnego eksportu polskiego zboża oraz cały eksport cukru i sody<ref>Badtke Marek: Kanał Bydgoski: Bydgoszcz, 2006. ISBN 83-923761-0-2, str. 59</ref>.
 
W latach 20. XX w. rozważano projekt budowy kanału łączącego [[Śląsk]] z [[Wisła|Wisłą]] w rejonie [[Bydgoszcz]]y lub [[Toruń|Torunia]], w celu ekonomicznego przewozu [[Węgiel kamienny|węgla kamiennego]], który był głównym surowcem eksportowym Polski. W 1925 r. T. Tillinger opracował projekt kanału [[Gopło]]-[[Wisła]] o długości 126 km, który miał łączyć się z Wisłą w [[Łęgnowo|Łęgnowie]], gdzie w pobliżu [[Bydgoszcz Łęgnowo|stacji kolejowej]] zaplanowano lokalizację portu śródlądowego<ref name="GM">Gorączko Marcin: Analiza zmian hydrograficznych na terenie Bydgoszczy w ujęciu historycznym, rozprawa doktorska, Poznań 2003</ref>. Projekt ten został jednak wyparty przez szybciej i taniej zbudowaną w latach [[1926]]-[[1934]] r. [[Magistrala węglowa|magistralę węglową]] [[Herby Nowe]] – [[Bydgoszcz]] – [[Gdynia]]<ref>Dyrekcję magistrali węglowej od 1937 r. usytuowano w Bydgoszczy</ref>.
Linia 170:
 
=== Rozwój turystyki ===
W [[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|okresie międzywojennym]] Bydgoski Węzeł Wodny obok funkcji gospodarczej, spełniał także rolę rekreacyjną, turystyczną i sportową. Po [[Kanał Bydgoski|kanale]], [[Brda|Brdzie]] i [[Wisła|Wiśle]] [[Żegluga Bydgoska|Lloyd Bydgoski]] oraz Polska Żegluga Rzeczna „Vistula” prowadziły regularną komunikację pasażerską. Główna bydgoska [[Stary Port w Bydgoszczy|przystań]] znajdowała się przy [[Poczta Główna w Bydgoszczy|Poczcie Głównej]] w centrum miasta, a przystanie dodatkowe przy [[Tor regatowy w Bydgoszczy|torze regatowym]] oraz w [[Fordon (dzielnica Bydgoszczy)|Fordonie]]. Statki „ [[Żegluga Bydgoska|Lloyda Bydgoskiego]]” - „Wisła”, „Konrad” i „Neptun” były przystosowanymi do przewozów pasażerskich holownikami parowymi, natomiast statek „Wisła” należący do PŻR „Vistula” posiadał salon i kabinę pod pokładem. Prowadzono nim rejsy po [[Wisła|Wiśle]], głównie do [[Chełmno|Chełmna]] i [[Toruń|Torunia]]. Po [[Brda|Brdzie]] pływały również dwa prywatne tramwaje wodne.
 
[[Bydgoszcz]] była predestynowana do rozwoju kajakarstwa turystycznego z uwagi na to, że tutaj kończył się szlak turystyczno-kajakowy [[Brda|Brdy]]. Pierwsze zawody kajakowe na na trasie [[Koronowo]]-[[Bydgoszcz]] rozegrano w [[1936]] r. W [[1937]] r. stanęły w nich do współzawodnictwa 84 załogi z całego kraju<ref name=autonazwa5>Konrad Mrozik: Osiągnięcia bydgoskiego sportu w czasach II Rzeczypospolitej. [w.] Kronika Bydgoska XIV 1992. Bydgoszcz 1993</ref>. Co roku odbywały się również regaty na trasie [[Bydgoszcz]]-[[Łęgnowo]] oraz tzw. „wianki” na [[Brda|Brdzie]]. Flotylla udekorowanych kwiatami łodzi płynęła wówczas do [[Stare Miasto w Bydgoszczy|Śródmieścia]] oklaskiwana przez tłum widzów.
 
=== Sport ===
[[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|Okres międzywojenny]] był czasem, kiedy znacznie wzrosło wykorzystanie BWW do uprawiania sportu, w tym wyczynowego. W latach 20. i 30. XX w. w [[Bydgoszcz]]y powstało 9 klubów [[Wioślarstwo|wioślarskich]] oraz podobna liczba sekcji [[Kajakarstwo|kajakarskich]] i [[Żeglarstwo|żeglarskich]]<ref>Urbanyi Zbigniew, Smoliński Zbigniew: Bydgoszcz jako ośrodek sportowy. [w.] Kronika Bydgoska III. Bydgoszcz 1970</ref>. W [[1937]] r. w mieście istniało 12 klubów uprawiających sporty wodne, w których trenowało 1116 wioślarzy na 112 łodziach<ref>Mrozik Konrad: Bydgoskie wioślarstwo lat międzywojennych. [w.] Kalendarz Bydgoski 1987</ref>.
Na miejskim odcinku [[Brda|Brdy]] zbudowano 11 [[Przystanie wioślarskie w Bydgoszczy|przystani wioślarskich]] i [[Przystanie kajakarskie w Bydgoszczy|kajakarskich]]. Były one zlokalizowane w większości na wschód od [[Stare Miasto w Bydgoszczy|Starego Miasta]] na obszarze zwanym '''„dzielnicą wioślarzy”'''.
 
Duże znaczenie dla rozwoju sportu i rekreacji w Bydgoskim Węźle Wodnym miało przekształcenie po [[1920]] r. dotychczasowego portu drzewnego w Brdyujściu w największy w Polsce [[Tor regatowy w Bydgoszczy|tor regatowy]]. Pierwsze [[regaty]] [[Wioślarstwo|wioślarskie]] i [[Kajakarstwo|kajakowe]] o mistrzostwo Polski zorganizowało tu [[Bydgoskie Towarzystwo Wioślarskie]] w [[1920]] r. W ciągu kilku lat na wyspie między [[Brda|Brdą]], [[Wisła|Wisłą]] wybudowano trybuny na 2500 widzów, szałasy wioślarskie i wytyczono tor wodny. W efekcie naturalny tor regatowy stał się areną corocznych imprez krajowych i międzynarodowych. W [[1929]] r. rozegrano w [[Bydgoszcz]]y '''Mistrzostwa Europy w Wioślarstwie''', podczas których polska załoga złożona z bydgoszczan zdobyła brązowy medal, powtarzając sukces z [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1928|Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 r]].
 
Sukcesy (liczne mistrzostwa Polski z rzędu) w okresie międzywojennym notowały kluby: [[Bydgoskie Towarzystwo Wioślarskie|BTW]], [[Bydgostia Bydgoszcz|Kolejowy KW]], [[Bydgoski Klub Wioślarek]] oraz Klub Sportowy „Wodnik". Z uwagi na rozwiniętą infrastrukturę do uprawiania sportów wodnych oraz sukcesy sportowe nazywano Bydgoszcz w [[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] „''polskim Henley''” lub „''miastem wioślarzy''”<ref name=autonazwa5 />.
 
=== Rekreacja ===
Wzdłuż cieków Bydgoskiego Węzła Wodnego urządzono główne miejskie tereny parkowe. Najważniejszym centrum rozrywkowo-wypoczynkowym [[Bydgoszcz]]y w [[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|okresie międzywojennym]] były [[planty nad Kanałem Bydgoskim]]. Wzdłuż starego odcinka [[Kanał Bydgoski|kanału]] prowadził szlak spacerowy, z rozsianymi ogrodami restauracyjnymi oraz atrakcjami służącymi rozrywce i rekreacji. Dopełnieniem [[Planty nad Kanałem Bydgoskim|plant]] były [[Planty nad Brdą|bulwary nad Brdą]], wiodące od [[Jachcice (osiedle w Bydgoszczy)|Jachcic]] poprzez [[Park Władysława Jagiełły w Bydgoszczy|ogrody Jagiełły]] i „dzielnicę wioślarzy” do [[Młyny Kentzera|młynów Kentzera]]. Natomiast tereny nad [[Wisła|Wisłą]] zostały uporządowane w pobliżu [[Fordon (dzielnica Bydgoszczy)|Fordonu]], gdzie urządzono [[bulwar]] oraz kąpielisko.
 
== Okres okupacji niemieckiej 1939-1945 ==
Linia 207:
W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] Bydgoski Węzeł Wodny był intensywnie użytkowany dla transportu towarów masowych, gdyż transport kolejowy był wówczas zastrzeżony głównie dla potrzeb armii. Władze niemieckie zarekwirowały prywatne barki i holowniki, a dotychczasowi właściciele zostali zatrudnieni w charakterze załóg. Wśród planów inwestycyjnych władz hitlerowskich znalazł się tzw. '''kanał obejściowy''' (węglowy) Bydgoszczy, który miał być poprowadzony od śluzy [[Śluza Osowa Góra|Osowa Góra]], u podnóża [[Zbocze Fordońskie|Zbocza Fordońskiego]] i łączyć się z [[Wisła|Wisłą]] na północ od [[Fordon (dzielnica Bydgoszczy)|Fordonu]]. Ciek miał być prowadzony nad [[Brda|Brdą]] [[akwedukt]]em, bądź na [[grobla|grobli]]<ref>Hojka Zdzisław. Kanał bydgoski bis. [w.] Kalendarz Bydgoski 2003</ref>.
 
W wyniku działań wojennych infrastruktura Bydgoskiego Węzła Wodnego nie ucierpiała, nie licząc zniszczenia [[Zapora wodna Smukała|stopnia wodnego w Smukale]] w [[1939]] r. oraz aktów wandalizmu, których dopuścili się żołnierze [[Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] w [[1945]] r. Zdewastowano m.in. [[Tor regatowy w Bydgoszczy|tor regatowy]] w Brdyujściu oraz spalono trybuny dla widzów. Natomiast awaria [[Śluza Czyżkówko|śluzy Czyżkówko]] spowodowała krótkotrwałą konieczność uruchomienia starego odcinka kanału w latach [[1945]]-[[1946]].
 
== Okres powojenny ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Bydgoskiego_Węzła_Wodnego”