Architektura barokowa w Niemczech: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Zobacz też: COMMONSCAT
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Linia 60:
Po niespokojnej pierwszej połowie [[XVII wiek]]u na ziemiach [[Niemcy|niemieckich]] zapanował pokój. [[Wojna trzydziestoletnia]], która trwała w latach 1618–1648, zakończyła się, a księstwa wyodrębniły się jako niezależnie państewka. Ugruntował się podział na [[protestantyzm|protestancką]] północ i [[katolicyzm|katolickie]] południe. W zrujnowanych gospodarczo krajach dopiero po 1650 roku nastąpiło lekkie ożywienie w budownictwie, a wraz z nim zaczął upowszechniać się ów styl – [[barok]]. Jeśli wziąć pod uwagę rozdrobnienie polityczne i rozłam religijny, to nie powinno dziwić zróżnicowanie w rozwoju [[architektura baroku|tego stylu architektonicznego]] na terytorium [[Niemcy|niemieckim]].
 
W budownictwie sakralnym [[kościół (budynek)|kościoły]] katolickie początkowo rozwiązywano na planie [[nawa|trójnawowej]] [[bazylika|bazyliki]] z [[elewacja|elewacją]] frontową dość często flankowaną dwiema [[wieża]]mi. Nie zawsze projektowano nawę krzyżową i stosowano [[kopuła (architektura)|kopułę]] nad skrzyżowaniem naw. W drugiej połowie XVII wieku coraz częściej pojawiają się [[Budowla centralna|układy centralne]] o wydłużonym planie i bogatej dekoracji. Koniec XVII wieku zaowocował budynkami o giętych elewacjach o silnie profilowanych [[belkowanieBelkowanie (architektura)|obelkowaniach]], rzeźbiarsko traktowanych [[dach hełmowy|hełmach]] i [[latarnia (architektura)|latarniach]], fantazyjnie rozczłonkowanych obramowaniach otworów i gęsto profilowanych [[pilaster|pilastrach]] i łukach [[sklepienie|sklepień]], dekoracyjnie potraktowanych [[Kartusz (ozdoba)|kartuszach]], [[medalion (architektura)|medalionach]], [[wspornik]]ach. Budownictwo zborów ewangelickich, długo skromne, o układach podłużnych i centralnych, z wolna się zmienia, a w [[XVIII wiek]]u zaczyna nawet przypominać architekturę krajów katolickich.
 
Wraz z normalizacją gospodarczą kraju ożywa również budownictwo świeckie. Powstają nowe rezydencje magnackie, przebudowywane są istniejące. Pałace wzorowane są na układach [[architektura barokowa we Francji|francuskich]], w których budynek główny z dwoma bocznymi skrzydłami poprzedza [[dziedziniec]], a [[ogród francuski|ogród w stylu francuskim]] lokalizowany jest za budynkiem. Tak samo wystawnie projektowane są pałace biskupów. Domy mieszczańskie otrzymują nowy wystrój. Nadal, zwłaszcza na północy, występuje [[ornament (sztuka)|ornament]] zwijany i sporadycznie chrząstkowy. Szybko rozpowszechnia się płaski ornament taśmowy. W XVIII wieku coraz częściej stosowany jest [[rocaille|ornament rokokowy]], modelowany w [[gips]]ie ([[sztukateria]]), inspirowany wzorami francuskimi.
Linia 94:
W XVIII wieku zapanowała moda na niewielkie pałacyki i pawilony ogrodowe lokalizowane na terenie rozległych założeń ogrodowych i parkowych. Do największych budowli o tym charakterze należą rokokowe pałace w pobliżu [[Stuttgart]]u:
* Monrepos, budowany od 1760 przez [[Philippe de la Guêpière]]. Pałac na wodzie Monrepos to jeden z wielu obiektów założenia parkowo-pałacowego w [[Ludwigsburg (Badenia-Wirtembergia)|Ludwigsburgu]]; barokowy zespół budowli powstał na zlecenie [[Eberhard Ludwik Wirtemberski|Eberharda Ludwika Wirtemberskiego]] i był wzorowany na francuskim [[Wersal]]u. Główny obiekt – rezydencja, zbudowany przez Johanna Friedricha Nette i Donato Giuseppe Frisoni, był gotowy w 1733. Letni, myśliwski [[pałac Favorite|pałacyk Favorite]], powstał w latach 1717–1723 według projektu Donato Giuseppe Frisoni.
* Solitude (1764–1775), zbudowany na zlecenie [[Karol Eugeniusz Wirtemberski|Karola Eugeniusza Wirtemberskiego]] przez Friedricha Weyhinga, Philippe de la Guêpière i Reinholda Ferdinanda Heinricha Fischera ok. 12,0  km od Ludwigsburga.
 
Ciekawym przykładem barokowej urbanistyki jest projekt zabudowy [[Karlsruhe]] w [[Badenia|Badenii]]. Miasto zostało założone w 1715 r. przez [[Karol III Wilhelm Badeński|Karola Wilhelma]]. Centralnym punktem planu stała się wieża ocalała z średniowiecznej zabudowy obronnej (na szczycie Turmberg w [[Durlach]]). Do wieży dobudowano pałac a od niej, promieniście, wytyczono 32 aleje parkowe. Do zespołu pałacowo-parkowego początkowo przylegało niewielkie osiedle, które dało początek miastu.