Leonard Rettel: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
Linia 1:
{{inne znaczenia|Leonarda Rettla - pisarza, poety, tłumacza i powstańca listopadowego|[[Rettel]] - miejscowość we Francji}}
{{Polityk infobox
| polityk = Leonard Rettel
Linia 5 ⟶ 4:
| opis grafiki = Leonard Rettel około 1832, [[litografia]] de Villaina na podstawie rysunku Józefa Straszewicza<ref>{{cytuj książkę | autor = | tytuł = Die Polen und die Polinnen der Revolution vom 29. November 1830. oder hundert Portraits derjenigen Personen, die sich in dem letzten polnischen Freiheitkampfe ausgezeichnet haben ... Lfg. 1-20|url=http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=4721&from=editionindex&dirids=4| wydawca = E. Schweizerbart's Verlag-buchhandlung| miejsce = Stuttgart | rok =1832-1837 | strony = 41| oclc = 731830442|język=de}}</ref>
| data urodzenia = [[6 listopada]] [[1811]]
| miejsce urodzenia = [[Podhajce]], [[Cesarstwo Austrii|Cesarstwo Austriackie]]
| data śmierci = [[21 marca]] [[1885]]
| miejsce śmierci = [[Paryż]], [[Francja]]
Linia 18 ⟶ 17:
| quote = Leonard Rettel
}}
[[Plik:Nagrobek_powstańców_listopadowych_i_styczniowychNagrobek powstańców listopadowych i styczniowych.jpg|thumb|240px|<center>grób Leonarda Rettla - mogiła powstańców listopadowych i styczniowych na Cmentarzu Montparnasse, 2011</center>]]
[[Plik:NataliaL.jpg|thumb|240px|inskrypcja nagrobna Natalii Rettel (1836 - 1880) na nagrobku [[Anna Pustowójtówna|Anny Pustowójtówny]]<ref>division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880</ref>]]
[[Plik:Leonardh.jpg|thumb|120px|<center>zapis danych osobowych z imionami rodziców Leonarda Rettla z aktu małżeństwa w 1872 - [[język francuski|franc.]]</center>]]
Linia 24 ⟶ 23:
'''Leonard Rettel''', ''Leonard Łazarz Rettel'', [[język francuski|franc.]] ''Léonard Lazare de Rettel''<ref name="an">płatny serwis (dane aktu małżeństwa) {{cytuj stronę| url = http://search.ancestry.com/cgi-bin/sse.dll?cj=1&srchb=r&gss=affiliate&rank=1&gl=allgs&gspl=1%2cAny+Locality&pcc=2&prox=1&gsln=Rettel&gsfn=Leonard&o_xid=0001231454&o_lid=0001231454| tytuł =''Léonard Lazare de Rettel'', ''Nathalie Loewenhard''| data dostępu = 2011-02-07| autor = | opublikowany =Ancestry.com | praca = | data = | język = en}}
</ref>, [[pseudonim]] ''Jan Zamostowski''<ref name="pseud">{{cytuj książkę |nazwisko = Aszyk| imię = Urszula | autor link = | tytuł = Nowa Sztuka Pisania Komedii w Dzisiejszych Czasach Lopego de Vega w czterechsetlecie wydania 1609-2009| wydawca = Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego| miejsce = Warszawa| rok = 2009| strony = 130-132| isbn = 978-83-60875-68-1}}</ref> (ur. [[6 listopada]] [[1811]] w [[Podhajce|Podhajcach]]<ref name="biogram2">{{cytuj książkę|autor = Paweł Hertz red.|autor link= Paweł Hertz| tytuł = Zbiór poetów polskich XIX|tom=V|wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy| miejsce = Warszawa| rok =1959 | strony = 584| isbn = |oclc=6449937| język = pl}}</ref>, zm. [[21 marca]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Bieńkowski| imię = Adam| autor link = | tytuł = Kółko Mickiewiczowskie we Lwowie. Rok Mickiewiczowski. Księga Pamiątkowa| wydawca = Nakł. Księg. H. Altenberga| miejsce = Lwów| rok = 1899| strony = 77| isbn =|oclc=15611879}}
</ref> [[1885]] w [[Paryż]]u) – polski działacz polityczny, pisarz, poeta i tłumacz, pierwszy polski [[Iberystyka|hispanista]]<ref name="pseud"/><ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Strzałkowa|imię = Maria|autor link = |tytuł =Studia polsko-hiszpańskie|czasopismo = Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rozprawy i Studia |url=|wolumin =t. 26 |wydanie = |strony =13-54 |data =1960 |wydawca = nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego|miejsce = Kraków|issn = |doi =|oclc=233498996|język=pl}}</ref>, [[Belwederczycy|belwederczyk]], [[Kapitan (ranga)|kapitan]] - żołnierz-ochotnik [[20 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego|20 Pułku Piechoty Liniowej]] w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]], dobry mówca<ref name="biogram">biogram Leonarda Rettla [w:] {{cytuj stronę| url = http://www.biz.xcr.pl/files/smolikowski-stosunek_mickiewicza_do_cr.pdf| tytuł = STOSUNEK ADAMA MICKIEWICZA DO X. X. ZMARTWYCHWSTAŃCÓW| data dostępu = 2011-01-26| autor = [[Paweł Smolikowski]] [[Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa|CR]] (1849-1926)| opublikowany = | praca = | data = | język = pl}}
</ref>, emigrant na [[Wielka Emigracja|Wielkiej Emigracji]]. Odznaczony [[Order Virtuti Militari|Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari]] 17 kwietnia 1831<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.stankiewicz.e.pl/vm/vm_r.htm| tytuł = Kawalerowie Orderu Virtuti Militari| data dostępu = 2011-02-03| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = pl}}</ref> po [[Bitwa pod Liwem|bitwie pod Liwem]].
 
== Życiorys ==
Syna Jana Rettla<ref name="an"/><ref>w oryginale franc. Jean de Rettel</ref> i Franciszki ''[[wikt:primo voto|primo voto]]'' Siennickiej z domu Lemnickiej lub Łempickiej<ref name="an"/>, przeniósł się z rodzicami do Warszawy, gdzie ukończył [[Liceum Warszawskie]]<ref name="wspm"/>. W 1830 zapisał się na wydział prawa [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Publikował młodzieńcze wiersze w ''Pamiętniku dla płci pięknej''<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = | czasopismo = Pamiętnik dla Płci Pięknej : pismo różnym rodzajom poezyi i prozy poświęcone|adres czasopisma=http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication/96147?tab=1| wolumin = | wydanie = | strony = | data = 1830| wydawca =Konstanty Gaszyński, Leon Zienkowicz | miejsce = Warszawa| issn = | doi =}}</ref> czasopiśmie wydawanym przez [[Konstanty Gaszyński|Konstantego Gaszyńskiego]] i Leona Zienkowicza<ref name="wspm"/>. Uczestnik [[Sprzysiężenie Wysockiego|sprzysiężenia Wysockiego]], 29 listopada 1830 w ''[[Nocnoc Listopadowa|Noc Listopadową]]listopadową'' wziął udział w grupie studentów i cywili wraz z [[podchorąży]]mi w ataku na [[Belweder w Warszawie|Belweder]] w celu ujęcia wielkiego księcia [[Konstanty Pawłowicz Romanow|Konstantego]], w dziewięcioosobowym oddziale dowodzonym przez [[podchorąży|pchor.]] Kobylańskiego, nacierającym na Belweder od ogrodu, następnie wraz z podchorążymi dotarł do [[Arsenał Królewski w Warszawie|Arsenału]] i brał udział w jego zdobyciu<ref name="biogram2"/>. Aktywny członek [[Klub Patriotyczny|Towarzystwa Patriotycznego]]. W powstaniu listopadowym jako ochotnik odbył całą kampanię 1831 w [[20 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego|20 Pułku Piechoty Liniowej]], dosłużył się stopnia [[Kapitan (ranga)|kapitana]].
 
Ciążył na nim wydany zaocznie wyrok przez sąd rosyjski - [[kara śmierci]] za udział w powstaniu listopadowym<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = С.Г. Келина | imię = | autor link = | tytuł = Смертная казнь за и против (pl. Kara śmierci - za i przeciw)| wydawca = Юридическая литература | miejsce =Moskwa | rok = 1989| strony =78| seria = Рипол Классик| isbn =|cytat= Реттель, Леонард, бывший ученик Варшавского лицея - за участие в польском восстании 1830 года|język=ru }}</ref>.
 
Od 7 listopada 1831 na emigracji w Paryżu, członek [[Komitet Narodowy Polski (1831-18321831–1832)|Komitetu Narodowego Polskiego]] i jeden z założycieli [[Towarzystwo Demokratyczne Polskie|Towarzystwa Demokratycznego Polskiego]] od 17 marca 1832, publikował artykuły w ''Demokracie Polskim''. Utrzymywał bliskie kontakty m.in. z [[Adam Mickiewicz|Adamem Mickiewiczem]] i [[Fryderyk Chopin|Fryderykiem Chopinem]]<ref name="pseud"/>. Przeciwnik organizacji [[Legion Polski w Portugalii|Legionu Polskiego]] w [[Portugalia|Portugalii]] przez [[Józef Bem|Józefa Bema]]<ref name="biogram"/>. W 1848 organizował [[Legion Mickiewicza]] we [[Włochy|Włoszech]]. Podczas [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] był przedstawicielem [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]] w [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Związany z [[Andrzej Towiański|towianizmem]]. Korespondent ''[[Gazeta Warszawska (1774)|Gazety Warszawskiej]]'' z Paryża pod pseudonimem ''Jan Zamostowski''<ref name="pseud"/>. Od 1869 brał udział w pracach ''Towarzystwa Naukowej Pomocy'' w Paryżu, założonym przez [[Agaton Giller|Agatona Gillera]], prowadząc wykłady. Przetłumaczył m.in.: ''La Araucana'' [[Alonso de Ercilla y Zúñiga|Ercilli]]<ref name="pseud"/>, ''Powieści Basków'' Antonio de Trueby i ''Powieści norweskie'' Magdaleny Torrenson wydane w odcinkach w ''[[Gazeta Polska (1826-19071826–1907)|Gazecie Polskiej]]'' i ''[[Kurier Poznański|Kurierze Poznańskim]]''<ref name="wspm"/>. Autor biografii emigrantów w ''Rocznikach Towarzystwa Naukowo-Historycznego'' wydawanych przez Bronisława Zaleskiego w Paryżu. Współautor (redakcja, zebranie źródeł - nie wymieniony na stronie tytułowej, z uwagi na powiązania z towianizmem, który zabraniał swoim członkom wydawania książek) ''Henri de Valois et la Pologne en 1572'' (pol. Henryk Walezy i Polska w 1572) autora: [[Emmanuel Henri Victurnien de Noailles|Emmanuela Henri Victurnien de Noailles]], Paryż, 1867<ref name="SE">{{cytuj stronę| url = http://literat.ug.edu.pl/jez/018.htm| tytuł =Sylwety emigracyjne – Leonard Rettel | data dostępu = 2011-02-03| autor = [[Zygmunt Miłkowski|Zygmunt Miłkowski ps. Teodor Tomasz Jeż]]| opublikowany = | praca = | data = | język = pl|cytat=''... Pamiętam jeno rozbiór obszerny dzieła p. t. "Henri de Valois", przez E. V. H. markiza de Noailles, żonatego z Polką, Lachmanówną, l voto Szwejkowską, dla której się po polsku nauczył i napisał wyżej wymienione dzieło, zatytułowane imieniem tego króla francuskiego, co od tronu polskiego ucieczką się ratował. Na tej markiza de Noailles pracy podpisanem być powinno, obok nazwiska autora wymienionego, nazwisko pracownika, który część pracy trudniejszą: wyszukiwanie i zestawianie źródeł, zestosowywanie następstw z przyczynami, układanie treści, wiązanie całości - odrobił. Pracownikiem tym był nasz pan Leonard. Jako [[towianizmAndrzej Towiański|towiańczyk]] nie przyznawał się do udziału, jaki wziął w napisaniu książki, która w czasie swoim wrażenie w świecie naukowym sprawiła. ...''}}</ref>.
 
4 lutego 1872 (9 marca 1872)<ref name="an"/> poślubił młodszą o 25 lat Natalię Loewenhardt (Lewenhard - franc. ''Nathalie Loewenhard''<ref name="an"/> ur. 1836<ref name="CM">według inskrypcji nagrobnej: ''Natalia Rettel z domu Lewenhard 1838 - 1880'' na nagrobku [[Anna Pustowójtówna|Anny Pustowojtówny]] na [[Cmentarz Montparnasse|Cmentarzu Montparnasse]] division 18 (14 est, 1 nord) numer koncesji: 1255 P 1880</ref>), Polkę, córkę Maurycego i Franciszki z d. Reichman<ref name="an"/>, siostrę znanego na emigracji lekarza i [[powstanie styczniowe|powstańca styczniowego]] [[Stanisław Loewenhardt|Stanisława Loewenhardta]], z którą miał dwoje dzieci:<ref name="wspm">{{cytuj pismo |nazwisko = |imię = |autor link = |tytuł =Leonard Rettel - wspomnienie (z Kuriera paryskiego) |czasopismo = WARTA - tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu |url=http://www.wbc.poznan.pl/Content/110590/index.djvu?handler=dvju_browser|wolumin = Rok XII|wydanie = 564|strony = 5233-5234|data =1885-04-19 |wydawca = |miejsce = Poznań|issn = |doi =|oclc=69478100|język=pl}}</ref> syna (ur. 1872) i córkę (ur. 1873)<ref name="FRW"/>. W 1872 Rettlowie mieszkali w Paryżu w pobliżu [[Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu|Towarzystwa Historyczno-Literackiego]] przy Quai d'Orléans 4<ref name="an"/>.