Mszał rzymski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Esoglou (dyskusja | edycje)
incipit
WP:SK, usunięcie zbędnych linków do dat
Linia 4:
 
== Historia ==
[[FilePlik:Quo Primum tempore.JPG|230px|thumb|right230px|Tekst ''[[Quo primum]]'', w Mszale Rzymskim Piusa XII z 1956.]]
Oto kolejne [[edycja typiczna|edycje typiczne]] Mszału rzymskiego:
* [[14 lipca]] [[1570]] - [[Pius V]] bullą [[Quo primum]] promulgował pierwszy mszał obejmujący całość liturgii;
* [[7 lipca]] [[1604]] - [[Klemens VIII]] dokonał nieznacznej korekty mszału Piusa V;
* [[2 września]] [[1634]] - nowa edycja mszału, wydana przez [[Urban VIII|Urbana VIII]];
* [[1884]] - nowa edycja mszału, wydana przez [[Leon XIII|Leona XIII]];
* [[25 lipca]] [[1920]] - [[Benedykt XV]] wydał nowy mszał, z uwzględnieniem zmian dokonanych przez [[Pius X|Piusa X]];
* [[1955]] - [[Pius XII]] zatwierdził nowe wydanie Mszału, dopuścił możliwość częściowego stosowania języków narodowych, zreformował obrzędy Wielkiego Tygodnia (też [[Liturgia godzin|Liturgii godzin]]);
* [[1962]] - [[Jan XXIII]] m.in. dodał do [[Kanon rzymski|Kanonu mszy]] wezwanie do św. Józefa i usunął przymiotnik ''perfidis'' ([[Łacina|łac.]] wiarołomni) używany w stosunku do [[Żydzi|Żydów]] podczas liturgii [[Wielki Piątek|Wielkiego Piątku]] (''[[Oremus et pro perfidis Judaeis]]'')
* w [[1970]] r. [[Paweł VI]] wydał nowy mszał, zmieniający obrzędy mszy św. w znacznym stopniu (zobacz: [[Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego#Porównanie form rytu rzymskiego|Porównanie form rytu rzymskiego]]);
* [[1975]] - nowa edycja mszału, wydana przez [[Paweł VI|Pawła VI]];
* [[2002]] - III wydanie Mszału, nieznacznie różniące się od poprzedniego, wyszło za pontyfikatu [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]];
* [[2008]] - poprawione wydanie Mszału, wydane z polecenia papieża [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]].
 
== Układ ==
Mszał Rzymski podzielony jest na rubryki ([[Łacina|łac.]] ''ruber'' - czerwony) i nigryki ([[Łacina|łac.]] ''niger'' - czarny). Rubryki zawierają komentarze lub wskazówki dla celebransów, które nie są odczytywane podczas Mszy św. Nigryki zawierają teksty np. formularzy mszalnych, prefacji, modlitw, itp., które są przeznaczone do odczytania podczas sprawowania Mszy.
 
Układ mszału różni się w zależności od formy rytu.
 
=== Forma zwyczajna rytu rzymskiego ===
Na pierwszych stronicach Mszału znajduje się „[[Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego]]” (w skrócie ''[[Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego|OWMR]]''), czyli normy dotyczące wszystkiego, co związane jest ze sprawowaniem mszy. Po OWMR następują formularze mszalne roku liturgicznego, ułożone w kalendarzowym porządku niedziel i świąt, wśród których szczególne miejsce zajmują obchody [[Triduum Paschalne]]go.
 
Po formularzach swoje miejsce mają „Obrzędy Mszy Świętej”. I tak kolejno:
* obrzędy wstępne,
* [[liturgia słowa]],
* [[liturgia eucharystyczna]],
* obrzędy zakończenia.
 
Na kolejnych stronicach znajdują się formularze mszalne w mszach o świętych i świętach oraz uroczystościach ruchomych. Następnie występują formularze mszalne w mszach obrzędowych, okolicznościowych, wotywnych, itp. Na końcu ''Mszału Rzymskiego dla Diecezji Polskich'' dodatkowo zamieszczono teksty liturgii mszy w języku łacińskim oraz kilka podstawowych formularzy mszalnych w tym języku.
 
=== Forma nadzwyczajna rytu rzymskiego ===
[[Plik:Missale romanum1962.JPG|thumb|300px|right|thumb|Strony [[kanon rzymski|kanonu rzymskiego]] w Mszale z [[1962]] r. Po lewej stronie zawsze umieszczony jest rysunek przedstawiający ukrzyżowanie.]]
 
Cechą charakterystyczną mszału formy nadzwyczajnej rytu rzymskiego jest umieszczenie na początku Bulli [[Pius V|Piusa V]] wprowadzającej mszał rzymski do liturgii w całym Kościele łacińskim. Bulla pochodzi z 1570 r.
Linia 48:
* części stałe Mszy (''Ordo Missae'')
* prefacje
* kanon Mszy (''Canon Missae'') - po lewej stronie pierwszej strony kanonu jest zawsze rysunek ukrzyżowania
* ciąg dalszy formularzy mszalnych (od niedzieli Zmartwychwstania do ostatniej niedzieli roku kościelnego)
* formularze mszalne dla poszczególnych świętych (''proprium sanctorum'') ułożone od 29 listopada do 26 listopada
Linia 54:
* formularze Mszy wotywnych
 
Kartki kanonu Mszy mają zakładki (paginatory - łac. ''pagina'' - kartka, strona) - każda kartka ma jedną zakładkę (zakładki są przyczepione do krawędzi strony w kolejności od dołu do góry, tzn. kolejne strony mają zakładki coraz wyżej). Spowodowane jest to tym, że w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego po konsekracji kapłan nie może rozdzielić palców, które dotykały Hostii. Zakładki na każdej stronie ułatwiają mu przekładanie stron.
 
== Mszaliki dla świeckich ==
Kościół zaleca [[wierni świeccy|wiernym świeckim]], by korzystali ze specjalnych wydań Mszału połączonego z [[Lekcjonarz]]em, w mniejszym, wygodnym formacie. Ułatwia to głębsze przeżywanie bogactwa treści Mszy świętej.
 
[[Jan Paweł II]] pisał [[20 maja]] [[1982]]: {{Cytat|Życzę, by nowy, bardzo potrzebny „Mszał z czytaniami” (...) pomagał ludowi Bożemu w Polsce zbliżyć się do stołu Słowa Bożego i Najświętszej Ofiary Eucharystycznej, która jest źródłem i szczytem całego życia chrześcijańskiego.}}
 
Pierwsze mszaliki pojawiły się przed reformą posoborową liturgii. Popularne były mszaliki na niedziele i święta zawierające teksty mszalne tłumaczone na język polski. Za wzorem niemieckim Schotta na początku lat sześćdziesiątych wydany został mszalik zawierający wszystkie teksty mszalne jak mszał po łacinie i po polsku (czytania tylko po polsku). Po mottu proprio [[Summorum Pontificum]] został wznowiony przez Wydawnictwo Bractwa św. Piusa X, Te Deum.
 
== Literatura ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Nadolski | imię = Bogusław | tytuł = Leksykon Liturgii | data = 2006 | wydawca = Pallottinum| miejsce = Poznań | isbn = 83-7014-531-0 | strony =991}}
 
[[Kategoria:Księgi liturgiczne Kościoła katolickiego]]