Henry Hudson: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków do przek., usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK
Linia 20:
|www =
}}
'''Henry Hudson''' (ur. ok. [[1565]] w [[Londyn]]ie , zm. po 22 czerwca [[1611]]) – żeglarz i odkrywca angielski, badacz [[Arktyka|Arktyki]].
 
Największym przedsięwzięciem badawczym Hudsona było poszukiwanie [[Przejście Północno-Zachodnie|Przejścia Północno-Zachodniego]] i [[PrzejściePółnocna Północno-WschodnieDroga Morska|Północno-Wschodniego]] z [[Europa|Europy]] na [[Daleki Wschód]]. Żadne z tych zadań się nie powiodło, lecz przy okazji zmagań Hudson dokonał wielu cennych odkryć geograficznych.
'''Henry Hudson''' (ur. ok. [[1565]] w [[Londyn]]ie , zm. po 22 czerwca [[1611]]) – żeglarz i odkrywca angielski, badacz [[Arktyka|Arktyki]].
 
W czasie swej pierwszej wyprawy, na zlecenie spółki kupców [[Anglia|angielskich]] "[[Kompania Moskiewska|Muscovy Company]]" w [[1607]], starał się dotrzeć do Azji przez [[biegun północny]]. Żeglując wzdłuż wschodnich wybrzeży [[Grenlandia|Grenlandii]] i na północ od [[Spitsbergen]]u dotarł do szerokości 81°N, po czym został zatrzymany przez lody. Udało mu się jednak opłynąć znaczną część Spitsbergenu i odkryć zupełnie nieznaną Wyspę [[Wyspa Niedźwiedzia|Niedźwiedzią]]. Informacje o bogactwie życia biologicznego na uznawanych za jałowe akwenach, spowodowały rozwój wielorybnictwa i polowań na foki. W czasie drugiej wyprawy na wschód przedostał się aż za [[Nowa Ziemia|Nową Ziemię]], ale nie pokonał zalodzonego [[Morze Karskie|Morza Karskiego]].
Największym przedsięwzięciem badawczym Hudsona było poszukiwanie [[Przejście Północno-Zachodnie|Przejścia Północno-Zachodniego]] i [[Przejście Północno-Wschodnie|Północno-Wschodniego]] z [[Europa|Europy]] na [[Daleki Wschód]]. Żadne z tych zadań się nie powiodło, lecz przy okazji zmagań Hudson dokonał wielu cennych odkryć geograficznych.
 
W czasie swej trzeciej wyprawy w [[1609]], będąc tym razem w służbie [[Holandia|holenderskiej]], udał się na zachód i dotarł do odkrytej wcześniej przez [[Giovanni Caboto|Johna Cabota]] [[Nowa Fundlandia|Nowej Fundlandii]]. Po osiągnięciu tej wyspy skierował się na południe i dopłynął do ujścia rzeki nazwanej jego imieniem – [[Hudson (rzeka)|Rzeka Hudsona]] w dzisiejszym stanie [[Nowy Jork (stan)|Nowy Jork]]. Odkrycie tych terenów zapoczątkowało holenderskie osadnictwo w tym rejonie i dało początek [[Nowe Niderlandy|Nowej Holandii]]. Następnie zawrócił na północ i ponownie udał się na wody arktyczne.
W czasie swej pierwszej wyprawy, na zlecenie spółki kupców [[Anglia|angielskich]] "[[Kompania Moskiewska|Muscovy Company]]" w [[1607]], starał się dotrzeć do Azji przez [[biegun północny]]. Żeglując wzdłuż wschodnich wybrzeży [[Grenlandia|Grenlandii]] i na północ od [[Spitsbergen]]u dotarł do szerokości 81°N, po czym został zatrzymany przez lody. Udało mu się jednak opłynąć znaczną część Spitsbergenu i odkryć zupełnie nieznaną Wyspę [[Wyspa Niedźwiedzia|Niedźwiedzią]]. Informacje o bogactwie życia biologicznego na uznawanych za jałowe akwenach, spowodowały rozwój wielorybnictwa i polowań na foki. W czasie drugiej wyprawy na wschód przedostał się aż za [[Nowa Ziemia|Nową Ziemię]], ale nie pokonał zalodzonego [[Morze Karskie|Morza Karskiego]].
 
Omijając Nową Fundlandię popłynął wzdłuż wybrzeży [[Półwysep Labrador|Labradoru]], aż osiągnął odkrytą wcześniej przez [[John Davis (żeglarz)|Davisa]], lecz nazwaną jego imieniem [[Cieśnina Hudsona|Cieśninę Hudsona]]. Następnie przedostał się na wody [[Zatoka Hudsona|Zatoki Hudsona]], gdzie na wybrzeżu [[Zatoka Jamesa|Zatoki Jamesa]] załoga przezimowała. Zapalczywość Hudsona oraz pragnienie nagród i zaszczytów pozbawiły go zdrowego osądu. Załoga była nieprzygotowana na tak długi rejs. Brakowało wszystkiego, ludzie marli z głodu, zimna i chorób - mogło dochodzić również do przypadków kanibalizmu. Otępiały Hudson pogrążał się w swoim szaleństwie odnalezienia północnego szlaku, choć doniesienia [[Inuit]]ów świadczyły o tym, że przejścia nie ma.
W czasie swej trzeciej wyprawy w [[1609]], będąc tym razem w służbie [[Holandia|holenderskiej]], udał się na zachód i dotarł do odkrytej wcześniej przez [[Giovanni Caboto|Johna Cabota]] [[Nowa Fundlandia|Nowej Fundlandii]]. Po osiągnięciu tej wyspy skierował się na południe i dopłynął do ujścia rzeki nazwanej jego imieniem – [[Hudson (rzeka)|Rzeka Hudsona]] w dzisiejszym stanie [[Nowy Jork (stan)|Nowy Jork]]. Odkrycie tych terenów zapoczątkowało holenderskie osadnictwo w tym rejonie i dało początek [[Nowe Niderlandy|Nowej Holandii]]. Następnie zawrócił na północ i ponownie udał się na wody arktyczne.
 
Omijając Nową Fundlandię popłynął wzdłuż wybrzeży [[Półwysep Labrador|Labradoru]], aż osiągnął odkrytą wcześniej przez [[John Davis (żeglarz)|Davisa]], lecz nazwaną jego imieniem [[Cieśnina Hudsona|Cieśninę Hudsona]]. Następnie przedostał się na wody [[Zatoka Hudsona|Zatoki Hudsona]], gdzie na wybrzeżu [[Zatoka Jamesa|Zatoki Jamesa]] załoga przezimowała. Zapalczywość Hudsona oraz pragnienie nagród i zaszczytów pozbawiły go zdrowego osądu. Załoga była nieprzygotowana na tak długi rejs. Brakowało wszystkiego, ludzie marli z głodu, zimna i chorób - mogło dochodzić również do przypadków kanibalizmu. Otępiały Hudson pogrążał się w swoim szaleństwie odnalezienia północnego szlaku, choć doniesienia [[Inuit]]ów świadczyły o tym, że przejścia nie ma.
 
[[Plik:Henry Hudson map.JPG|785px]]
 
Hudson był przekonany, iż odkryty przez niego akwen jest [[Ocean Spokojny|Oceanem Spokojnym]] i zamierzał kontynuować podróż na zachód. Uniemożliwił mu to bunt załogi, która po opanowaniu okrętu pozostawiła Hudsona wraz z jego synem Johnem i ośmioma wiernymi członkami załogi na pustynnym wybrzeżu i odpłynęła w drogę powrotną. Buntownicy zdołali dotrzeć do Anglii i tam złożyć sprawozdanie. Wysłana w latach [[1612]]-[[1613]] wyprawa ratunkowa nie zdołała odnaleźć żadnych śladów Hudsona i jego współtowarzyszy.
 
== Bibliografia ==
* Carl Waldman i Alan Wexler, Encyclopedia of Exploration, Vol. 1, New York 2004, ISBN 0-8160-4678-6.
 
{{Kontrola autorytatywna}}