José Saramago: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodano kategorię "Odznaczeni Orderem Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)" za pomocą HotCat, uzup. |
|||
Linia 2:
|Imię i nazwisko = José Saramago
|Grafika = JSJoseSaramago.jpg
|Podpis =
|Pełne imię i nazwisko = José de Sousa Saramago
|Narodowość = [[Portugalczycy|portugalska]]
Linia 11:
|Ważne dzieła = ''[[Baltazar i Blimunda]]<br />[[Historia oblężenia Lizbony]]<br />[[Wszystkie imiona]]''
|Muzeum artysty =
|nagrody = [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury|Nagroda Nobla w dziedzinie literatury]]
|source =
|quote = José Saramago
Linia 17:
|commons = José Saramago
}}
'''José de Sousa Saramago''' (wym. port. [ʒuˈzɛ ðɨ ˈsozɐ sɐɾɐˈmaɣu], ur. [[16 listopada]] [[1922]] w [[Azinhaga]], zm. [[18 czerwca]] [[2010]] w [[Tías]]) – portugalski pisarz, laureat [[
Saramago połączył w swoich dziełach mity, historie swojego kraju oraz surrealistyczne wyobrażenia. W uzasadnieniu przyznania Nagrody Nobla napisano ''za dzieło, które przypowieściami, podtrzymywanymi przez wyobraźnię, współczucie i ironię, stale umożliwia pojmowanie iluzorycznej rzeczywistości''.
Linia 24:
Rodzice noblisty nazywali się José de Sousa i Maria da Piedade, ojciec był jednak znany w wiosce pod przydomkiem "Saramago", takie też nazwisko zapisano w rejestrach po urodzeniu syna państwa de Sousa. Mieszkali w wiosce [[Azinhaga]] w regionie [[Ribatejo]], żyli bardzo skromnie, wręcz biednie. Ojciec sprzedawał gazety, a matka była pomocą domową. Rodzina przeprowadziła się do [[Lizbona|Lizbony]] w 1924, kiedy mały José miał zaledwie 2 lata.
Kilka miesięcy po przybyciu do Lizbony zmarł starszy brat José – Francisco. Sytuacja materialna rodziny uległa poprawie po przeprowadzce do stolicy, ale dopiero kiedy Saramago miał 13-14 lat, rodzina przeprowadziła się do małego domu i nie mieszkała już w wynajmowanych pokojach dzielonych z innymi rodzinami.
W młodości musiał opuszczać lekcje, aby zarobić na życie. Marzył o wstąpieniu na uniwersytet. Jednak ze względu na sytuację materialną rodziny musiał zrezygnować z nauki w liceum i podjąć naukę w technikum. Przez pięć lat uczył się na mechanika samochodowego. Podjął pracę w wyuczonym zawodzie i jednocześnie, zafascynowany literaturą, odwiedzał Bibliotekę Narodową w Lizbonie.
W 1944 ożenił się z Ildą Reis. Trzy lata później, kiedy miał 25 lat, opublikował pierwszą powieść ''Terra do pecado'' (1947). W tym samym roku urodziła mu się pierwsza i jedyna córka – Violante. Od 1955 zaczął dorabiać jako tłumacz. Zajmował się takimi autorami jak [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]], [[Lew Tołstoj|Tołstoj]] i [[Charles Baudelaire|Baudelaire]]. Z Ildą rozwiódł się w 1970 i rozpoczął kilkunastoletni związek z portugalską pisarką Isabel da Nóbrega.
W 1969 wstąpił do Komunistycznej Partii Portugalii, która była zakazana przez dyktaturę [[António de Oliveira Salazar|Salazara]]; jednocześnie krytykował tę partię.
W 1975 został oskarżony o sprzyjanie skrajnie marksistowskim ideom, w wyniku zawirowań po [[Rewolucja goździków|Rewolucji goździków]] stracił pracę. W związku z tym zdecydował nie szukać innego zatrudnienia i poświęcić się całkowicie pisaniu.
Linia 44:
== Nagrody i wyróżnienia ==
* W 1998 dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.
* Wcześniej, w 1995, został uhonorowany [[Nagroda Camõesa|nagrodą Camõesa]].
* 1983 – Nagroda [[PEN Club]] za ''Baltazara i Blimundę'' oraz Nagroda Literacka Miasta Lizbony
Linia 53:
W 1991 Saramago opublikował powieść ''Ewangelia według Jezusa Chrystusa''. Została ona skrytykowana jako [[Bluźnierstwo|bluźniercza]] przez [[Kościół katolicki]]. W konsekwencji sekretarz kulturalny rządzącej partii, [[Pedro Santana Lopes]] skreślił nazwisko Saramago z listy kandydatów do Europejskiej Nagrody Literackiej. Saramago z kolei protestując przeciwko tej decyzji przeniósł się wraz z żoną na [[Wyspy Kanaryjskie|kanaryjską]] wyspę [[Lanzarote]], gdzie mieszkał aż do śmierci.
Saramago pisał powieści, dramaty, opowiadania, wiersze, dzienniki i przewodniki. Jego druga powieść ''Manual de pintura e caligrafia'' pojawiła się w 1977, po długiej przerwie. Jej podstawowym tematem jest geneza artysty, malarza lub pisarza.
W ''Viagem a Portugal'' (Podróż do Portugalii) Saramago poszukuje pomysłu "na Portugalię" w kilka lat po upadku dyktatury następców [[António de Oliveira Salazar|Salazara]]. Żeby dokładnie widzieć swój kraj, używa trzeciej osoby, pozwala mu to na obserwacje swoich własnych reakcji: ''Tutaj zmuszony jest do rozpoznania własnego niedostatku i przyznania się do niewiedzy, o cudach i wszystkim innym''.
Linia 65:
W [[1997 w literaturze|1997]] ukazała się kolejna powieść Josè Saramago ''Wszystkie imiona'' (''Todos os nomes''). Książka ta przez wielu czytelników uznawana jest za jego najlepsze dzieło. Jest pełna prawd życiowych i humoru.
W tym samym roku ukazała się również ''Ensaio sobre a cegueira'' (''Miasto ślepców''). To również powieść o totalitaryzmie, ''to absurd, ale ślepcy w powieści Saramago są alegorią ludzi, którzy nie potrafią dostrzegać tego co powinni widzieć''.
Styl Saramago charakteryzują długie zdania oraz niekonwencjonalna interpunkcja. Dialogi nie są wyszczególnione w tekście, stanowią integralną część akapitu – sprawia to wrażenie zapisanego ciągu myśli, gdyż w narracji praktycznie nie ma przystanków. Czytelnik niejednokrotnie gubi się w dialogach nie wiedząc, czy faktycznie zostały one wypowiedziane, czy są to tylko fragmenty myśli bohaterów. Wiele zdań ciągnie się przez całą stronę: w miejscu, gdzie inni autorzy postawiliby kropkę, Saramago konsekwentnie stawia przecinek. Mimo to czytelnik szybko przyzwyczaja się do tego stylu i rytmu narracji.
Linia 124:
{{Kontrola autorytatywna}}
{{
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)]]▼
[[Kategoria:Portugalscy pisarze]]
[[Kategoria:Portugalscy prozaicy]]
Linia 130 ⟶ 131:
[[Kategoria:Urodzeni w 1922]]
[[Kategoria:Zmarli w 2010]]
▲[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)]]
| |||