Wikipedia

Formy przejściowe: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
adios
Pisum (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
15 704 edycje
drobne merytoryczne, źródła/przypisy, usunięto dywagacje filozoficzne bez źródeł, cdn
Linia 1:
[[Plik:Reconstruction of Tiktaalik roseae.jpg|mały|''[[Tiktaalik]]'' to organizm o cechach ryb i kręgowców lądowych]]
{{dopracować|źródła=2009-09}}
'''Formy przejściowe''', "brakujące ogniwo" – formy organizmów łączących cechy dwóch grup systematycznych.
 
Występowanie form pośrednich we wcześniejszych epokach geologicznych zakładał [[Charles Darwin]] w swoim dziele "[[O powstawaniu gatunków]]"{{r|Perkins-2009}}. Twórca teorii [[ewolucja|ewolucji]] w wyniku [[dobór naturalny|doboru naturalnego]] pisał{{r|Darwin-1859}}:
{{cytat|...if my theory be true, numberless intermediate varieties, linking most closely all the species of the same group together, must assuredly have existed; but the very process of natural selection constantly tends, as has been so often remarked, to exterminate the parent forms and the intermediate links.}}
W czasie, gdy powstawało dzieło Darwina znanych było niewiele skamieniałości wymarłych organizmów. Jednak już w dwa lata po publikacji został odkryty ''[[Archeopteryx]]'', organizm określany często jako pierwszy znany [[ptak]], wykazujący cechy dwóch dużych grup gatunków. W kolejnych latach były odnajdywane [[skamieniałości]], potwierdzające istnienie organizmów o cechach pośrednich między wieloma znanymi współcześnie grupami gatunków{{r|Perkins-2009}}.
 
Powszechnym błędem jest przekonanie, że [[biologia ewolucyjna]] zajmuje się poszukiwaniem "brakujących ogniw" w historii ewolucyjnej organizmów. [[paleontologia|Paleontolodzy]] wykorzystują zapis kopalny przede wszystkim do konstruowania [[drzewo filogenetyczne|drzew filogenetycznych]] z uwzględnieniem rozgałęzień powstających w wyniku przemian ewolucyjnych{{r|Mead-2009}}. Pojęcie "brakujące ogniwo" jest wyjątkowo sugestywne i kojarzy się z rzadkimi skamieniałościami form przejściowych, która pozwalają uchwycić początki głównych grup organizmów{{r|Ahlberg-2006}}.
 
== Potwierdzenie teorii ewolucji ==▼
{| align="right" cellpadding="4" width="180px" style="margin:0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;"
|-
Linia 16 ⟶ 25:
|colspan="2"|<small>Wykresy pokazujące znane nauce gatunki hominidów w wybranych latach. Każdy gatunek jest pokazany jako prostokąt pokazujący objętość jamy czaszkowej znalezisk danego gatunku oraz daty graniczne znalezisk. Sekwencja diagramów pokazuje wypełnianie przestrzeni pomiędzy uprzednio znanymi gatunkami poprzez nowe znaleziska.</small>
|}
 
'''Brakujące ogniwo''' – określenie pochodzące od samego [[Karol Darwin|Charlesa Darwina]], twórcy teorii [[ewolucja|ewolucji]], używane jako nazwa hipotetycznych form o cechach pośrednich pomiędzy współczesnymi organizmami, które powinny występować wśród [[skamieniałości|skamielin]], jeśli proces ewolucji zachodził w rzeczywistości. Konieczność istnienia brakujących ogniw niepokoiła Darwina i wynikała z niekompletności zapisu kopalnego. Ślady wielu prehistorycznych organizmów nie dotrwały do czasów współczesnych albo jeszcze nikt ich nie odszukał. Proces [[fosylizacja (geologia)|fosylizacji]] jest zjawiskiem przypadkowym i niektóre istoty [[życie|żywe]] niezwykle rzadko mu ulegają, co powoduje, że znana nauce historia procesu ewolucji na [[Ziemia|Ziemi]] jest niepełna.
 
▲== Potwierdzenie teorii ewolucji ==
Koncepcja brakującego ogniwa została pozytywnie zweryfikowana, bo Darwin przewidział istnienie organizmów, które potem odnaleziono. Obecnie teoria ewolucji pozwala na dość precyzyjne ustalenie czasu geologicznego i miejsca, gdzie formy przejściowe powinny się znajdować. Przewidywania te są stosowane na szeroką skalę w praktyce poszukiwawczej [[paleontologia|paleontologii]]. Jedną ze skamieniałości odkrytych w ten sposób jest ''[[Tiktaalik]]'', forma przejściowa pomiędzy [[trzonopłetwe|rybami trzonopłetwymi]], a wczesnymi czworonogami.
 
== Bibliografia ==
== Ewolucyjny paradoks Zenona ==
<references>
Spory, jakie prowadzili pierwsi ewolucjoniści z przeciwnikami tej teorii, spowodowały sformułowanie [[paradoks]]u opartego na koncepcji brakującego ogniwa, którego źródło można dobrze zilustrować hipotetycznym dialogiem '''Zwolennika''' i '''Przeciwnika''' teorii Darwina:
<ref name="Perkins-2009">{{Cytuj pismo | nazwisko = Perkins | imię = Sid | tytuł = Step-hyphen;'s By-hyphen;'s Step Evolution: Mining the Gaps: Transitional fossils are the hardest to find, but sometimes tell the best stories | czasopismo = Science News | wolumin = 175 | wydanie = 3 | strony = 30–33 | rok = 2009 | issn = 00368423 | doi = 10.1002/scin.2009.5591750320 | język = en }}</ref>
: '''Przeciwnik''': Teoria ewolucji jest nieprawdziwa, ponieważ nie znaleziono ''brakującego ogniwa''.
<ref name="Darwin-1859">{{Cytuj stronę | url = https://en.wikisource.org/wiki/Page:Origin_of_Species_1859_facsimile.djvu/191 | tytuł = Origin of Species | autor = Charles Darwin | opublikowany = Wikisource | język = en | data dostępu = 2015-09-04 | cytat = ... jeżeli moja teoria jest prawdziwa, niezliczone formy pośrednie, łączące bezpośrednio wszystkie gatunki tej samej grupy razem, musiały z pewnością istnieć, jednak proces doboru naturalnego nieustannie dąży, jak to zostało już wielokrotnie zaznaczone, do zniszczenia form rodzicielskich i pośrednich powiązań.}}</ref>
: '''Zwolennik''': Ależ znaleziono: (''długa lista znalezisk'').
<ref name="Mead-2009">{{Cytuj pismo | nazwisko = Mead | imię = Louise S. | tytuł = Transforming Our Thinking about Transitional Forms | czasopismo = Evolution: Education and Outreach | wolumin = 2 | wydanie = 2 | strony = 310–314 | rok = 2009 | issn = 1936-6426 | doi = 10.1007/s12052-009-0126-3 | język = en }}</ref>
: '''Przeciwnik''': No tak, ale to jest jeszcze gorzej dla ewolucji, bo teraz są dodatkowe brakujące ogniwa, łączące te formy, które wymieniłeś.
<ref name="Ahlberg-2006">{{Cytuj pismo | nazwisko = Ahlberg | imię = Per Erik | nazwisko2 = Clack | imię2 = Jennifer A. | tytuł = Palaeontology: A firm step from water to land | czasopismo = Nature | wolumin = 440 | wydanie = 7085 | strony = 747–749 | rok = 2006 | issn = 0028-0836 | doi = 10.1038/440747a | url = http://www.cell-o.org/biol3306f09/ahlberg06a.pdf | język = en }}</ref>
Zgodnie z rozumowaniem krytyków ewolucji potwierdzenie istnienia brakującego ogniwa powinno prowadzić do braku dwóch kolejnych ogniw itd. W ten sposób ewolucja miała posiadać coraz więcej braków, co prowadziło ich zdaniem do wniosku, że nie mogła faktycznie zachodzić.
</references>
 
W odpowiedzi zwolennicy teorii Darwina zwrócili uwagę, że argumentacja ta ma formę równoważną z [[Paradoksy Zenona z Elei|eleackim paradoksem podziału]] sformułowanym przez Zenona:
: Przedmiot, aby przemierzyć jakąś drogę, najpierw musi przebyć połowę tej drogi, ale zanim do niej dotrze, musi przebyć połowę połowy itd. W ten sposób, jako że zawsze można znaleźć połowę odcinka, ruch nie może się w ogóle rozpocząć.
 
Rozwiązanie paradoksu Zenona dla brakującego ogniwa ewolucji było możliwe dzięki unaocznieniu pewnego faktu – organizmy żywe pojawiają się w kolejnych pokoleniach. Między [[ostatni wspólny przodek|ostatnim wspólnym przodkiem]], a pojawieniem się człowieka, [[Ziemia|Ziemię]] zamieszkiwała skończona liczba kolejnych generacji istot żywych tworzących swoistą sztafetę.
 
Liczba brakujących ogniw jest ściśle ograniczona. Odszukanie kolejnych z nich było tylko kwestią czasu, ale zawsze pozostaną jakieś braki, ponieważ proces [[Fosylizacja (geologia)|fosylizacji]] miał charakter wybiórczy. Niektóre formy życia nie pozostawiły [[skamieniałości|skamielin]], które można badać po milionach lat. Paradoks brakującego ogniwa okazał się zdaniem ewolucjonistów przypadkiem [[sofizmat|argumentu z niewiedzy]], ponieważ zbudowany był na faktach, których nie znano.
 
{{Ewolucja}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Formy_przejściowe”