Jawaharlal Nehru: Różnice pomiędzy wersjami

W 1929 roku po przeprowadzeniu przez Indyjski Kongres Narodowy kampanii na rzecz samostanowienia Indii (z udziałem [[Mahatma Gandhi|Mahatmy Gandhiego]]) został przewodniczącym partii. Po wystąpieniu w 1942 roku z deklaracją niepodległości Indii wraz ze swoimi współpracownikami został aresztowany. Po wyjściu z więzienia brał udział w negocjacjach, których owocem było powstanie dwóch niezależnych państw – Indii i [[Pakistan]]u. Polityka Nehru po objęciu stanowiska premiera opierała się na interwencjonizmie gospodarczym i uczestnictwie w ruchu niezaangażowania w okresie zimnej wojny. Jako przywódca Indii wprowadzał w życie zasady niezaangażowania, świeckości, utworzył w kraju wielopartyjną demokrację i ustanowił system republikański. W okresie jego rządów Indie stały się regionalnym hegemonem w rejonie Azji Południowej. Obok [[Josip Broz Tito|Josipa Broz Tity]], [[Sukarno]] i [[Gamal Abdel Naser|Gamala Abdel Nasera]] czołowa postać [[Ruch Państw Niezaangażowanych|Ruchu Państwa Niezaangażowanych]]. Pod przewodnictwem Nehru, Kongres wygrał wybory w 1951, 1957 i 1962 roku. Początkowo szukał możliwości sojuszu z Chinami, polityka ta była jednak stopniowo rewidowana na rzecz lepszych stosunków z Zachodem, a pod koniec jego rządów miejsce miała [[wojna chińsko-indyjska]].

Urodził się 14 listopada 1889 roku w Allahabadzie w Indiach będących wówczas brytyjską kolonią. Jego ojciec [[Motilal Nehru]] (1861-1931) był potomkiem kaszmirskich [[bramin]]ów – Kashmiri Pandit<ref>Zakaria, Rafiq A Study of Nehru, Times of India Press, 1960, s. 22.</ref>. W 1886 roku przeniósł się z Agry do Allahabadu, został adwokatem. Motilal był dwukrotnym przewodniczącym Indyjskiego Kongresu Narodowego. Matka Jawaharlala, Swaruprani Thussu (1868-1938), pochodziła ze z bramińskiej rodziny w Lahore, w Kaszmirze. Swaruprani była drugą żoną Motilala (pierwsza umarła zaraz po urodzeniu dziecka). Jawaharlal był jedynym chłopcem i najstarszym z trójki rodzeństwa. Starsza siostra Jawaharlala, Vijaya Lakshmi, została później pierwszą kobietą-prezydentem Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych<ref>Bonnie G. Smith; The Oxford Encyclopedia of Women in World History. Oxford University Press. 2008. ISBN 978-0195148909. s. 406–407.</ref> natomiast młodsza, Krishna Hutheesing, została pisarzem i napisała kilku książek na temat brata<ref>Louis Fischer ''This is our world'' s. 130, 1956.</ref>.

Kształceniem Jawahrlara zajmowały się guwernantki i nauczyciele domowi (głównie Anglicy). Pod wypływem nauczyciela, Ferdinanda T. Brooksa, Nehru zainteresował się [[teozofia|teozofią]]<ref name="misra">Om Prakash Misra; Economic Thought of Gandhi and Nehru: A Comparative Analysis. M.D. Publications. 1995. ISBN 978-8185880716. s. 49–65.</ref>. Nehru w wieku trzynastu lat poprzez przyjaciółkę rodziny [[Annie Besant]], dołączył do [[Towarzystwo Teozoficzne|Towarzystwa Teozoficznego]]. Jego zainteresowanie się teozofią nie okazało się jednak trwałe i wkrótce po tym jak odszedł jego nauczyciel, Nehru opuścił Towarzystwo<ref>Frank Moraes (2008). Jawaharlal Nehru. Jaico Publishing House. ISBN 978-8179926956, s. 23.</ref>. Chociaż Nehru był sceptyczny wobec religia, jego młodzieńcza fascynacja teozofią wpłynęło na jego późniejsze zainteresowania; Nehru poświęcał się studiowaniu pism buddyjskich i hinduistycznych<ref>Bal Ram Nanda; The Nehrus. Oxford University Press. 1962. ISBN 978-0195693430. s. 65.</ref>. Kiedy ukończył 15 lat, ojciec wysłał do szkoły Harrow School<ref>Sumita Mukherjee ''Nationalism, Education and Migrant Identities: The England-returned'' s. 93, 2009.</ref>. W młodości był zagorzałym [[nacjonalizm|nacjonalistą]]. Jego nacjonalistyczne poglądy umocniły [[wojny burskie]] i [[wojna rosyjsko-japońska]]. W czasie wojny między Imperium Rosyjskimi a Japonią, sympatyzował z Japonią, tak jak wielu Azjatów sądził że Japonia stoi na straży wolności narodów Azji<ref name="misra" />. Gdy Nehru rozpoczął w 1905 roku rozpoczął naukę w szkole w Harrow, w Wielkiej Brytanii, znalazł się pod wpływem myśli włoskiego rewolucjonisty [[Giuseppe Garibaldi]]ego, którego książkę otrzymał od znanego brytyjskiego historyka Georga Macaulay Trevelyana jako nagrodę w osiągnięciach naukowych. Widział on w Garibladim rewolucyjnego bohatera którego idee mogłyby znaleźć odzwierciedlenie w Indiach<ref name="misra" />.

W październiku 1907 roku, Nehru kontynuował edukację na [[Trinity College (Cambridge)|Trinity College]] w [[Cambridge]]. Szkołę z wyróżnieniem w naukach przyrodniczych ukończył w 1910 roku<ref>Frank Moraes (2008). Jawaharlal Nehru. Jaico Publishing House. ISBN 978-8179926956, s. 43.</ref>. W tym okresie, studiował politykę, ekonomię, historię i literaturę. Na jego poglądy polityczne i gospodarcze wpłynęły dzieła myślicieli i ekonomistów takich jak [[George Bernard Shaw]], [[Herbert George Wells]], [[John Maynard Keynes]], [[Bertrand Russell]], Goldsworthy Lowes Dickinson i Meredith Townsend<ref name="misra" />. Po zdobyciu w 1910 roku dyplomu uczelni wyjechał do Londynu. Został na dwa lata przyjęty na studia prawnicze w londyńskiej Inns of Court School of Law (Inner Temple)<ref>Frank Moraes (2008). Jawaharlal Nehru. Jaico Publishing House. ISBN 978-8179926956, s. 47.</ref>. W okresie londyńskim poznał filozofię lewicowego [[Fabianie|Towarzystwa Fabiańskiego]], szczególnie zainteresował się poglądami [[Beatrice Webb]]<ref name="misra" />. Egzamin kończący studia zdał w 1912 roku, a w sierpniu powrócił do Indii gdzie rozpoczął pracę jako adwokat<ref>O. P. Misra ''Economic Thought of Gandhi and Nehru: A Comparative Analysis'' s. 53, 1995.</ref>.

Zainteresował się polityką jeszcze w czasie pobytu w Wielkiej Brytanii. W 1912 roku wziął udział w rocznej sesji [[Indyjski Kongres Narodowy|Indyjskiego Kongresu Narodowego]] w Patnie<ref>Sankar Ghose ''Jawaharlal Nehru, a Biography'' s. 25, 1993.</ref>. W 1913 roku wstąpił do organizacji kongresowej w Zjednoczonych Prowincjach. Początkowo był zażenowany elitami partii a partia nie spełniała jego oczekiwań – Kongres był wówczas partią umiarkowanych elit. Mimo wątpliwości dołączył dla partii, a w ramach działalności politycznej organizował pomoc dla ruchu praw obywatelskich w [[Związek Południowej Afryki|Związku Południowej Afryki]]<ref name="moraes50">Moraes 2008, s. 50.</ref>. W 1913 roku uczestniczył w zbieraniu funduszy na kampanię praw obywatelskich prowadzoną przez [[Mahatma Gandhi|Mahatmę Gandhiego]]. Później uczestniczył w kampanii przeciwko łamani praw pracowniczych i innych dyskryminacji spotykających Hindusów ze strony brytyjskich władz kolonialnych<ref>An Autobiography (1936) s. 33.</ref>. Wybuch [[I wojna światowa|I wojny światowej]] silnie spolaryzował społeczeństwo Indii. Większość wykształconych Hindusów uważała że wojna może osłabić kolonialistów. Według biografii autorstwa Franka Moraesa, Nehru sympatyzował z Francją ze względu na podziw dla kultury tego kraju<ref>Moraes 2008, s. 52.</ref>. Uważał że poparcie brytyjskiej polityki w czasie wojny nie służyło interesom indyjskim, a nawet wyśmiał Indyjską Służbę Cywilną (ICS) będącą reprezentantem polityki dyktowanej przez rząd Zjednoczonego Królestwa<ref>Nehru, Jawaharlal Glimpses of world history: being further letters to his daughter (Lindsay Drummond Ltd., 1949), s. 94.</ref>. W czasie trwanie wojny, zgłosił się do pracy w [[chrześcijaństwo|chrześcijańskiej]], organizacji humanitarnej [[Joannici Dzieło Pomocy]]. Został jednym ze stanowych sekretarzy Joannitów w Allahabadzie<ref name="ghose25">Ghose 1993, s. 25.</ref>.