Eadbert z Nortumbrii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: korekta wielkości nagłówków
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 53:
 
== Pochodzenie ==
[[Nenniusz]] w swojej ''[[Historia Brittonum|Historii Brittonum]]'' podaje genealogię Eadberta. Wywodził się z linii potomków [[Ida z Bernicji|Idy]], wywodzącej się od jego syna Ocga, będącego w drugim w kolejności do objęcia władzy. Linia ta nazywana jest [[Leodwaldingowie|Leodwaldingami]] od imienia Leodwalda, dziadka Eadberta, ojca [[Cenred z Nortumbrii|Cenreda]] i [[Ceolwulf z Nortumbrii|Ceolwulfa]]. Ojcem Eadberta był Eata<ref>WgWedług anonimowej listy ''Genealogies of Deiran, Bernician, Mercian, Lindsey, Kentish, and East Anglian kings''</ref>. Jego brat, [[Egbert (biskup Yorku)|Egbert]], został [[Arcybiskup Yorku|arcybiskupem Yorku]]. Pośrednio stało się to za sprawą Ceolwulfa, który usunął poprzedniego biskupa Yorku, Wilfryda II, w ramach reperkusji za jego zaangażowanie w spisek, którego celem było usunięcie króla z tronu i uwięzienie go w Lindisfarne. Prestiżową diecezję York Ceolwulf wolał przekazać w pewne ręce swego kuzyna.
 
== Panowanie ==
Linia 59:
 
=== Konflikty dynastyczne ===
Mimo, iż prawdopodobnie abdykacja Ceolwulfa była dobrowolna, niemal przez cały okres swego panowania Eadbert musiał udowadniać swoje prawa do tronu i rozprawiać się z innymi pretendentami. Jako pierwszy upomniał się o swoje prawa [[Eanwine z Nortumbrii|Eanwine]], syn króla [[Edwulf z Nortumbrii|Edwulfa]]. Eadbert rozprawił się z nim krwawo – na jego rozkaz Ernwin został zabity w 740 roku, co rozsierdziło popierających go Piktów. Najsilniejszą opozycję stanowili jednak stronnicy ostatniego z rodu potomków wielkiego [[Ethelfrith z Nortumbrii|Etelfryda]] – [[Offa z Nortumbrii|Offy]], syna króla [[Aldfrith z Nortumbrii|Aldfritha]]. Eadbert zdecydował się w 750 roku na długie oblężenie [[Lindisfarne]] , gdzie w [[Klasztor Lindisfarne|klasztorze]] przebywał Offa<ref>Yorke, s. 127</ref>. Mimo zaciętego oporu wydobył z klasztoru [[atheling]]a, skazał go na śmierć, a ówczesnego opata Lindisfarne, [[Cynewulf z Lindisfarne|Cynewulfa]], uwięził w [[Zamek Bamburgh|twierdzy Bamburgh]]<ref>Yorke, s. 133</ref>, a następnie w Yorku.
 
=== Gospodarka ===
[[Plik:Eadberth sceat 737 75001441.jpg|thumb|240px|Sceat z imieniem Eadberta na [[Awers i rewers|awersie]] i wizerunkiem bestii na rewersie]]
Okres panowania Eadberta to w Nortumbrii okres rozkwitu gospodarczego. Przeprowadził również reformę monetarną, przywracając monetom wysoką zawartość srebra<ref>Yorke, s. 96</ref> – do dziś zachowały się [[sceat]]y z jego imieniem i imieniem arcybiskupa Egberta. Były to monety zawierające od 50 do 75% srebra, podczas gdy monety innych władców z tego okresu zawierały zaledwie ok. 20%. Świadczy to o doskonałej kondycji królewskich finansów.
 
=== Stosunki z Kościołem ===
Eadbert mógł sobie pozwolić na wiele kontrowersyjnych decyzji bez utraty poparcia ze strony duchowieństwa, gdyż jego brat był arcybiskupem Yorku. W ogóle współpraca między braćmi była tak dobra, że udało się im rozwiązać niektóre problemy na linii Kościół – król.
 
W 757 roku podjął próbę odzyskania części dóbr królewskich podarowanych Kościołowi przez swoich poprzedników: odebrał trzy dobra klasztorne (Stonegrave, Coxwold oraz Donæmuthe) opatowi Forthredowi i podarował je jego bratu Mollowi (prawdopodobnie rządził on później Nortumbrią jako [[Etelwald Moll]]). Forthred interweniował u papieża [[Paweł I (papież)|Pawła I]], który nakazał Eadbertowi zwrot zawłaszczonego majątku i zabronił przekazywania dóbr kościelnych w świeckie ręce<ref>Yorke, s. 130</ref>.
 
=== Konflikty zewnętrzne ===
W 740 doszło do konfliktu z sąsiadami z północy – [[Piktowie|Piktami]]<ref name=c>Anonimowa kontynuacja kroniki Bedy, powstała po 766 roku (patrz Prosophography...)</ref>. Przyczyn tego konfliktu należy szukać zarówno w imperialnych zakusach Eadberta jak i w eskalacji niezadowolenia piktyjskiego władcy [[Angus I (król Piktów)|Angusa I]], który popierał Ernwina w jego pretensjach do tronu Nortumbrii. Nieobecność w kraju Eadberta wykorzystał król [[Aethelbald]] i złupił przygraniczne ziemie, paląc również York{{r|c}}<ref name=b>Yorke, s. 135</ref>.
 
W 750 roku Eadbert zdecydował się uderzyć na królestwo [[Strathclyde]], zagarniając równinę Kyle{{r|c}}<ref name=a>Yorke, s. 134</ref>.
 
Kolejną kampanię przeciw Strathclyde poprowadził w 756 roku, sprzymierzając się z niedawnym wrogiem, Angusem, królem Piktów. 1 sierpnia osaczyli króla Dumnaguala III w jego stolicy i zmusili go do kapitulacji{{r|a}}. Jednak już 10 dni później, podczas marszu powrotnego, wojska Eadberta poniosły sromotną klęskę w okolicach dzisiejszego [[Govan]]{{r|a}}.