Bizon amerykański: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: przenosiny kategorii Krętorogie do Wołowate |
m polska nazwa za „Polskie nazewnictwo ssaków świata” , źródła/przypisy |
||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|zwierzęcia|[[Bizon (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Bizon amerykański
|nazwa łacińska = ''Bison bison''
|TSN = 180706
Linia 9:
|opis grafiki =
|gromada = [[ssaki]]
|podgromada = [[
|infragromada = [[łożyskowce]]
|rząd = [[parzystokopytne]]
|rodzina = [[
|podrodzina = [[Bovinae]]
|rodzaj = ''[[Bison (zwierzęta)|Bison]]''
|gatunek = '''bizon amerykański'''
|synonimy =
|ranga podtaksonu = [[Podgatunek|Podgatunki]]
Linia 28:
|wikisłownik = bizon
}}
'''Bizon amerykański'''{{r|miiz}}, dawniej: bizon{{r|ssaki}} (''Bison bison'')
== Nazwa zwyczajowa ==
'''Występowanie''': [[Preria|prerie]] oraz rzadkie, prześwietlone lasy [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]].▼
We wcześniejszej polskiej literaturze zoologicznej dla określenia gatunku ''Bison bison'' stosowano nazwę bizon{{r|ssaki}}. W wydanej w 2015 roku przez [[Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie]] publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” dla gatunku przyjęto nazwę bizon amerykański, rezerwując oznaczenie bizon dla rodzaju ''Bison''{{r|miiz}}.
== Historia ==▼
W warunkach naturalnych żył w olbrzymich stadach; szacuje się, że przed kolonizacją Ameryki przez [[Europa|Europejczyków]] populacja bizona liczyła miliony osobników. Pod koniec [[XIX wiek|XIX]] [[wiek]]u stanął przed groźbą wyginięcia, głównie z powodu nadmiernego odstrzału; polowanie na bizony było wówczas ulubionym sportem białych uzbrojonych w broń palną. Przyjeżdżali oni specjalnymi pociągami, a polowanie odbywało się czasem z okien wagonów. Hipotetycznie do wytępienia bizonów mogli przyczynić się także [[Indianie Ameryki Północnej|Indianie]], którzy wierzyli, że bizony porozumiewają się między sobą. Dlatego też żaden bizon nie mógł ujść z polowania, aby "nie przekazał informacji innym stadom bizonów". Indianie nie obawiali się o wyginięcie bizonów, gdyż wierzyli, że jest ich nieograniczona liczba, ukryta pod ziemią, zaś na powierzchnię wychodzą jedynie "nadwyżki". W istocie przetrwanie bizonom zapewniały "strefy buforowe" oddzielające terytoria poszczególnych szczepów Indian, gdzie zakazane były polowania. Strefy tej "ziemi niczyjej" zmniejszały się jednak w miarę napływu osadników europejskich, zajmujących coraz większe ilości ziemi, będącej strefą łowną Indian. Gatunek, będący naturalnym źródłem pożywienia Indian, uratowało od wyginięcia Amerykańskie Towarzystwo Ochrony Bizona (''American Bison Society'') oraz utworzenie kilku [[park narodowy|parków narodowych]]. W latach 90. XX wieku populację bizonów oceniano na około 20 tysięcy osobników.▼
== Podgatunki ==
Wyróżnia się dwa podgatunki{{r|miiz}}:
* [[bizon preriowy]] (''B. bison bison'') – zamieszkiwał [[Wielkie Równiny]], wędrowny
* [[bizon leśny]] (''B. bison athabascae'') – mała osiadła populacja w północno-zachodniej [[Kanada|Kanadzie]] i na [[Alaska|Alasce]], wyższy i cięższy od poprzedniego, osiadły
▲== Historia ==
▲W warunkach naturalnych żył w olbrzymich stadach; szacuje się, że przed kolonizacją Ameryki przez [[Europa|Europejczyków]] populacja bizona amerykańskiego liczyła miliony osobników. Pod koniec [[XIX wiek|XIX]] [[wiek]]u stanął przed groźbą wyginięcia, głównie z powodu nadmiernego odstrzału; polowanie na bizony amerykańskie było wówczas ulubionym sportem białych uzbrojonych w broń palną. Przyjeżdżali oni specjalnymi pociągami, a polowanie odbywało się czasem z okien wagonów. Hipotetycznie do wytępienia bizonów amerykańskich mogli przyczynić się także [[Indianie Ameryki Północnej|Indianie]], którzy wierzyli, że bizony amerykańskie porozumiewają się między sobą. Dlatego też żaden bizon amerykański nie mógł ujść z polowania, aby "nie przekazał informacji innym stadom bizonów". Indianie nie obawiali się o wyginięcie bizonów, gdyż wierzyli, że jest ich nieograniczona liczba, ukryta pod ziemią, zaś na powierzchnię wychodzą jedynie "nadwyżki". W istocie przetrwanie bizonom amerykańskim zapewniały "strefy buforowe" oddzielające terytoria poszczególnych szczepów Indian, gdzie zakazane były polowania. Strefy tej "ziemi niczyjej" zmniejszały się jednak w miarę napływu osadników europejskich, zajmujących coraz większe ilości ziemi, będącej strefą łowną Indian. Gatunek, będący naturalnym źródłem pożywienia Indian, uratowało od wyginięcia Amerykańskie Towarzystwo Ochrony Bizona (''American Bison Society'') oraz utworzenie kilku [[park narodowy|parków narodowych]]. W latach 90. XX wieku populację bizonów oceniano na około 20 tysięcy osobników.
== Cechy gatunku ==
Linia 50 ⟶ 51:
; '''Dojrzałość płciowa''' : ok. 3 roku życia
; '''Rozród''' : ciąża trwa około 9 miesięcy; po tym czasie na świat przychodzi zazwyczaj jeden cielak, który już po kilku godzinach dołącza z matką do stada; czas karmienia mlekiem 7-8 miesięcy.
▲'''Występowanie''': [[Preria|prerie]] oraz rzadkie, prześwietlone lasy [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]].
== Obecność w kulturze ==
Linia 59 ⟶ 61:
* [[beefalo]] – krzyżówka bizona z [[bydło|bydłem domowym]]
{{Przypisy
* <ref name=miiz>{{Cytuj książkę | autor = Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz | tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = [[Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie]] | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9 | strony = 297}}</ref>
* <ref name="ssaki">{{cytuj książkę |nazwisko = Kowalski (redaktor naukowy)| imię = Kazimierz|nazwisko2 = Krzanowski |imię2 = Adam|nazwisko3 = Kubiak|imię3 = Henryk|nazwisko4 = Rzebik-Kowalska|imię4 = G. |nazwisko5 = Sych|imię5 = L.| wydanie = IV| tytuł = Mały słownik zoologiczny: Ssaki|wydawca = Wiedza Powszechna| miejsce = Warszawa| rok = 1991| isbn = 83-214-0637-8}}</ref>
* <ref name=msw>{{MSW3|id=14200669|nazwa=''Bison bison''|data= 2015-07-09}}</ref>
}}
[[Kategoria:Wołowate]]
| |||