Eten: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{RL}} jest redirectem {{GHS}}
m zamiana {{GHS}} na {{CLI}}, WP:SK
Linia 5:
|2. grafika = Ethylene-CRC-MW-3D-balls.png
|opis 2. grafiki =
|3. grafika =
|opis 3. grafiki =
|nazwa systematyczna = eten
Linia 49:
|moment dipolowy źródło =
|zewnętrzne dane MSDS = {{Sigma-Aldrich|link=tak|00489|Fluka}}
|zagrożenia GHS źródło = {{GHSCLI|74-85-1108277|CLP=tak|data dostępu=20122015-0804-0810}}
|piktogram GHS = {{Piktogram GHS|02|04|07}}
|hasło GHS = Dgr
Linia 55:
|zwroty EUH = {{Zwroty EUH|brak}}
|zwroty P = {{Zwroty P|210|261|410+403}}
|zagrożenia UE źródło = {{GHSCLI|74-85-1108277|CLP=tak|data dostępu=20122015-0804-0810}}
|piktogram UE = {{Piktogram ostrzegawczy|F+}}
|zwroty R = {{Zwroty R|12|67}}
Linia 94:
W stanie naturalnym występuje w niewielkich (zmiennych) ilościach w [[gaz ziemny|gazie ziemnym]]. Otrzymywany jest na skalę techniczną podczas termicznego rozkładu węglowodorów gazowych i ciekłych ([[piroliza]] etenowo-propenowa), z gazowych produktów procesów rafinacji [[ropa naftowa|ropy naftowej]] ([[kraking]] termiczny i katalityczny, [[hydrokraking]], [[reforming]]) i z [[gaz koksowniczy|gazów koksowniczych]].
 
Niewielkie ilości etylenu do celów laboratoryjnych można otrzymać w wyniku [[reakcja odwodnienia|odwodnienia]] [[Etanol|etanoluetanol]]u przez wkraplanie go do gorącego [[Kwas siarkowy|kwasu siarkowego]] lub podczas ogrzewania etanolu z tlenkiem glinu:
: C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH → C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>↑ + H<sub>2</sub>O
 
Można też otrzymać poprzez ogrzewanie folii [[polietylen]]owej ([[depolimeryzacja|reakcja depolimeryzacji]]):
: -[-CH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>-]-<sub>n</sub> → n C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>↑
 
Etylen jest jednym z podstawowych surowców przemysłu petrochemicznego. Stosowany jest do produkcji [[polietylen]]u i wielu [[Kopolimery|kopolimerów]], [[etylobenzen]]u (do produkcji [[styren]]u), [[tlenek etylenu|tlenku etylenu]], chloropochodnych ([[chlorek winylu]], [[1,2-Dichloroetan|dichloroetan]]), [[Etanol|etanoluetanol]]u i wyższych [[alkohole|alkoholi]] alifatycznych.
 
== Etylen w biochemii ==
Etylen jest [[Hormony roślinne|hormonem roślinnym]], stymulującym opadanie liści, dojrzewanie owoców, [[starzenie się roślin]]. Wydzielany jest przez praktycznie wszystkie części rośliny<ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Yang |imię=S. F. |nazwisko2=Hoffman |imię2=N. E. |rok=1984 |tytuł=Ethylene biosynthesis and its regulation in higher plants |czasopismo=[[Ann. Rev. Plant Physiol.]] |wolumin=35 |strony=155–189 |doi=10.1146/annurev.pp.35.060184.001103}}</ref>.
 
=== Biosynteza ===
Linia 111:
 
=== Zastosowanie ===
W przechowalniach owoców skuteczne usuwanie etylenu wydzielanego przez owoce zapobiega ich przedwczesnemu dojrzewaniu. Natomiast przed sprzedażą owoce poddaje się działaniu etylenu w celu szybkiego doprowadzenia ich do [[dojrzałość konsumpcyjna|stanu dojrzałości]]. Takiemu zabiegowi standardowo poddaje się [[banan]]y, które zbierane są zielone, w stadium [[dojrzałość zbiorcza owoców|dojrzałości zbiorczej]] i po dotarciu na miejsce przeznaczenia dla uzyskania jednolitych jakościowo owoców poddane są zabiegowi gazowania etylenem przez okres 4-7 dni<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Lange | imię=Edward | nazwisko2= Ostrowski | imię2=Waldemar |inni= | tytuł=Przechowalnictwo owoców| data=2002 | wydawca=PWRiL | miejsce=Warszawa | isbn=83-09-01494-5| strony=301}}</ref>. Przedwczesnemu dojrzewaniu zapobiega się blokując działanie etylenu za pomocą [[1-Metylocyklopropen]]u.
 
=== Potrójna odpowiedź u roślin ===
Linia 119:
Występuje kilka rodzajów mutacji roślin związanych z etylenem:
 
* '''ein''' - roślina nie ma receptorów etylenu
* '''eto''' - roślina produkuje za dużo etylenu, ale reaguje na podawane przez człowieka inhibitory
* '''ctr''' - nie reagują na inhibitory (ponieważ nie występuje u nich kinaza, będąca normalnie negatywnym regulatorem ekspresji) i dlatego przeprowadzają potrójną odpowiedź nawet w powietrzu
 
{{Przypisy}}