Nowa Polityka Ekonomiczna: Różnice pomiędzy wersjami

 

 

Oficjalnie został przedstawiony przez [[Włodzimierz Lenin|Lenina]] i zatwierdzony na X Zjeździe [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików)]]. 21 marca 1921 roku został podjęty dekret w sprawie zastąpienia prodrazwerstki przez prodnałog wydanego przez [[Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy]], który zastąpił obowiązkowe kontyngenty w rolnictwie, podatkiem żywnościowym. Oficjalnie wprowadzenie NEP-u było wymuszone odbudową gospodarki narodowej oraz małym uprzemysłowieniem [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosji]], gdzie w rolnictwie było zatrudnionych 80% społeczeństwa, co uniemożliwiało budowę socjalizmu. Przyczynami wprowadzenia tej polityki było także narastające niezadowolenie społeczne z powodu tragicznej sytuacji gospodarczej.

Na X Zjeździe Partii (8-16 marca 1921) Lenin przed 1 1343 delegatami powiedział, że Rosja jest krajem głęboko rolniczym i nie posiada odpowiedniej bazy przemysłowej, a tym samym nie spełnia kryteriów, by móc zbudować socjalizm. Wyjaśniając NEP, mówił, że duże zakłady produkujące energię elektryczną, węgiel, żelazo itd. zostaną pod zarządem i kontrolą państwa.

 

 

== Założenia NEP-u ==

Na początku zniesiono gławki (główne zarządy przedsiębiorstw państwowych), będące filarem komunizmu wojennego, a przedsiębiorstwa łączono w [[trust (ekonomia)|trusty]]. Przedsiębiorstwa państwowe zyskały także pełną niezależność finansową i gospodarczą, a nawet prawo do wydawania własnych długoterminowych [[obligacja|obligacji]]. Do końca 1922 roku około 90% wszystkich przedsiębiorstw zostało połączone w 421 trustów. Zmieniła się też forma własności, 40% z nich pozostało pod kontrolą i zarządem władz centralnych, a 60% skomunalizowano (usamorządowiono). Trusty same decydowały, co i ile produkować. Zmieniła się także organizacja logistyki, trusty już nie były ograniczone tylko do realizacji publicznych zamówień, ale także mogły realizować zamówienia rynkowe. Jednocześnie w trakcie realizacji uniezależnienia się od państwa publicznych przedsiębiorstw uchwalono zasadę, że za długi państwowych przedsiębiorstw Skarb Państwa nie jest odpowiedzialny.

 

 

Wszystkie te zmiany dążyły do powrotu działalności gospodarczej przedsiębiorstw państwowych opartej na kalkulacjach ekonomicznych. Przedsiębiorstwa (po wypłaceniu obowiązkowych składek do budżetu państwa), uzyskały prawo do określania celów gospodarczych, określania sprzedaży, dysponowania zyskiem i pokrywania strat. Przedsiębiorstwa stały się odpowiedzialne za wyniki własnej działalności.

Nie mniej niż 20% zysku (później bariera ta zostanie obniżona do 10%) zostało obowiązkowo skierowane do tworzenia kapitału rezerwowego (zobacz też: [[kapitał własny|kapitały własne]]), dopóki nie osiągnie on połowy wartości kapitału autoryzowanego (później postanowiono, że bariera to zostanie zmniejszona do 1/3 kapitału autoryzowanego). Kapitał rezerwowy był tworzony na finansowanie inwestycji przedsiębiorstwa oraz na pokrywanie ewentualnych strat z [[wynik finansowy|wyniku finansowego]]. Wielkość premii, którą można było przyznać kierownikowi, była uzależniona od uzyskanego zysku przedsiębiorstwa.

 

:{{Cytat|Trusty - państwowych przedsiębiorstw przemysłowych, którym państwo zapewnia autonomię we własnych działaniach ... , które działają na zasadach komercyjnych w celu uzyskania zysków}}

 

W okresie NEP-u umożliwiono także działalność przedsiębiorstw międzynarodowych. Opierała się ona na dzierżawieniu zakładów w formie [[koncesja|koncesji]]. W latach 1926-1927 zawarto 117 umów tego rodzaju, objęte były nimi przedsiębiorstwa zatrudniające łącznie 18 tysięcy osób, produkujących niespełna 1% całkowitej produkcji przemysłowej [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Jednak w niektórych branżach udział zagranicznego kapitału był znaczny (przedsiębiorstwa dzierżawione w formie koncesji i spółki akcyjne, gdzie część kapitału należała do cudzoziemców), między innymi: w produkcji ołowiu i srebra – 60%, rudy manganu – 85%, złota – 30%, w produkcji odzieży i przedmiotów sanitarnych – 22%.

 

 

=== Reforma monetarna ===

 

== Bibliografia ==

 

[[Kategoria:Programy gospodarcze]]