Jacob Le Maire: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
red.
poprawa linków do ujedn., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK
Linia 1:
[[Plik:Jacob Le Maire from Antonio de Herrera India Occidentales.png|thumb|240px|Jacob Le Maire]]
'''Jacob Le Maire''' (ur. ok. [[1585]] w [[Antwerpia|Antwerpii]], zm. [[22 grudnia]] [[1616]] na morzu) – [[Republika Zjednoczonych Prowincji|holenderski]] żeglarz i kupiec. Podczas wyprawy w latach [[1615]]-[[1616]] wraz z [[Willem Corneliszoon Schouten|Willemem Schoutenem]] odkrył [[cieśnina|cieśninę]] pomiędzy [[Ziemia Ognista (wyspa)|Ziemią Ognistą]] a [[Wyspa Stanów|Wyspą Stanów]], noszącą obecnie na jego cześć nazwę [[Cieśnina Le Maire’a|Cieśniny Le Maire’a]]. Jako pierwszy opłynął [[Horn (przylądek)|przylądek Horn]] (również z Schoutenem), dowodząc tym samym, że Ziemia Ognista nie jest [[kontynent]]em (poszukiwaną ''[[Terra Australis]]'').
 
Le Maire był jednym z dwadzieściorga dwojga dzieci Marii van Walraven i [[Isaac Le Maire|Isaaca Le Maire’a]] (1558-1624), dobrze prosperującego antwerpskiego kupca. Isaac wraz z rodziną uszedł z Antwerpii po oblężeniu miasta przez Hiszpanów w [[1585]] i osiedlił się w [[Amsterdam]]ie; tego samego prawdopodobnie roku urodził się Jacob. Isaac odnosił w Amsterdamie spore sukcesy w interesach i stał się jednym z założycieli [[Holenderska Kompania Wschodnioindyjska|Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej]]. Jednakże w [[1605]] roku, wskutek sporu, został zmuszony do opuszczenia szeregów kompanii i przez kolejne dziesięć lat starał się przełamać jej monopol w handlu z Indiami Wschodnimi.
 
W roku [[1615]] Isaac miał już założoną nową kompanię (Kompanię Australijską), której celem było odkrycie nowego szlaku na [[Ocean Spokojny|Pacyfik]] i [[Moluki|Wyspy Korzenne]], aby w ten sposób obejść ograniczenia Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Wyposażył dwa statki, ''Eendracht'' i ''Hoorn'', i ustanowił swego syna Jacoba dowódcą wyprawy. Kapitanem ''Eendrachta'' był doświadczony żeglarz [[Willem Corneliszoon Schouten|Willem Schouten]].
 
[[14 czerwca]] [[1615]] Jacob le Maire i Willem Schouten wypłynęli z [[Texel]] w [[Republika Zjednoczonych Prowincji|Zjednoczonych Prowincjach]]. [[29 stycznia]] [[1616]] okrążyli [[Horn (przylądek)|przylądek Horn]], nazwany tak przez nich od statku ''Hoorn'' (który wcześniej utracili w pożarze); holenderskie miasto [[Hoorn]] było również miejscem urodzenia Schoutena. Po nieudanej próbie zakotwiczenia na [[Juan Fernández (archipelag)|Wyspach Juan Fernández]] na początku marca wyprawa przecięła Pacyfik mniej więcej w linii prostej, po drodze zawijając na kilka wysp z [[Tuamotu|archipelagu Tuamotu]]. Między 21 a 24 kwietnia 1616 jako pierwsi ludzie Zachodu dotarli do (północnych) [[Tonga|Wysp Tonga]]: "Wyspy„Wyspy Kokosowej"Kokosowej” ([[Tafahi]]), "Wyspy„Wyspy Zdrajców"Zdrajców” ([[Niuatoputapu]]) oraz "Wyspy„Wyspy Dobrej Nadziei"Nadziei” ([[Niuafoʻou]]). [[28 kwietnia]] odkryli [[Wyspy Hoorn]] ([[Futuna|Futunę]] i [[Alofi (wyspa)|Alofi]]), gdzie zostali bardzo dobrze przyjęci przez tubylców i gdzie pozostali aż do 12 maja. Następnie wyruszyli wzdłuż północnych wybrzeży [[Nowa Irlandia|Nowej Irlandii]] oraz [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]], odwiedzając przyległe wysepki, łącznie z archipelagiem znanym obecnie pod nazwą [[Wyspy Schoutena|Wysp Schoutena]], gdzie zawinęli [[24 czerwca]].
 
W sierpniu dotarli do [[Moluki Północne|Moluków Północnych]] i na koniec – [[12 września]] [[1616]] – do [[Ternate (miasto w Indonezji)|Ternate]], głównej siedziby Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Zostali tam entuzjastycznie powitani przez [[Gubernator Generalny Holenderskich Indii Wschodnich|Gubernatora Generalnego]] [[Holenderskie Indie Wschodnie|Holenderskich Indii Wschodnich]] [[Laurens Reael|Laurensa Reaela]], admirała [[Steven Verhagen|Stevena Verhagena]] oraz gubernatora [[Ambon (miasto w Indonezji)|Ambon]], [[Jasper Jansz|Jaspera Jansza]].
 
[[Plik:Le Maire en Schouten - Reis via Kaap Hoorn naar Indie 1615-1616.png|thumb|240px|left|240px|Trasa wyprawy Le Maire’a i Schoutena wokół Przylądka Horn do Indii Wschodnich]]
''Eendracht'' pożeglował następnie na [[Jawa|Jawę]], docierając 28 października do [[Dżakarta|Dżakarty]] wraz z aż osiemdziesięcioma czterema członkami z pierwotnego 87-osobowego składu załogi obu statków. Chociaż wyprawa Le Maire’a i Schoutena przetarła nowy, nieznany szlak, nie dowierzano im, a [[Jan Pietersz Coen]] z Kompanii Wschodnioindyjskiej uznał, iż pogwałcili jej monopol na handel z [[Moluki|Wyspami Korzennymi]]. Le Maire’a oraz Schoutena aresztowano, a ''Eendracht'' uległ konfiskacie. Po uwolnieniu obaj mieli powrócić z Dżakarty do Amsterdamu w towarzystwie [[Joris van Spilbergen|Jorisa van Spilbergena]], który sam był w trakcie okrążania globu, choć tradycyjnym szlakiem – przez [[Cieśnina Magellana|Cieśninę Magellana]].
 
Podczas podróży powrotnej Le Maire dowodził jako kapitan statkiem ''Amsterdam'', zmarł jednak na morzu w wieku 31 lat. Van Spilbergen, sam na łożu śmierci, zamieścił sprawozdanie Le Maire’a z wyprawy w swym własnym książkowym opisie Indii Wschodnich i Zachodnich.
 
Isaac Le Maire zakwestionował konfiskatę ''Eendrachta'' i wniosek Kompanii Wschodnioindyjskiej, ale dopiero w roku 1622 udało mu się uzyskać przychylny wyrok sądowy. Otrzymał 64 tysiące funtów{{fakt|data=2010-03}} odszkodowania, odzyskał dzienniki syna (które następnie też opublikował), a jego kompanii zezwolono na handel z wykorzystaniem nowo odkrytego szlaku.
 
== Bibliografia ==
* Spilbergen, Joris van i Le Maire, Jacob (1619) ''Speculum orientalis occidentalisque Indiae navigationum, quarum una Georgii à Spilbergen - altera Jacobi le Maire - directa, Annis 1614 - 18 : exhibens Novi in mare Australe transitus, incognitarumque hactenus terrarum ac gentium inventionem ; praelia aliquot terra marique commissa, expugnationesque urbium, una cum duabus novis utriusque Indiae historiis, Catalogo munitionum Hollandicarum, ducum et reliqui bellici apparatus, tretique quatuor, suis quaeque figuris illustrata'' Geelkercke, Lugduni Batavorum [http://worldcat.org/oclc/64412702 OCLC 64412702] ; .
* Kemp, Peter (ed.) (1976) "LeMaire„LeMaire, Jacob (1585-1616)" ''The Oxford Companion to Ships and the Sea'' Oxford University Press, London, ISBN 0-19-211553-7 ;.
* Dirk J. Barreveld, Tegen de Heeren van de VOC - Isaac Le Maire En De Ontdekking Van Kaap Hoorn, Sdu uitgeverij, 2002
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 28:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Le Maire, Jacob}}
[[Kategoria:Holenderscy podróżnicy i odkrywcy]]
[[Kategoria:Holenderscy żeglarze]]