Towarzystwo Literatury Fińskiej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (11) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q2843522
m poprawa linków do przek., drobne redakcyjne, kat., WP:SK
Linia 1:
'''Towarzystwo Literatury Fińskiej''' ('''Fińskie Towarzystwo Literackie''', [[język{{W fińskijęzyku|fi|fin.]] ''Suomalaisen Kirjallisuuden Seura''}} , (''SKS'')) – [[Finlandia|fińska]] [[organizacja]] założona w [[1831 w literaturze|1831]] r.roku, prowadząca działalność naukową, kulturalno-oświatową i wydawniczą. Jednym z pierwszych osiągnięć SKS była publikacja ''[[Kalevala|Kalevali]]'', fińskiego [[Epos narodowy|eposu narodowego]] ([[1835 w literaturze|1835]]).
[[Plik:Sks päärakennus.jpg|thumb|250px|right|Fasada siedziby Towarzystwa Literatury Fińskiej; [[Helsinki]], Hallituskatu 1. Budynek został wzniesiony [[1890]] r. wg projektu [[Sebastian Gripenberg|Sebastiana Gripenberga]].]]
 
'''Towarzystwo Literatury Fińskiej''' ('''Fińskie Towarzystwo Literackie''', [[język fiński|fin.]] ''Suomalaisen Kirjallisuuden Seura'' (''SKS'')) – [[Finlandia|fińska]] [[organizacja]] założona w [[1831 w literaturze|1831]] r., prowadząca działalność naukową, kulturalno-oświatową i wydawniczą. Jednym z pierwszych osiągnięć SKS była publikacja ''[[Kalevala|Kalevali]]'', fińskiego [[Epos narodowy|eposu narodowego]] ([[1835 w literaturze|1835]]).
== Historia ==
[[Plik:Sks päärakennus.jpg|thumb|250px|right|Fasada siedziby Towarzystwa Literatury Fińskiej; [[Helsinki]], Hallituskatu 1. Budynek został wzniesiony [[1890]] r.roku wg projektu [[Sebastian Gripenberg|Sebastiana Gripenberga]].]]
Towarzystwo Literatury Fińskiej zrodziło się na fali [[romantyzm|ogólnoromantycznego]] zainteresowania przeszłością i poszukiwania własnych korzeni w [[kultura ludowa|kulturze ludowej]]. Było także fińską reakcją na dominację kultury [[Szwecja|szwedzkiej]] i [[język szwedzki|języka szwedzkiego]] w Finlandii. Mieściło się zatem w ruchu [[Fennomani|fennomanów]] i stanowiło ważny element fińskiego odrodzenia narodowego.
 
Założycielami Towarzystwa Literatury Fińskiej byli ludzie związani z [[Królewska Akademia w Turku|Królewską Akademią]] w [[Turku]], którzy spotykali się w soboty, aby dyskutować o zagadnieniach [[literatura|literackich]] i [[filozofia|filozoficznych]] (zwłaszcza o filozofii [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegla]]). Wzorców ideologicznych dostarczała im twórczość historyczna [[Henrik Gabriel Porthan|Henrika Gabriela Porthana]], a organizacyjnych - kluby literackie powstające licznie pod koniec [[XVIII wiek|XVIII w.]] Po przeniesieniu [[uniwersytet]]u po [[Pożar Turku|wielkim pożarze]] [[Turku]] ([[1827]]) było to środowisko związane z [[Uniwersytet Helsiński|Uniwersytetem Helsińskim]] (od [[1829]]). Zwano ich "grupą„grupą [[Johan Jakob Nervander|Nervandera]]" lub Sobotnim Towarzystwem ([[Lauantaiseura]]). W [[1831]] r.roku przekształcili się w formalną organizację, zmierzającą do pogłębienia znajomości kultury fińskiej (sami działacze posługiwali się wówczas najczęściej językiem szwedzkim). W gronie założycieli towarzystwa znaleźli się [[pisarz]]e, [[działacz społeczny|działacze społeczni]] i [[naukowiec|naukowcy]], m.in. [[Matias Aleksanteri Castrén]], [[Fredrik Cygnaeus]], [[Gabriel Rein]], [[Fredrika Runeberg]], [[Johan Runeberg]], [[Johan Wilhelm Snellman]].
 
Pierwsze zebranie SKS odbyło się [[16 lutego]] [[1831]] roku w domu fińskiego [[językoznawcajęzykoznawstwo|językoznawcy]] [[Carl Niclas Keckman|Carla Niclasa Keckmana]]. Sekretarzem towarzystwa został [[Elias Lönnrot]], a jednym z pierwszych zadań organizacji było zgromadzenie funduszy potrzebnych Lönnrotowi na wyprawę etnograficzną do rosyjskiej [[Karelia|Karelii Białomorskiej]]. Wyprawa ta zaowocowała wydaniem pierwszej wersji ''[[Kalevala|Kalevali]]'', co miało istotne znaczenie dla rozwoju kultury fińskiej, a także dla powstania [[karelianizm]]u.
 
Również dziełem Lönnrota jest ówczesny [[neologizm]] w nazwie organizacji: ''kirjallisuus'' '(literatura').
 
W XIX w. przewodniczącymi Towarzystwa Literatury Fińskiej (oprócz [[Elias Lönnrot|Lönnrota]]) byli m.in. [[Gabriel Rein]] (1841–53 i 1863–67), [[Johan Wilhelm Snellman]], [[Yrjö Koskinen]].
 
Do najbardziej znaczących publikacji towarzystwa należą: ''[[Kalevala]]'' (1835 i [[1849 w literaturze|1849]]), zbiór [[Runy (pieśni)|run]] ''[[Kanteletar|Kanteletar, czyli stare pieśni i wiersze fińskie]]'' ([[1840 w literaturze|1840]]), a także [[powieść]] [[Aleksis Kivi|Aleksisa Kivi]] ''[[Siedmiu braci]]'' ([[1870 w literaturze|1870]]).
 
== Cele i formy działania ==
Głównym celem Towarzystwo Literatury Fińskiej jest promowanie kultury fińskiej, ochrona fińskiego dziedzictwa kulturowego, w szczególności w literatury języku fińskim i fińskiej tradycji, oraz upowszechnianie wyników badań nad tym dziedzictwem.
 
Przy towarzystwie działają Archiwum Literatury, Archiwum Folklorystyczne, Archiwum Sztuki Ludowej w [[Joensuu]], [[biblioteka]], dział wydawniczy, Centrum Informacji o Literaturze Fińskiej (Suomen kirjallisuuden tiedotuskeskus; [[język angielski|enang.]] ''Finnish Literature Exchange'', [[Skrótowiec|akronim]] FILI).
{{Commonscat|Suomalaisen Kirjallisuuden Seura}}
 
== Linki zewnętrzne ==
{{Commonscat|Suomalaisen Kirjallisuuden Seura}}
* [http://www.finlit.fi/ Strona oficjalna]
* [http://www.finlit.fi/kalevala/index.php?m=272&l=13 Fragment strony oficjalnej SKS w języku polskim (poświęcony ''Kalewali'')]
Linia 28 ⟶ 29:
* [[Wielka Finlandia]]
 
[[Kategoria:Organizacje non-profit]]
[[Kategoria:Towarzystwa literackie]]
[[Kategoria:Towarzystwa naukowe]]