Wikipedia

Panika: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne
usunięto błędne fragmenty, które odnosiły się nie do uczucia paniki, ale do napadu paniki, o którym traktuje osoby artykuł - tam też przeniesiono odpowiednie fragmenty
Linia 2:
{{Dopracować|brak definicji=2015-01}}
{{Spis treści|right}}
'''Panika''' – pojęcie psychologiczne określające uczucie nagłego lęku o skrajnie wysokim nasileniu.
'''Panika''' (napad paniki) w swojej rozwiniętej postaci jest doświadczeniem ekstremalnej trwogi o swoje życie, która rozpoczyna się bez uchwytnego dla pacjenta powodu, a w każdym razie bez przyczyny, która by uzasadniała aż takie przerażenie. Słowo lęk mylnie sugeruje, że sprawa ma charakter tylko "psychiczny" albo "psychologiczny". W rzeczywistości napadowi paniki zawsze towarzyszą liczne objawy cielesne (somatyczne) o objawach zbieżnych z objawami wywołanymi [[hiperwentylacja|hiperwentylacją]] i jej następstwami.
 
Uczucie paniki jest jednym z elementów [[Napad paniki|napadu paniki]] - [[Objaw kliniczny|objawu]] [[Psychopatologia|psychopatologicznego]], który obserwuje się m.in. w przebiegu [[Zaburzenia lękowe|zaburzeń lękowych]], [[Zaburzenia afektywne|zaburzeń afektywnych]], niekiedy [[Psychoza|zaburzeń psychotycznych]] i innych.
W literaturze dotyczącej paniki oraz stosowanym współcześnie nazewnictwie psychiatrycznym można zauważyć nieścisłość dotyczącą pewnej zasadniczej sprawy. Nie zostało jednoznacznie ustalone czy panika jest osobnym schorzeniem czy też raczej stanem, objawem lub zespołem objawów, czymś podobnym np. do żółtaczki, czy podwyższonej temperatury, które nie są chorobami ale przejawem zasadniczej choroby. Mimo pewnego wyodrębnienia paniki we współczesnych klasyfikacjach (W [[Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10|ICD-10]] jest to Zaburzenie lękowe z napadami lęku inaczej lęk paniczny – F41.0) istnieją podstawy by traktować panikę jako pewien bardzo charakterystyczny zespół symptomów wywoływany przyczynami psychicznymi z główną komponentą lękową.
 
== ObjawyZobacz panikiteż ==
* [[Napad paniki]] (objaw psychopatologiczny)
Żaden opis ani lista symptomów nie oddaje tego, czym są przeżycia chorego w stanie paniki. Stan ten pozostaje doświadczeniem ekstremalnym i wyjątkowym. Z tym zastrzeżeniem można przytoczyć wykaz objawów uważanych za typowe dla napadu lęku panicznego:
* Z[[Zespół lęku napadowego|espół lęku panicznego]] (zaburzenie psychiczne, należące do grupy zaburzeń lękowych, którego kluczowym objawem jest występowanie powtarzających się napadów paniki)
# mocne bicie serca, kołatanie, przyspieszenie tętna, arytmia (dodatkowe skurcze komorowe), uczucie "zatrzymywania się serca", tachyarytmia, ból serca spowodowany nadmiernym skurczem naczyń wieńcowych;
# pocenie się;
# trudności oddechowe, brak tchu, duszność;
# uczucie dławienia się;
# ból w klatce piersiowej;
# zawroty głowy, uczucie osłabienia, omdlewanie;
# dreszcze lub nagłe uczucie gorąca;
# drżenie (szczególnie dłoni)
# nudności lub nieprzyjemne doznania w jamie brzusznej (nagłe uderzenie gorąca w żołądku, ścisk),
# [[derealizacja]] lub [[depersonalizacja]];
# obawa przed utratą kontroli nad sobą, szaleństwem;
# obawa przed śmiercią;
# drętwienia kończyn;
# bladość.
 
Typowo panika (lęk paniczny) zaczyna się nagle i następnie narasta osiągając swój szczyt w okresie kilkunastu minut i trwa do godziny. W okresie napadu występuje przynajmniej kilka objawów z podanej wyżej listy 14 objawów. Dość często w okresie ponapadowym utrzymuje się lęk typu [[agorafobia|agorafobii]] (przed znalezieniem się w niektórych miejscach) i lęk antycypacyjny (przed powtórzeniem się napadu paniki).
 
== Przebieg ataku paniki ==
[[Plik:Atak paniki.PNG|center]]
 
== Częstość występowania ==
Napady lęku panicznego są objawem częstym, występują u ok. 9% całej populacji. Nawracające stany paniki z nasileniem wymagającym leczenia występują okresowo u 1-2% populacji. Dodatkowo jeszcze ok. 1% osób ujawnia zaburzenia łagodne, nie wymagające pomocy lekarskiej.Kobiety chorują dwukrotnie częściej niż mężczyźni. Okresem typowym dla rozwiniętego obrazu choroby jest 25-44 r.ż., natomiast pierwszy atak paniki występuje najczęściej między 10 a 28 r.ż. Pomiędzy napadami paniki chory nie czuje się zdrowy. Oczekuje on z niepokojem nawrotu napadu albo też ma inne dolegliwości lękowe bądź somatyczne psychogennej natury. Zjawisko to określane jest jako "lęk przed lękiem", jest ono bardzo charakterystyczne dla lęku panicznego (paniki).
 
== Leczenie i pomoc ==
Leczeniem z wyboru w zaburzeniach lękowych jest psychoterapia. W zależności od nasilenia zaburzeń stosuje się również farmakoterapię doraźną (stosowane są tutaj pochodne beznodwuazepin, buspiron) lub długoterminową (leki przeciwdepresyjno-przeciwlękowe – w pierwszym rzucie z grupy SSRI). Do nauki przerywania lub unikania napadu paniki stosuje się, zwłaszcza na początku terapii, treningi behawioralne.
 
== Skutki nieleczonej paniki ==
Lęk paniczny może prowadzić do [[agorafobia|agorafobii]]. Nie musi on natomiast być zapowiedzią żadnych poważniejszych chorób psychicznych. Tym niemniej on sam jest przypadłością bardzo dotkliwą, objawy nie są możliwe do przezwyciężenia przez samego chorego i nierzadko mogą być przyczyną poważnych utrudnień w codziennym funkcjonowaniu. Rokowanie w tym schorzeniu jest niepewne i zależy w głównej mierze od zaangażowania w proces terapeutyczny.
 
== Bibliografia ==
Linia 43 ⟶ 16:
# Czernikiewicz A. Podstawy diagnozy i terapii zespołu lęku panicznego. Medycyna Rodzinna 6/2003
# {{cytuj książkę|nazwisko=Krzyżowski|imię=Janusz|tytuł=Stany lękowe|wydanie=II|wydawca=Medyk|miejsce=Warszawa|data=2005|seria=Z Gabinetu Prywatnego|strony=35|isbn=83-89745-06-2}} (diagram przebiegu ataku paniki)
 
== Zobacz też ==
* [[histeria]]
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Panika”