Metafora: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 91.237.136.146) i przywrócono wersję 41955150 autorstwa 89.72.160.214
źródła/przypisy, poprawa linków
Linia 7:
{{Cytat|Metafora jest to przeniesienie nazwy jednej rzeczy na inną: z rodzaju na gatunek, z gatunku na rodzaj, z jednego gatunku na inny, lub też przeniesienie nazwy z jakiejś rzeczy na inną na zasadzie analogii.
: (Arystoteles, ''Poetyka'', 1457 b)}}
Przykładami mogą być zwroty ''czara jest tarczą [[Dionizos]]a'' i ''starość jest wieczorem życia''. Dając wskazówki jak stworzyć dobrą metaforę Stagiryta podkreślał, że powinna przypominać zagadkę. Ułożenie jej wymaga dostrzeżenia podobieństw w rzeczach niepodobnych<ref>{{cytuj książkę odn|nazwisko = Arystoteles| tytuł = Poetyka| wydawca = Ossolineum| miejsce = Wrocław| rok = 1989| strony s= 14591489 b}}</ref>.
 
Stanowisko Arystotelesa współcześnie jest uznawane za błędne z dwóch powodów<ref>{{cytuj książkęodn|nazwisko=Głowiński|imię=Michał|tytuł=Słownik terminów literackich|wydawca=Ossolineum|miejsce=Wrocław, Warszawa, Kraków|data=1988|nazwisko2=Kostkiewiczowa|imię2=Teresa|nazwisko3=Okopień-Sławińska|imię3=Aleksandra|nazwisko4=Sławiński (red.)|imię4=Janusz1988| strony s= 275}}</ref>. Pierwszym jest założenie Arystotelesa, że w metaforze wyrażenie konwencjonalne zostaje zastąpione przez wyrażenie nietypowe, a odczytanie metafory polega tylko na odgadnięciu słowa właściwego. Błąd polega na przekonaniu, że sens metafory można zawrzeć w krótkim niemetaforycznym wyrażeniu. Tymczasem dobrą przenośnię można odczytywać na wiele sposobów. Drugi to przypisywane Arystotelesowi stanowisko, że przenośnia jest skróconym [[porównanie]]m. W rzeczywistości jest to pogląd [[Kwintylian]]a, inspirowany pracami Arystotelesa<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Ricoeur|imię=Paul| tytuł = The Rule of Metaphor| wydawca = Routledge & Kegan Paul| miejsce = Londyn| rok = 1986| strony = 25}}</ref>. Utożsamianie porównania i przenośni jest błędem, ponieważ w porównaniu płaszczyzna podobieństwa jest wyraźnie określona, a w przenośni nie<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Dobrzyńska|imię=Teresa| tytuł = Metafora| wydawca = Ossolineum i Wydawnictwo PAN| miejsce = Wrocław, Warszawa| rok = 1984| strony = 73-75}}</ref>.
 
Pojęciem dopełniającym jest [[metonimia]]. Dualizm ''metafora''-''metonimia'' po raz pierwszy został zaproponowany przez językoznawcę [[Roman Jakobson|Romana Jakobsona]] w 1957 roku, a w tak ogólnym znaczeniu spopularyzowany przez antropologa [[Claude Lévi-Strauss|Claude'a Lévi-Straussa]]. Zdaniem socjologa [[Gareth Morgan|Garetha Morgana]] postrzeganie świata społecznego odbywa się właśnie przede wszystkim przy użyciu metafor, a także [[sensemaking]]u.
Linia 52:
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Arystoteles| autor link = Arystoteles |tytuł = Poetyka| wydawca = Ossolineum| miejsce = Wrocław| rok = 1989|odn=tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Dobrzyńska|imię=Teresa| tytuł = Metafora| wydawca = Ossolineum i Wydawnictwo PAN| miejsce = Wrocław, Warszawa| rok = 1984|odn=tak}}
* {{cytuj książkę|nazwisko=Głowiński|imię=Michał|autor link=Michał Głowiński||tytuł=Słownik terminów literackich|wydawca=Ossolineum|miejsce=Wrocław, Warszawa, Kraków|data=1988|nazwisko2=Kostkiewiczowa|imię2=Teresa|autor link2=Teresa Kostkiewiczowa|nazwisko3=Okopień-Sławińska|imię3=Aleksandra|autor link3=Aleksandra Okopień-Sławińska|nazwisko4=Sławiński (red.)|imię4=Janusz|odn=tak}}
* Jäkel Olaf, ''Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu'', tłumaczenie T. P. Krzeszowski. Warszawa 1988
* George Lakoff, Mark Johnson, ''Metafory w naszym życiu''. Tłum. T. P. Krzeszowski. Warszawa 1988
* {{cytuj książkę |nazwisko = Ricoeur|imię=Paul| tytuł = The Rule of Metaphor| wydawca = Routledge & Kegan Paul| miejsce = Londyn| rok = 1986|odn=tak}}
 
[[Kategoria:Metafory| ]]