Cieśnina Bransfielda: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
mapa; WP:SK
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2014-03}}
[[Plik:Bransfield-Strait.jpg|thumb|270px|Widok na Cieśninę Bransfielda z [[Wyspa Livingstona|Wyspy Livingstona]]]]
[[Plik:COMNAP Bransfield Strait map.png|thumb|Stacje badawcze położone w regionie Cieśniny Bransfielda, czubka Półwyspu Antarktycznego i Szetlandów Południowych]]
'''Cieśnina Bransfielda''' ({{ang.|Bransfield Strait}}; [[Język hiszpański|hiszp.]] ''Estrecho Bransfield'', ''Mar de la Flota''){{r|KSNG}} – akwen między najdalej na północ wysuniętą częścią [[Półwysep Antarktyczny|Półwyspu Antarktycznego]] (Trinity Peninsula) a położonym na zachód od niego [[archipelag]]iem [[Szetlandy Południowe|Szetlandów Południowych]]. Średnia szerokość około 60 [[mila morska|mil morskich]] (110 km), długość około 200 Mm (360 km). Cieśninę nazwał w 1825 [[James Weddell]], na cześć [[Edward Bransfield|Edwarda Bransfielda]], innego brytyjskiego odkrywcy{{r|USGS}}.
 
== Geologia ==
Szczegółowa rzeźba dna nie jest do tej pory rozpoznana. Dotychczasowe badania wskazują, że pod względem geologicznym stanowi najprawdopodobniej [[Dolina ryftowa|dolinę ryftową]], która powstała wskutek [[Ekstensja (geologia)|ekstensji]] w obrębie kontynentalnego łuku wulkanicznego. Wulkanizm ten miał miejsce ok. 20 milionów lat temu i zakończył się, podczas gdy ekstensja rozpoczęła się nie dawniej niż 4 miliony lat temu, a aktywność wulkaniczna w cieśninie rozpoczęła się ok. 300 tysięcy lat temu i trwa nadal. Otwarcie cieśniny miało miejsce w związku z [[Subdukcja|subdukcją]] pozostałości [[płyta oceaniczna|płyty oceanicznej]] [[Płyta Phoenix|Phoenix]] pod Szetlandy Południowe{{r|deadarc}}. Cieśnina ma strome stoki i względnie wyrównane dno, z którego wznoszą się samotne [[Wulkan|wulkanicznewulkan]]iczne [[Góra podwodna|góry podwodne]] o wysokości przekraczającej 1500 m. W przedłużeniu linii występowania gór podwodnych znajdują się dwa nadwodne wulkany – [[Deception Island]] (okresowo czynny, tworzy wielką [[kaldera|kalderę]], do której można wpłynąć statkiem) w południowej części cieśniny i stożek wulkaniczny [[Bridgeman Island]] w północnej części cieśniny. Maksymalne głębokości Cieśniny Bransfielda przekraczają 2200 m.
 
[[Szelf kontynentalny|Szelf]] wzdłuż wybrzeży Szetlandów Południowych jest wąski, porozcinany głębokimi i krótkimi dolinami glacjalnymi stanowiącymi przedłużenie [[fiord]]ów tworzących cieśniny między wyspami tego [[archipelag]]u i rozcinających niektóre wyspy (np. [[Zatoka Admiralicji]] na [[Wyspa Króla Jerzego|Wyspie Króla Jerzego]]). Szelf przy wybrzeżach Półwyspu Antarktycznego szeroki, porozcinany systemami głębokich, zatopionych fiordów.