Mahmud II: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Drobne redakcyjne, poprawa linków wewn. przy użyciu AWB
usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK
Linia 1:
{{Władca kraju infobox
| król = Mahmud II
| tytulatura =
| grafika = [[Plik:Sultan Mahmud II of the Ottoman Empire.jpg|220px]]
| herb grafika = [[Plik:Tughra Mahmud II bw.png|180px]]<br />[[Tugra]] Mahmuda II
| sygnatura grafika =
| dewiza =
| tytuł = [[Władcy Turcji|Sułtan Imperium Osmańskiego]]
| data koronacji =
| od = 1808
| do = 1839
| poprzednik =
| następca =
| dynastia = [[Osmanowie]]
| urodzony = [[20 lipca]] [[1785]]<br />w [[Stambuł|Stambule]]
| zmarł = [[1 lipca]] [[1839]]<br />w Stambule
| Miejsce pochówku =
| ojciec = [[Abdulhamid I]]
| matka =
| żona =
| dzieci = [[Abdulmecid I]],<br />[[Abdülaziz]]
| rodzeństwo =
| odznaczenia = [[Plik:OTT Order of the Crescent BAR.svg|40px|Wielki Mistrz Orderu Półksiężyca (Imperium Osmańskie)]] [[Plik:Order of Glory (Ottoman Empire) - ribbon bar.png|40px|Wielki Mistrz Orderu Chwały (Imperium Osmańskie)]]
| commons = Category:Mahmud II
| source =
| quote =
}}
'''Mahmud II''' (ur. [[20 lipca]] [[1785]] w [[Stambuł|Stambule]], zm. [[1 lipca]] [[1839]] tamże) – sułtan z dynastii [[Imperium Osmańskie|Osmanów]], panujący w latach [[1808]]–[[1839]]1808–1839. Syn sułtana [[Abdulhamid I|Abdulhamida I]].
 
== Życiorys ==
Linia 33:
W 1826 r. Mahmud II zlikwidował formację [[janczarzy|janczarów]], co znacznie ułatwiło późniejsze reformy ustrojowe. Społeczność janczarów, konserwatywna i niegodząca się na żadne zmiany, była nieraz zagrożeniem dla sułtanów, zwłaszcza podążających za ideami modernizacji Turcji.
 
Następnie sułtan zniósł stworzony jeszcze w średniowieczu system [[timar]]ów - lenn wojskowych - i związanych z nim formacji rycerstwa feudalnego - [[Spahisi (Turcja)|spahisów]]. Zlikwidował cła wewnętrzne i wprowadził wolność działalności gospodarczej. Sułtan zorganizował centralną administrację na wzór europejski. [[Divan|Dywan]] (radę sułtańską) i tradycyjne urzędy zastąpił Radą Państwa i ministerstwami. Rozpoczął też modernizację prawa tureckiego na wzór europejskich kodeksów. Za jego panowania powstały w imperium osmańskim pierwsze świeckie szkoły.
 
Symbolem zmian i dążenia do europeizacji imperium było wyprowadzenie się z pałacu [[Topkapı|Topkapi]] nad [[Bosfor]]em. Mahmud II przywdział też strój europejski i nakazał uczynić to swoim poddanym.
 
[[Plik:Tugra Mahmuds II.gif|thumb|left|247px|Animacja przedstawiająca powstawanie tradycyjnej [[Kaligrafia arabska|tugry]]. ''Mahmud chan syn Abdülhamida zawsze zwycięski''.]]
Jednocześnie panowanie Mahmuda II upłynęło pod znakiem kryzysu Imperium Osmańskiego w południowo-wschodniej Europie i częściowo na Wschodzie. W [[1815]] r. pod naciskiem Rosjan sułtan musiał przyznać autonomię [[Serbia|Serbii]]. W [[1821]] r. wybuchło powstanie w Grecji. Ingerencja mocarstw europejskich w sprawy greckie zakończyła się klęską w [[VIII wojna rosyjsko-turecka|wojnie turecko-rosyjskiej]], zawarciem [[Traktat adrianopolski (1829)|pokoju w Adrianopolu]] i w następstwie gwarancją [[autonomia|autonomii]] Grecji, później w wyniku [[Konferencja londyńska|konferencji londyńskiej]] powstaniem niepodległego państwa greckiego w [[1830]] r.). Wtedy także Francuzi zajęli podlegającą dotąd sułtanowi [[Algieria|Algierię]]. W [[1831]] r. Rosjanie przymusili pokonanych Turków do uznania autonomii [[Mołdawia|Mołdawii]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]].
 
Tymczasem w [[1832]] r. pasza [[Egipt]]u, formalny [[wasal]] sułtana, [[Muhammad Ali (pasza)|Muhammad Ali]], wkroczył do [[Syria|Syrii]] i [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]]. W [[bitwa pod Konyą|bitwie pod Konyą]] pokonał wojska sułtańskie. W [[1833]] r. na żądanie mocarstw europejskich ([[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], [[Cesarstwo Austriackie|Austrii]] i [[Francja|Francji]]) Mahmud II zawarł w Kutahya pokój z Muhammadem Alim. Na jego mocy pasza egipski otrzymał w dożywotnie władanie [[Cylicja|Cylicję]], Syrię, Jordanię i Palestynę.
 
W [[1833]] r. Rosjanie zmusili sułtana do zawarcia z nimi [[Traktat Unkiar-Iskielessi|układu w Hűnkâr Iskelesi]]. Stanowił on, że prawosławni mieszkańcy [[Imperium Osmańskie]]go zostaną objęci protektoratem cesarza rosyjskiego. Dawało to Rosji możliwość mieszania się w wewnętrzne sprawy Osmanów.
 
W [[1839]] r. Mahmud II bez powodzenia próbował odzyskać ziemie utracone na rzecz władcy Egiptu. Zmarł w czasie walk z Egipcjanami.
 
{{Władcy Turcji}}