Gubernia witebska: Różnice pomiędzy wersjami

'''Gubernia witebska''' ([[język rosyjski|ros.]] Витебская губерния) – jednostka administracyjna [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskiego]]go utworzona w 1802 na miejscu [[województwo witebskie|województwa witebskiego]] sprzed 1772. Odpowiada północno-wschodniej części dzisiejszego [[obwód witebski|obwodu witebskiego]] [[Białoruś|Białorusi]] a także wschodniej części [[Łotwa|Łotwy]] (obejmuje m.in. [[Dyneburg]], [[Rzeżyca|Rzeżycę]] i [[Lucyn]]) oraz niektórym rejonom [[Rosja|Rosji]] ([[Newel (Rosja)|Newel]] i [[Siebież]] — [[Obwód pskowski|obwodu pskowskiego]], [[Wieliż]] — [[Obwód smoleński|smoleńskiego]]).

# [[Powiat witebski (gubernia witebska)|witebski]],

Na terenie guberni, podobnie jak na innych terenach [[ziemieZiemie zabraneZabrane|ziem zabranych]], władze rosyjskie szczególnie długo opóźniały utworzenie samorządu terytorialnego, tzw. [[Ziemstwa|ziemstw]]. Wynikało to z obawy przed zdominowaniem ich przez miejscową ludność nierosyjską, szczególnie Polaków. Podczas gdy w innych częściach Imperium Rosyjskiego ziemstwa tworzone były już w drugiej połowie XIX wieku, w guberni witebskiej ich namiastka powstała dopiero 2 kwietnia 1903 roku. Członkowie ziemstw byli jednak wyznaczani przez administrację carską i mieli skrajnie ograniczone kompetencje. Samorząd w guberni uległ wzmocnieniu 14 marca 1911 roku, gdy ta została objęta [[ukaz]]em carskim o wprowadzeniu ziemstw z 12 czerwca 1890 roku. Była to jednak jego zmodyfikowana wersja, gwarantująca dominującą pozycję Rosjan<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Między nadzieją..| strony = 165–166| rozdział = W walce o prymat w kraju. Samorząd lokalny}}</ref>.

Powierzchnia pofalowana, najwyżej położony pas terenu ciągnie się z guberni pskowskiej w stronę [[Newel (Rosja)|Newelu]] i [[Horodek (obwód witebski)|Horodka]] (do 952 stóp wysokości), dalej [[wododziałDział wód|wododziałem]]em [[Dźwina|Dźwiny]] i [[Dniepr]]u; część zachodnia (powiaty dźwiński, lucyński i rzeżycki) nizinna; wiele jezior (około 2500), bagien i lasów; gleba nieurodzajna, glinista i piaszczysta;

[[Dźwina]] była w 1904 żeglowna na całej rozciągłości, podobnie jak jej dopływy Mieża, Kasplia, Ułła; Najważniejsze rzeki; Łuczessa, [[Uszacz (rzeka)|Uszacz]], Usiana, Połoto i [[Wierchniedźwińsk|Dryssa]];

Z jezior najważniejsze: [[Lubań (jezioro)|Łubań]] (112 w. kw.), Razno (75 w. kw.) и Oświejskie (49 w. kw.); bagna zajmują do 4000 w. kw.;

* 17% — [[Łotysze]] (zajmują 3 powiaty zachodnie, zwane inflanckimi (d. [[Województwo inflanckie|Inflanty Polskie]]): dźwiński, rzeżycki, lucyński),