'''Irlandzka wojna domowa''' ([[Język irlandzki|irl.]] ''Cogadh Cathartha na hÉireann'') – konflikt zbrojny w [[Irlandia|Irlandii]] w latach [[1922]]-[[1923]] między zwolennikami i przeciwnikami [[Traktat angielsko-irlandzki|Traktatu angielsko-irlandzkiego]] z Wielką Brytanią z [[6 grudnia]][[1921]], który powoływał do życia [[Wolne Państwo Irlandzkie]], prekursora dzisiejszej [[Irlandia|Republiki Irlandii]]. Przeciwnicy Traktatutraktatu krytykowali go za to, że zachowywał konstytucyjny związek między Irlandią a [[Wspólnota Narodów|Brytyjską Wspólnotą Narodów]] oraz że zgodnie z nim sześć hrabstw [[Irlandia Północna|północnoirlandzkich]] nie wchodziło w skład Wolnego Państwa. Irlandzka wojna domowa kosztowała znacznie więcej ofiar niż poprzedzająca ją [[irlandzka wojna o niepodległość]]., Jeja jej wynikiem był także głęboki podział społeczeństwa irlandzkiego, a skutki polityczne widoczne są do dzisiaj.
Mimo braku społecznego poparcia przeciwnicy Traktatu z [[1921]] rokutraktatu z [[Éamon de Valera|Éamonem de Valerą]] na czele pozostali nieugięci. W kwietniu [[1922]] opanowali zbrojnie ''[[Four Courts]]'' (siedziba sądów) w centrum [[Dublin]]a, ale rząd [[Irlandia|irlandzki]] nie interweniował. Tymczasem w [[Ulster]]ze zaczęły się antykatolickie rozruchy. Antytraktatowa część [[Irlandzka Armia Republikańska|IRA]] ruszyła z pomocą ulsterskim [[Katolicyzm|katolikom]]. Rząd irlandzki, naciskany przez władze brytyjskie, zaatakował w czerwcu Four Courts. Po czterech dniach walk antytraktatowcy wycofali się, paląc budynek razem z jego bezcennymi archiwami. Po wycofaniu się z [[Dublin]]aDublina [[Irlandzka Armia Republikańska|IRA]] rozpoczęła [[Partyzantka|wojnę partyzancką]] przeciwko oddziałom rządowym, które powoli zdobywały przewagę, między innymi dzięki dostawom broni z [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W [[Kara śmierci|egzekucjach]], które miały miejsce w trakcie działań wojennych, zginęło wielu irlandzkich patriotów – zasłużonych członków [[Irlandzka Armia Republikańska|IRA]].
W maju [[1923]] roku [[Irlandzka Armia Republikańska|IRA]], na rozkaz [[Éamon de Valera|de Valery]], zaprzestała walki.
Końca wojny nie dożyli najważniejsi spośród tych, którzy [[Traktat angielsko-irlandzki|Traktat]]traktat podpisali: [[Arthur Griffith]] zmarł na atak serca, a [[Michael Collins (polityk irlandzki)|Michael Collins]] – twórca [[Irlandzka Armia Republikańska|IRA]] – został zastrzelony przez bojowników założonej przez siebie organizacji. W wojnie zginęło około tysiąca ludzi.
