Karol Albert (król Sardynii): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Odznaczeni Orderem Sabaudzkim Cywilnym" za pomocą HotCat |
redakcyjne |
||
Linia 1:
{{dopracować|źródła=2015-07}}
{{Władca kraju infobox
| król = Karol Albert
| tytulatura =
| grafika = [[Plik:CarloAlberto.jpg|220px]]
| tytuł = [[Władcy Sardynii|Król Sardynii]]
| od = 27 kwietnia 1831
Linia 20 ⟶ 22:
| quote =
}}
'''Karol Albert Sabaudzki''', właśc. '''Carlo Alberto Amedeo di Savoia''' (ur. [[2 października]] [[1798]] w [[Paryż]]u, zm. [[28 lipca]] [[1849]] w [[Porto|Oporto]]) – król [[Sardynia|Sardynii]] z [[dynastia sabaudzka|dynastii sabaudzkiej]] w latach 1831-1849.
==
▲[[Plik:Coat of arms of the Kingdom of Italy (1870).svg|80px|left]]
Wywodził się z bocznej linii [[Dynastia sabaudzka|dynastii sabaudzkiej]] – książąt [[Carignano]], która brała swój początek od Tomasza Franciszka (syna [[Karol Emanuel I Wielki|Karola Emanuela I Wielkiego]], księcia [[Sabaudia|Sabaudii]]) i jego żony – [[Maria Burbon-Soissons|Marii Burbon-Soissons]]. Jego ojcem był Karol Emanuel, książę Carignano (1770-1800). Jego matką była Maria Krystyna Albertyna Wettyn (1779-1851), córką [[Karol Krystian Wettyn|Karola Krystiana]], księcia [[Saksonia|Saksonii]] i [[Polska|Polski]], oraz [[Franciszka z Krasińskich|Franciszki Krasińskiej]]. Królem został po śmierci swojego wuja [[Karol Feliks (król Sardynii)|Karola Feliksa]], który z żoną [[Maria Krystyna Sycylijska (1779-1847)|Marią Krystyną Sycylijską]] nie doczekał się potomstwa.
W wieku 10 lat został wysłany do gimnazjum w [[Paryż]]u, a następnie pobierał nauki w [[Genewa|Genewie]] w prywatnym kolegium protestanckim prowadzonym przez Y. P. Vauchera. W 1813 został porucznikiem 8 pułku dragonów w armii napoleońskiej. Powołany w 1814 pod broń w [[Piemont|Piemoncie]], gdzie przywrócono dynastię sabaudzką, został wkrótce uznany za spadkobiercę jej korony przez [[Kongres wiedeński]].
* [[Wiktor Emanuel II|Wiktora Emanuela II]], pierwszego króla Włoch (1820-1878),▼
* [[Ferdynand Sabaudzki|Ferdynanda Marię]], księcia [[Genua|Genui]] (1822–1855), ojca [[Małgorzata Sabaudzka|Małgorzaty]] (żony [[Humbert I|Humberta I]]), i Tomasza (księcia Genui),▼
* Marię Krystynę (1826-1827), księżniczkę Sardynii i Piemontu.▼
Po mianowaniu regentem przez Wiktora Emanuela i na skutek ruchów karbonarskich (13 marca 1821) zgodził się na zaprzysiężenie demokratycznej konstytucji wzorowanej na hiszpańskiej, co nie zapobiegło wszakże wojnie domowej. Uczestniczył w ekspedycji Ludwika Antoniego, [[Ludwik (XIX) Burbon|księcia Angoulême]] do Hiszpanii, odznaczając się w [[Bitwa pod Trocadéro|bitwie pod Trocadéro]] (31 sierpnia 1823).
Po powrocie do Piemontu w 1831 objął tron po swym wuju Karolu Feliksie. Przywrócił początkowo monarchię absolutną, krwawo tłumiąc zamieszki w 1833. Z czasem jednak, na polu wspólnej wrogości do Austrii zbliżył się do niepodległościowych nurtów liberalnych. Zwłaszcza po 1840 przychylał się do administracyjnych i gospodarczych reform w Piemoncie.
4 marca 1848 nadał królestwu konstytucję ([[Statut albertyński|Statut Albertyński]]), wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1830. Po klęskach w wojnie z [[Austria|Austrią]] w bitwach pod [[Bitwa pod Custozą (1848)|Custozą]] i [[Bitwa pod Novarą (1849)|Novarą]] abdykował na rzecz swojego starszego syna. ▼
▲4 marca 1848 nadał królestwu konstytucję ([[Statut albertyński|Statut Albertyński]]), wzorowaną na konstytucji francuskiej z 1830. Po klęskach w wojnie z [[Austria|Austrią]] w bitwach pod [[Bitwa pod Custozą (1848)|Custozą]] i [[Bitwa pod Novarą (1849)|Novarą]] abdykował na rzecz swojego starszego syna.
== Potomstwo ==
W 1817 ożenił się z [[Maria Teresa Toskańska (1801-1855)|Marią Teresą Habsburg]], córką [[Ferdynand III Toskański|Ferdynanda III]], wielkiego księcia [[Toskania|Toskanii]], i [[Luiza Maria Amelia Teresa Sycylijska|Luizy Marii]], księżniczki [[Królestwo Obojga Sycylii|sycylijskiej]]. Miał z nią troje dzieci:
▲* [[Wiktor Emanuel II|Wiktora Emanuela II]], pierwszego króla Włoch (1820-1878),
▲* [[Ferdynand Sabaudzki|Ferdynanda Marię]], księcia [[Genua|Genui]] (1822–1855), ojca [[Małgorzata Sabaudzka|Małgorzaty]] (żony [[Humbert I|Humberta I]]), i Tomasza (księcia Genui),
▲* Marię Krystynę (1826-1827), księżniczkę Sardynii i Piemontu.
{{Królowie Sardynii}}
| |||