Wikipedia

Karol Orłoś: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne
Dodano mnóstwo nowych informacji.
Linia 22:
|commons =
}}
'''Karol Orłoś''' (ur. 9 lipca [[1894]] w okolicachUdyczu, 30 km na południowy zachód od [[Humań|Humania]], na pograniczu powiatów humańskiego i hajsyńskiego, w [[Gubernia kijowska|guberni kijowskiej]] [[Imperium Rosyjskie]]go, zginął 25 lipca [[1931]] w [[Dęblin]]ie) – [[kapitan (ranga)|kapitan]] [[Pilotaż (lotnictwo)|pilot]] i [[Obserwator (wojsko)|obserwator]] [[Wojsko Polskie II RP|Wojska Polskiego]]. Syn Bogumiły ze Zwolińskich Orłosiowej i Tadeusza Orłosia, brat Henryka (profesora SGGW) i Jerzego (żołnierza SGO "Polesie", lotnika 307 Dywizjonu "Lwowskich Puchaczy").
 
W szkole w Humaniu wraz z bratem Henrykiem działał w tajnych stowarzyszeniach polskich ("Bratnia Pomoc Młodzieży Polskiej" i "Koło Młodzieży Polskiej"). Był wydawcą nielegalnego pisemka "Pierwsze Wzloty" następnie zmienionego na "Promień Wolności". W latach 1913–1915 ukazało się siedem numerów, zawierających 10 do 12 stron arkuszowego papieru. W [[1914]] złożył egzamin dojrzałości. Z chwilą wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] udało mu się uniknąć poboru do [[Armia Imperium Rosyjskiego|armii carskiej]], jednak po maturze został powołany do pułku piechoty wojska rosyjskiego jako szeregowy z cenzusem. 9 listopada [[1918]] opuścił Kijów, 12 listopada dotarł do Warszawy i 20 listopada wstąpił do Wojska Polskiego (do Legii Akademickiej, późniejszego [[36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej|36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej]]). Pełnił m.in. służbę jako wartownik w hotelu Bristol, w którym mieszkał wówczas premier polskiego rządu Ignacy Paderewski. W połowie 1919 ukończył [[Szkoła Podchorążych Piechoty|Szkołę Podchorążych Piechoty]] w Warszawie, później trafił do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych i zaraz po uzyskaniu dyplomu obserwatora lotniczego został wysłany na front wojny z bolszewikami. Przydzielono go do [[1 Eskadra Wywiadowcza|1 Eskadry Wywiadowczej]] (następnie do 18 Eskadry Wywiadowczej). Brał czynny udział w walkach na froncie. Za odwagę i poświęcenie został odznaczony orderem [[Virtuti Militari]] oraz [[Polowa Odznaka Pilota|Polową Odznaką Obserwatora]]. Otrzymał także pochwałę w rozkazie Naczelnego Dowództwa. Virtuti Militari otrzymał za udział w rozpraszaniu czerwonej kawalerii, w sierpniu 1920 roku, zgrupowanej na szosie pod Pułtuskiem do ataku na Warszawę. Po wojnie ukończył Niższą i Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu, a następnie, w latach 1923–1924, pracował jako kontroler wojskowy i oblatywacz samolotów budowanych w [[Plage i Laśkiewicz|Zakładach Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz]] w [[Lublin]]ie (przeżył wtedy dwa wypadki w czasie oblatywania samolotów, na szczęście bez poważniejszych konsekwencji). W [[1924]] pełnił służbę w [[Centralne Zakłady Lotnicze|Centralnych Zakładach Lotniczych]], pozostając oficerem nadetatowym 5 Pułku Lotniczego w Lidzie a następnie [[1 Pułk Lotniczy|1 Pułku Lotniczego]] w Warszawie. 1 grudnia 1924 awansował na kapitana ze starszeństwem od 15 sierpnia 1924 i 22. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki. W [[1925]] został przeniesiony do [[Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych|Oficerskiej Szkoły Lotnictwa]] w [[Grudziądz]]u (od [[1927]] w Dęblinie). W Szkole piastował stanowisko dowódcy eskadry szkolnej, a następnie szefa pilotażu. W ciągu sześciu lat pracy na tym stanowisku wyszkolił dziesiątki pilotów polskich, którzy później walczyli z Niemcami na wszystkich frontach drugiej wojny światowej. Był żonaty z Wandą Zienkiewiczówną, córką adwokata z Żytomierza, mieli syna Tadeusza<ref>Zginął jako żołnierz Batalionów Chłopskich w czasie niemieckiej akcji przeciwpartyzanckiej Sturmwind II w Puszczy Solskiej. W beznadziejnej sytuacji, po wystrzelaniu amunicji, ostatnim nabojem popełnił samobójstwo aby nie dostać się w ręce Niemców.</ref> (1925-1944). 25 lipca [[1931]] w Dęblinie zginął śmiercią lotnika w kolizji z innym samolotem szkolnym. Była to jedna z najtragiczniejszych katastrof w [[Lotnictwo wojskowe II RP|lotnictwie wojskowym II RP]]<ref>Sprawa tej katastrofy przez wiele lat budziła kontrowersje. W wyjątkowo ohydny i nieprofesjonalny sposób opisał ją podwładny Karola Orłosia, Janusz Meissner w swoich książkach ''Wiatr w podeszwach'' czy ''Pilot gwiaździstego znaku'' (całą winą obarczając Karola Orłosia). W czasach PRL-u polemika z uznanym pisarzem była niemożliwa, ponadto broniący honoru stryja Kazimierz Orłoś był wówczas objęty całkowitym zakazem publikacji. W wydanej ostatnio książce (''Dzieje dwóch rodzin Mackiewiczów z Litwy - Orłosiów z Ukrainy'', Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2015) sprawa została całkowicie wyjaśniona. Opublikowany tam został list Witolda Urbanowicza, dowódcy Dywizjonu 303, który był świadkiem katastrofy. Z treści listu wynika, że Karol Orłoś nie ponosił żadnej winy za wypadek a oskarżenia Meissnera spowodowane były prywatnymi uprzedzeniami wobec przełożonego.</ref>. Obok kapitana Karola Orłosia zginęli w niej piloci: por. Bolesław Bogowski i kpr. Konrad Rykowski. W tym samym dniu, po 3 godzinach, w Dęblinie miała miejsce następna katastrofa w której na miejscu zginął podchorąży Kazimierz Bazylewicz a kpr. Stanisław Popławski został ciężko ranny<ref>Sprawa nazwisk poległych wówczas lotników wymaga dokładnego sprawdzenia. Ówczesna prasa podawała różne nazwiska, zmarłych i rannych, ponadto mieszała i katastrofy, i nazwiska. Jeden z takich opisów zamieściła "Ilustrowana Republika" z 26 lipca 1931 r. na pierwszej stronie.</ref>.
W szkole działał w tajnych stowarzyszeniach polskich. Był wydawcą nielegalnego pisemka. W [[1914]] złożył egzamin dojrzałości. Z chwilą wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] udało mu się uniknąć poboru do [[Armia Imperium Rosyjskiego|armii carskiej]].
 
W [[1918]] przyjechał do Polski i natychmiast wstąpił do Wojska Polskiego. Został przydzielony do [[36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej|36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej]]. Ukończył [[Szkoła Podchorążych Piechoty|Szkołę Podchorążych Piechoty]], a potem kurs obserwatorów lotniczych. Został przydzielony do [[1 Eskadra Wywiadowcza|1 Eskadry Wywiadowczej]] i brał czynny udział w walkach na froncie wschodnim. Za odwagę i poświęcenie został odznaczony orderem [[Virtuti Militari]] oraz [[Polowa Odznaka Pilota|Polową Odznaką Obserwatora]]. Otrzymał także pochwałę w rozkazie Naczelnego Dowództwa.
 
Po wojnie ukończył Niższą i Wyższą Szkołę Pilotów, a następnie przez parę lat pracował w [[Plage i Laśkiewicz|Zakładach Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz]] w [[Lublin]]ie jako kontroler wojskowy. W [[1924]] pełnił służbę w [[Centralne Zakłady Lotnicze|Centralnych Zakładach Lotniczych]], pozostając oficerem nadetatowym [[1 Pułk Lotniczy|1 Pułku Lotniczego]]. 1 grudnia 1924 awansował na kapitana ze starszeństwem od 15 sierpnia 1924 i 22. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki.
 
W [[1925]] został przeniesiony do [[Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych|Oficerskiej Szkoły Lotnictwa]] w [[Grudziądz]]u (od [[1927]] w Dęblinie). W Szkole piastował stanowisko dowódcy eskadry szkolnej, a następnie szefa pilotażu. 25 lipca [[1931]] w Dęblinie zginął śmiercią lotnika w kolizji z innym samolotem szkolnym. Była to jedna z najtragiczniejszych katastrof w [[Lotnictwo wojskowe II RP|lotnictwie wojskowym II RP]]. Obok kapitana Karola Orłosia, zginęli w niej piloci: por. Bolesław Bogowski, kpr. Konrad Rykowski i kpr. Kazimierz Bazylewicz.
 
== Ordery i odznaczenia ==
Linia 37 ⟶ 31:
 
== Bibliografia ==
* Kazimierz Orłoś: ''Dzieje dwóch rodzin Mackiewiczów z Litwy - Orłosiów z Ukrainy'', Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2015 [w druku].
* {{cytuj książkę
| nazwisko = [[Marian Romeyko|Romeyko]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Orłoś”