Azyl: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
m drobne redakcyjne, drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|pojęcia w prawie międzynarodowym|'''Filmy''' o takim tytule: polski – '''[[Azyl (film 1978)|z 1978 r.]]''' i amerykański – '''[[Azyl (film)|z 2002 r.]]'''}}
'''Azyl''' ([[Łacina|łac.]]: ''asylum'', z [[
== Azyl prawem człowieka ==
[[Powszechna Deklaracja Praw Człowieka]] w artykule 14 głosi
Amerykańska Konwencja Praw Człowieka (1969) w art. 22.7. ''Każda osoba ma prawo zwracać się o azyl oraz uzyskać azyl na obcym terytorium, zgodnie z ustawodawstwem danego państwa oraz konwencjami międzynarodowymi, w przypadku, gdy jest ścigana za przestępstwa polityczne lub pokrewne przestępstwa pospolite.'' 8. ''W żadnym przypadku cudzoziemiec nie może być deportowany lub odesłany do kraju, niezależnie od tego, czy jest to jego kraj ojczysty, czy nie, jeżeli w tym kraju jego prawo do życia lub wolności osobistej jest w niebezpieczeństwie pogwałcenia z powodu jego rasy, narodowości, religii, statusu społecznego lub przekonań politycznych.''
Linia 10:
[[Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów]] w art. 12.3 ''Każda osoba będzie miała prawo, w sytuacji, gdy jest prześladowana, zwracać się o azyl oraz uzyskiwać azyl w innych krajach, zgodnie z prawami tych krajów i konwencjami międzynarodowymi.''
[[Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka]] i [[Europejska konwencja praw człowieka]] milczą na ten temat, zabraniają jedynie samowolnego usunięcia obcokrajowca z terytorium państwa
== Azyl polityczny i terytorialny ==
Termin ''azyl'' najczęściej stosowany jest w odniesieniu do '''azylu politycznego''', to jest opieki prawnej jakiej udziela obcokrajowcowi (azylantowi) [[państwo]], na terytorium którego się znalazł. Tym samym udziela mu schronienia przed ścigającymi go organami z państwa jego pochodzenia, zwykle tym samym uznając, że jest niesłusznie prześladowany (najczęściej ze względów politycznych).
[[Społeczność międzynarodowa]] powszechnie akceptuje instytucję '''azylu terytorialnego''', czyli udzielenia na terytorium jakiegoś państwa schronienia [[cudzoziemiec|cudzoziemcowi]] prześladowanemu ze względów politycznych w państwie jego pochodzenia. Kwestia ta nie doczekała się jednak jednolitego uregulowania w powszechnym [[prawo międzynarodowe|prawie międzynarodowym]], w związku z czym państwa regulują ją indywidualnie w swym prawie wewnętrznym, czyniąc to często w odmienny sposób. Ustanowienie instytucji azylu terytorialnego w porządku prawnym danego państwa nie obliguje go do przyznawania azylu każdej wnoszącej o to osobie
Kontrowersyjną instytucją, nie uznawaną w ramach powszechnego [[prawo międzynarodowe|prawa międzynarodowego]], jest tzw. '''azyl dyplomatyczny''', polegający na udzieleniu osobie ściganej w danym kraju schronienia na terenie placówki dyplomatycznej innego państwa. Aktualnie instytucja ta stosowana jest przez państwa [[Ameryka Łacińska|Ameryki Łacińskiej]]. Przewiduje ją konwencja z [[Caracas]] z [[28 marca]] [[1954]] roku, zgodnie z którą instytucja ta powinna znajdować zastosowanie tylko wobec osób ściganych z powodów politycznych lub sprawców [[przestępstwo|przestępstw]] politycznych, w sytuacjach nie cierpiących zwłoki (art. 1 i 3 konwencji). Większość państw przyjmuje, że stosowania tej instytucji nie da się pogodzić z prawidłowym wykonywaniem zadań [[misja dyplomatyczna|misji dyplomatycznej]], choć z drugiej strony nie może być to podstawą do naruszenia [[przywileje i immunitety dyplomatyczne|nietykalności pomieszczeń misji]] przez funkcjonariuszy państwa przyjmującego. Jeszcze bardziej kontrowersyjne jest udzielenie azylu dyplomatycznego w pomieszczeniach [[urząd konsularny|placówek konsularnych]], w [[baza wojskowa|bazach wojskowych]] czy na pokładzie [[okręt|okrętów wojennych]].
== Historia ==
Azyl narodził się w starożytności wraz z traktowaniem świątyń jako miejsc ucieczki zbiegów
W XVI wieku prawo azylu wykonywano dość powszechnie, choć zaczęto je nieco ograniczać do wypadków lżejszych. W Anglii Jakub I wyjaśniał swym funkcjonariuszom w 1624 roku, że nie mają prawa przeszukiwać ambasad w poszukiwaniu zbiegów (np. katolickich księży). W 1586 roku obstawiono ambasadę francuską w Londynie kierowaną przez L'Aubepine'a, ponieważ ukrywał on spiskowca Babingtona, lecz nie ośmielono się wkroczyć do budynku. W połowie XVII wieku zaczęło przeważać stanowisko dążące do odrzucenia prawa azylu. [[Hugo Grocjusz]] dopuszcza azyl na drodze dwustronnego porozumienia, ponieważ azyl jego zdaniem nie wynika z prawa narodów. Odrzucali azyl pisarze polityczni tacy jak [[Abraham de Wicquefort]], [[François de Callières]], [[Johann Jakob Moser]], [[Christian Wolff]] i Martens. W 1645 roku parlament angielski zakazał ambasadom udzielania azylu. Podobnie uczyniły holenderskie Stany Generalne w 1663 roku. W połowie XVII wieku, kiedy ambasador francuski w Państwie Kościelnym markiz de Fontenay traktował swe karety jako miejsce azylu, gwardia papieska odbiła uciekinierów, a papież pouczył, że prawo i przywilej ambasadorów nie powinny sięgać zbyt daleko.
Linia 27:
[[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucja]] w art. 56 stanowi 1. ''Cudzoziemcy mogą korzystać z prawa azylu w Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w ustawie.'' 2. ''Cudzoziemcowi, który w Rzeczypospolitej Polskiej poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może być przyznany status uchodźcy zgodnie z wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi.''
Ustawa o udzielaniu [[cudzoziemiec|cudzoziemcom]] ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
== Zobacz też ==
Linia 35:
* {{cytuj książkę|nazwisko=Białocerkiewicz |imię=Jan |tytuł=Prawo międzynarodowe publiczne: zarys wykładu |miejsce=Toruń |rok=2007 |wydawca=Wydawnictwo TNOiK | strony=245-250 |isbn = 978-83-7285-330-1}}
* [[Stanisław Nahlik]], ''Narodziny nowożytnej dyplomacji'', Ossolineum Wrocław 1971, s. 183-186.
{{
== Linki zewnętrzne ==
|