Richard von Weizsäcker: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
WP:SK, usunięcie zbędnych linków do dat, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Polityk infobox
| polityk = Richard Karl von Weizsäcker
| data urodzenia = [[15 kwietnia]] [[1920]]
| data śmierci = [[31 stycznia]] [[2015]]
| grafika = [[Plik:Bundesarchiv Bild 146-1991-039-11, Richard v. Weizsäcker.jpg|240px]]
| funkcja = 6. [[Prezydenci Niemiec|Prezydent Republiki Federalnej Niemiec]]
| partia = [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]]
| od =[[ 1 lipca]] [[1984]]
| do =[[ 30 czerwca]] [[1994]]
| poprzednik = [[Karl Carstens]]
| następca = [[Roman Herzog]]
|2 funkcja = [[Burmistrzowie Berlina|Burmistrz Berlina Zachodniego]]
|2 partia = [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna]]
|2 okres urzędowania
|2 od = [[11 czerwca]] [[1981]]
|2 do = [[9 lutego]] [[1984]]
|2 poprzednik = [[Hans-Jochen Vogel]]
|2 następca = [[Eberhard Diepgen]]
Linia 23:
|3 poprzednik =
|3 następca =
|odznaczenia = {{order|EK|I}} {{order|EK|II}} {{order|OZRFN|SSKW}} {{order|OZRFN|KW}} {{order|PM}} [[Plik:DE-BW Verdienstmedaille des Landes Baden-Württemberg BAR.png|40px|link=Medal za Zasługi (Badenia-Wirtembergia)|Medal za Zasługi dla Badenii-Wirtembergii]] {{order|OBL|1}} {{order|OS}} {{order|OBR|KW}} {{order|OdQ|KOLL}} {{order|OLN|KKW}} {{order|OSI|KOLL}} {{order|OZRP|KW}} {{order|OIH|KOLL}} {{order|KOS}} {{order|OZRW|1C}} [[Plik:Royal Victorian Chain Ribbon.gif|40px|Królewski Łańcuch Wiktorii (Wielka Brytania)]] {{order|OMRI|KWW}}<br />[[Plik:Gold.Olimpicorder1.png|50px|link=Order Olimpijski|Złoty Order Olimpijski]]
|commons = Category:Richard von Weizsäcker
|miejsce urodzenia = [[Stuttgart]]
|miejsce śmierci = [[Berlin]]
}}
'''Richard von Weizsäcker''' (pełne nazwisko ''Richard Karl Freiherr von Weizsäcker'', ur. [[15 kwietnia]] [[1920]] w [[Stuttgart|Stuttgarcie]], zm. [[31 stycznia]] [[2015]] w [[Berlin]]ie) – [[Niemcy|niemiecki]] [[polityk]] ([[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]]). Od 1981 do 1984 był rządzącym burmistrzem [[Berlin Zachodni|Berlina Zachodniego]], a od 1 lipca 1984 do 30 czerwca 1994 szóstym [[Prezydenci Niemiec|prezydentem Republiki Federalnej Niemiec]].
 
== Rodzina ==
Von Weizsäcker urodził się jako czwarte dziecko [[Ernst von Weizsäcker|Ernsta von Weizsäckera]] i Marianny von Weizsäcker, z domu von Graevenitz, w jednym ze skrzydeł zamku w [[Stuttgart|Stuttgarcie]]. Miał dwóch braci i siostrę: [[Carl Friedrich von Weizsäcker|Carla Friedricha von Weizsäckera]] (filozof i fizyk), Heinricha von Weizsäckera (oficer, poległ podczas kampanii wrześniowej) i Adelheidę von Weizsäcker. Z uwagi na służbę dyplomatyczną ojca rodzina mieszkała od 1920 do 1924 w [[Bazylea|Bazylei]] ([[Szwajcaria]]), następnie od 1924 do 1926 w [[Kopenhaga|Kopenhadze]] ([[Dania]]), a potem w [[Berlin]]ie.
 
W 1953 Weizsäcker ożenił się z MariannąMarianne von Kretschmann. Matka Marianny – [[Asta von Kretschmann]], z domu Mohr – była adoptowaną córką [[Fritz von Waldthausen|Fritza von Waldthausena]]. Z tego małżeństwa mieli czwórkę dzieci (trzech synów i jedną córkę).
 
[[Marianne von Weizsäcker]] jest spokrewniona z socjaldemokratyczną działaczką na rzecz praw kobiet [[Lily Braun]], z domu [[von Kretschmann]].
 
== Nauka oraz służba wojskowa ==
W 1937 r., mając zaledwie 17 lat, zdał maturę w Gimnazjum Bismarcka w Berlinie (dzielnica [[Wilmersdorf (dzielnica Berlina)|Wilmersdorf]]). Tego samego roku pojechał do [[Oksford]]u ([[Wielka Brytania]]) i [[Grenoble]] ([[Francja]]), aby uczęszczać tam na wykłady filozofii i historii.
 
Jesienią 1938 został powołany do służby pracowniczej Rzeszy i jeszcze tego samego roku rozpoczął służbę wojskową w kompanii 9. Poczdamskiego Pułku Piechoty. Jego brat [[Heinrich von Weizsäcker]] służył w tym samym pułku w stopniu podporucznika. 1 września 1939 przekroczył w ramach kampanii polskiej (wrześniowej) granicę do Polski. Następnego dnia wieczorem był obecny przy śmierci brata Heinricha, który poległ w [[Bitwa w Borach Tucholskich|bitwie w Borach Tucholskich]], znajdując się w odległości paruset metrów od brata, przy nasypie kolejowym w [[Klonowo (powiat tucholski)|Klonowie]] (ok. 40 km na północ od [[Bydgoszcz]]y).
 
Po kampanii polskiej przerzucono Weizsäckera na granicę z [[Luksemburg]]iem. W trakcie działań na froncie zachodnim brał udział w przeszkoleniu w szkole oficerskiej. Podczas operacji [[Atak Niemiec na ZSRR|Barbarossa]] walczył na terenach Związku Radzieckiego aż do bitwy o Moskwę. Tam jego jednostka została prawie całkowicie obrócona w proch. NaWiosną wiosnę [[1942]] przeniesiono go do [[Oberkommando des Heeres|Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych]] jako ordynansa oficerskiego. Po awansie do stopnia porucznika pozostał aż do krótkiego momentu przed końcem wojny adiutantem pułkowym na froncie wschodnim, ostatnio w stopniu kapitana rezerwy. W marcu [[1945]] w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]] został ranny, po czym przez Bałtyk przetransportowano go do ojczyzny, do ciotki mieszkającej w [[Lindau (Bodensee)|Lindau]] nad [[Jezioro Bodeńskie|Jeziorem Bodeńskim]].
 
W [[1945]] ponownie podjął studia historii oraz prawa w [[Getynga|Getyndze]], które ukończył w [[1950]] prawniczym egzaminem państwowym pierwszego stopnia, a w [[1953]] drugiego stopnia. W lipcu [[1955]] uzyskał tytuł doktora prawa (Dr. jur.). Po studiach, od [[1947]] do początku [[1949]], pracował jako asystent adwokata [[Hellmut Becker|Hellmuta Beckera]], który był obrońcą jego ojca podczas [[Procesy norymberskie|procesów norymberskich]]. W trakcie tzw. [[Proces ministerstw|procesu Wilhelmstrasse]], Weizsäcker był obrońcą posiłkowym swojego ojca Ernsta von Weizsäckera, skazanego na kilkuletnią karę więzienia. WOd [[1950]] do [[1953]] pracował jako pomocnikasystent naukowy w [[Mannesmann AG]] w [[Gelsenkirchen]]. W [[1953]] przeniósł się do wydziałudziału prawnego [[Mannesmann AG]] do [[Düsseldorf]]ie. W lipcu [[1955]] został zastępcą, a w [[1957]] kierownikiem wydziałudziału gospodarczo-politycznego. Pod koniec [[1958]] odszedł z Mannesmanna i do [[1962]] był wspólnikiem Domudomu Bankowegobankowego Waldthausen. Potem był od [[1962]] do [[1966]] zarządzającymczłonkiem wspólnikiemzarządu przedsiębiorstwaspółki chemiczno-farmaceutycznegofarmaceutycznej ''[[Boehringer Ingelheim]]'' w [[Ingelheim am Rhein]]. W tym czasie ''Boehringer'' produkował "[[Agent Orange]]", środek defoliacyjny stosowany przez [[Stany Zjednoczone|USA]] we [[Wietnam]]ie.
 
== Partia ==
Od [[1954]] Weizsäcker był członkiem [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]], a od [[1966]] aż do wyboru w [[1984]] na prezydenta Republiki Federalnej był członkiem zarządu federalnego CDU.
 
W [[1968]] został przez [[Helmut Kohl|Helmuta Kohla]] pierwszy raz zaproponowany na urząd prezydenta, przegrał jednak (20 do 65 głosów) w głosowaniu komisji wyborczej CDU z ówczesnym ministrem obrony dr. [[Gerhard Schröder (polityk CDU)|Gerhardem Schröderem]] (przypadkowa zbieżność nazwisk z późniejszym kanclerzem Niemiec w latach 1998-2005).
 
W [[1971]] [[Rainer Barzel]] zaproponował go na przewodniczącego komisji regulaminowej [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]]. Podczas 22. Kongresu CDU w listopadzie [[1973]] w [[Hamburg]]u Weizsäcker przedstawił wyniki dwóch lat pracy w komisji, czym wywołał żywiołową dyskusję. Dopiero w [[1978]] został przyjęty nowy zasadniczy program CDU, którego przygotowaniem kierowali Weizsäcker oraz [[Heiner Geißler]].
 
Od [[1981]] do [[1983]] był oprócz tego przewodniczącym [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]] w [[Berlin]]ie.
 
Wraz z wyborem na prezydenta zawiesił członkostwo w [[Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)|CDU]], nie reaktywując go również po zakończeniu kadencji.
 
== Deputowany ==
W [[1969]] Weizsäcker kandydował do Niemieckiegoniemieckiego [[Bundestag]]u z okręgu [[Wormacja]]. Dostał się do niego z pozycji 2. [[Lista krajowa|listy krajowej]] CDU w [[Nadrenia-Palatynat|Nadrenii-Palatynacie]] i był deputowanym do [[1981]].
 
[[17 maja]] [[1973]] przegrał w głosowaniu o przewodniczenie frakcji parlamentarnej CDU/CSU z [[Karl Carstens|Karlem Carstensem]]. Został więc zastępcą przewodniczącego. Od [[1979]] do [[1981]] był wiceprzewodniczącym Niemieckiegoniemieckiego [[Bundestag]]u.
 
== Funkcje publiczne ==
W wyborach na urząd prezydenta RFN w [[1974]] był kandydatem CDU i CSU. Zgodził się na swoją kandydaturę, ze świadomością, że ze względu na układ większościowy (SPD i FDP) w Zgromadzeniu Federalnym nie miał szansy na wygraną. Wybrany został dotychczasowy minister spraw zagranicznych [[Walter Scheel]] ([[Wolna Partia Demokratyczna|FDP]]), który wystartował jako kandydat koalicji socjalno-liberalnej.
 
Weizsäcker należał w [[1976]] do [[Gabinet cieni|gabinetu cieni]], powołanego przez [[Helmut Kohl|Helmuta Kohla]] na okres wyborów do [[Bundestag]]uBundestagu.
 
W [[1979]] był czołowym kandydatem CDU w wyborach do 8. Izby Deputowanych Berlina. Wprawdzie CDU z 44,4% głosów było najsilniejsze, rządzącym burmistrzem pozostał jednak dotychczas sprawujący ten urząd [[Dietrich Stobbe]]. Koalicja [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]] i [[Wolna Partia Demokratyczna|FDP]] przetrwała. W [[1981]] doszło do wcześniejszych wyborów do Izby Reprezentantów. W tych wyborach CDU z 48,0% zostało ponownie najsilniejszym ugrupowaniem i uzyskało swój najlepszy wynik na poziomie krajowymlandowym w Berlinie. Skutkiem tego Weizsäcker został następcą [[Hans-Jochen Vogel|Hansa-Jochena Vogla]] na stanowisku urzędującego burmistrza Berlina, który sprawował urząd ten urząd tylko pół roku. Na początku stał na czele mniejszościowego senatu (berlińskiego odpowiednika rządu krajowego), ale po rozpadzie we wrześniu [[1982]] socjalliberalnej koalicji w Bonn zawiązał, w marcu [[1983]], koalicję z FDP.
 
W listopadzie [[1983]] został po raz drugi kandydatem CDU/CSU na urząd prezydenta RFN. W wyborach [[23 maja]] [[1984]] [[Zgromadzenie Federalne (Niemcy)|Zgromadzenie Federalne]] wybrało go szóstym prezydentem Republiki Federalnej Niemiec. [[1 lipca]] został, jako następca [[Karl Carstens|Karla Carstensa]], zaprzysiężony na urząd.
 
== Działalność społeczna ==
Od [[1964]] do [[1970]] i [[1979]] do [[1981]] sprawował funkcję przewodniczącego Zgromadzeń [[Kościół Ewangelicki w Niemczech|Niemieckiego Kościoła Ewangelickiego]] (''Deutscher Evangelischer Kirchentag'', odbywających się co 2 lata), od [[1967]] do [[1984]] był oprócz tego członkiem [[Synod#Kościół starokatolicki i protestancki|Synodu]] oraz rady Kościoła Ewangelickiego w Niemczech.
 
Od [[1994]] był przewodniczącym Kołakoła dyskusyjnego Dyskusyjnego„Bergedorfer "Bergedorfer"Gesprächskreis” Fundacji Körbera oraz Fundacji Theodora Heussa. Od [[2002]] przynależał do kuratorium ''Centrum im. [[Hannah Arendt|Hanny Arendt]]'' ([[Uniwersytet Oldenburg]]), a nadto był patronem inicjatywy ''Perspektywa Niemcy'', jak i ''Akcji Niemcy Pomagają'' (ADH) oraz ''Związku Organizacji Charytatywnych''.
 
Weizsäcker był członkiem jury ''Fundacji [[Marion Dönhoff]]'' oraz członkiem ''[[ClubKlub ofRzymski|Klubu RomeRzymskiego]]''.
 
Był również patronem ''Zawodowego Kolegium im. Richarda von Weizsäckera'' w [[Lüdinghausen (miasto)|Lüdinghausen]] oraz [[Dülmen (miasto)|Dülmen]].
 
== Weizsäcker jako krytyk modelu systemu partyjnego ==
W gazecie ''[[Die Zeit]]'' w [[1992]] ostro krytykował niemieckie partie polityczne za to, że ich wpływ na społeczeństwo się znacząco zwiększył. Stały się szóstym organem konstytucyjnym, ale w porównaniu do innych (organów) nie podlegają żadnej kontroli. Ponadto twierdził, że głównym celem partii jest wygranie kolejnych wyborów, a nie długofalowe rozwiązywanie problemów kraju. W swoich programach wykorzystują bieżące sympatie polityczne społeczeństwa, tak aby zdobyć jak największą ilość głosów w następnych wyborach do Bundestagu.
 
== Odznaczenia ==
Linia 99:
:: [[Królewski Order Serafinów]] ([[Szwecja]])
* 1989 Nagroda Josepha za prawa człowieka
:: [[Order Infanta Henryka|Wielka Kollana Orderu Infanta Henryka]] ([[Portugalia]])<ref>[http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=134 Ordens Honoríficas Portuguesas] {{lang|pt}} [dostęp 2012-10-01].</ref>
* 1990 Medal Adolfa von Harnacka
:: Honorowy obywatel [[Stuttgart]]u
:: Honorowy obywatel [[Berlin]]a
* 1991 Złoty Medal żydowskiej loży masońskiej B'naiB’nai B'rithB’rith za szczególne zasługi
:: Nagroda Miasta Düsseldorf im. Heinricha Heine
* 1992 Nagroda Uchodźcza Nasena
Linia 133:
* 1984 [[Grenoble]]
:: [[Nowy Jork]] (School of Social Research)
* 1985 Instytut [[WeizmanInstytut Nauki Weizmanna]]a
* 1986 [[Katholike Universiteit Leuven]]
* 1986 [[Stambuł]]
Linia 148:
* 1993 [[Baltimore]]
* 1995 [[Uppsala]]
* 1996 [[Uniwersytet Gdański]] (promotor: prof. zw. dr. hab. [[Bogusław Drewniak]])<ref>{{cytuj stronę|url= http://www.univ.gda.pl/pl/o_ug/o_nas/?tpl=doktoraty_hc|tytuł=Lista honorowych doktoratów UG|opublikowany=univ.gda.pl|data=|data dostępu=25 lutego .02.2011}}</ref>
* 1996 [[Praga]] ([[Uniwersytet Karola w Pradze|Uniwersytet Karola]], nauki prawnicze)
* 2005 [[Tokio]] ([[Uniwersytet Waseda]])
Linia 163:
* Friedbert Pflüger, ''Richard von Weizsäcker – Portret z bliska'' (oryg. ''Ein Portrait aus der Nähe'', München 1993)
 
{{Prezydenci Niemiec}}
{{Prezydenci_Niemiec}}
{{Burmistrzowie Berlina}}
 
Linia 169:
 
{{SORTUJ:Weizsacker, Richard von}}
[[Kategoria:Politycy CDU]]
[[Kategoria:Prezydenci Niemiec]]
[[Kategoria:Burmistrzowie Berlina]]
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona niemiecka)]]
[[Kategoria:Oficerowie Wehrmachtu]]
[[Kategoria:Ludzie Roku Gazety Wyborczej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Żelaznym]]
Linia 187 ⟶ 190:
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Wielką Kollaną Orderu Infanta Henryka (Portugalia)]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Harvard University]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa University of Oxford]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze]]
[[Kategoria:Politycy CDU]]
[[Kategoria:Ludzie związani ze Stuttgartem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Bonn]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Gdańska]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1920]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Bonn]]
[[Kategoria:Zmarli w 2015]]
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona niemiecka)]]
[[Kategoria:Oficerowie Wehrmachtu]]