|
'''Organ państwowy''' - odpowiednio zorganizowana instytucja utworzona na podstawie przepisów prawa, działająca w imieniu i na rzecz państwa przy zastosowaniu środków właściwych dla władzy państwowej.
'''''ORGAN PAŃSTWA''' - jest jednym z ważniejszych pojęć używanych w naukach zajmujących się funkcjonowaniem grup społecznych, a także teorii państwa i prawa. Pochodzi od greckiego słowa organon, oznaczającego narzędzie. [[Organ państwa]] to organ działający w imieniu państwa i na jego rzecz, utożsamiający się z nim w każdym działaniu publicznym, a więc przez organ państwa należy rozumieć osobę (organ monokratyczny) lub grupę osób (kolegialny), działający na podstawie i w oparciu o właściwe przepisy prawa i utworzony w oparciu o nie (zawarte w aktach ustawowych), zdolny do podejmowania działań władczych oraz charakteryzujący się swoistymi formami działania, wyposażony w odpowiednie cechy [[organizacyjno-personalne i kompetencyjne]].
Jeśli chodzi o pierwszą cechę, to stwierdza się, że organ państwowy to zawsze osoba (lub
grupa osób) wyodrębniona na podstawie norm organizacyjnych i stanowiąca część szeroko pojętego
aparatu państwowego, Normy prawne muszą określać sposób powoływania i odwoływania, a także
założenia dotyczące trybu pracy danego organu. Łączy się z tym potrzeba przydzielenia organowi
pewnej grupy osób i środków materialnych, wspomagających jego działalność (czyli urzędu).
Aspekt kompetencyjny dotyczy konieczności określenia zadań danego organu i przyznania mu
uprawnień służących realizacji tych zadań. Kompetencja oznacza możliwość dokonywania czynności,
które rodzą skutki prawne w postaci konkretnych obowiązków po stronie określonych podmiotów.
Szczególny charakter kompetencji organów państwowych polega na tym, że oznaczają one nie tylko
uprawnienie organu państwa do podejmowania konkretnych działań; w pewnych sytuacjach normy
prawne mogą zobowiązywać do korzystania z kompetencji. Kompetencja może mieć zatem charakter
zarówno uprawnienia, jak i - równocześnie - obowiązku. W demokratycznym państwie prawnym
kompetencje organu państwowego wynikać mogą jedynie z przepisów prawa i muszą znajdować swoją
bezpośrednią lub pośrednią legitymację w woli narodu jako suwerena. Organ państwa powinien przy
tym mieć zapewnioną możliwość korzystania ze środków o charakterze władczym, wynikających z
władzy zwierzchniej państwa (imperium), łącznie z możliwością posłużenia się przymusem
państwowym.
Można wyróżnić dokunując odpowiedniego podziału, kilka rodzajów organów państwa. Rozróżnia
się organy państwa naczelne, centralne i terenowe. Można też klasyfikować je wg trójpodziału
władz państwowych: organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, a także dodatkowo
organy kontroli państwowej i ochrony prawa. Warunkiem pozwalającym na wyodrębnienie wskazanych
czterech grup organów są: zasady ich organizacji, tryb funkcjonowania, struktura wewnętrzna i
charakter stosunków występujących między tymi organami.
Właściwe oznaczenie organu państwa i prawidłowe sklasyfikowanie w stosunkach wewnętrznych i
zewnętrznych w państwie ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania państwa. Od
organu państwa należy odróżnić urzędy, pełniące funkcje pomocnicze w stosunku do organów
państwa (np. minister spraw zagranicznych jest organem państwa, natomiast Ministerstwo Spraw
Zagranicznych to urząd, który stanowi aparat pomocniczy organizacyjno-techniczny, w który organ
został wyposażony do prawidłowego wykonywania własnych i powierzonych mu zadań.
Organ państwa ma obowiązek działać na rzecz i w interesie państwa.
Możliwość podejmowania działań władczych to również istotna cecha organu państwa. Władzy nie
należy utożsamiać tylko z przymusem. W życiu publicznym państwa najbardziej widocznym przejawem
działalności organów państwa są decyzją władcze, którymi zarówno są wyrok sądu, decyzja
administracyjna jak i ustawa uchwalona przez Sejmu czy rozporządzenie ministra. Decyzję władczą
cechują, że:
1) podejmowane są w sposób sformalizowany,
2) przypisywane są określonemu organowi,
3) są w odpowiedni sposób podawane do wiadomości,
4) mają moc powszechnie obowiązującą.
Państwo, które nie posiada żadnych organów, nie może funkcjonować. W praktyce struktura
organizacyjna współczesnych państw jest bardzo rozbudowana. W zależności od przyjętych
rozwiązań ustrojowych, w państwie może działać jeden, ale też może być kilka organów
najwyższych (naczelnych). Im podporządkowana jest pozostała część aparatu państwa.''
{{prawo-stub}}
| 