Aleksander Świętochowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m linki zewnętrzne
m poprawa linków
Linia 44:
 
== Zarys biografii ==
W młodości uczęszczał do szkół w Siedlcach i Lublinie. Studia w [[Szkoła Główna Warszawska|Szkole Głównej]] i na [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytecie Warszawskim]] odbywał w latach 1866-1870 na wydziale filologiczno-historycznym. W 1874 wyjechał do [[Lipsk]]a, gdzie na tamtejszej uczelni uzyskał doktorat z filozofii (praca ''O powstaniu praw moralnych''<ref name="univ-gda"/>). Powrócił do Warszawy, gdzie publikował artykuły w "[[Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych|Przeglądzie Tygodniowym]]". Współpracę z redakcją zakończył w [[1878]] jednocześnie rozpoczynając pracę w redakcji dziennika "[[Nowiny (czasopismo warszawskie)|Nowiny]]" (do 1881 roku<ref name="univ-gda"/>).
 
Po odejściu z "Nowin" założył [[Prawda. Tygodnik Polityczny, Społeczny i Literacki|tygodnik "Prawda"]], który redagował do roku [[1902]] (cykl felietonów ''Liberum veto''). W latach ([[1908]]-[[1912]]) wyd.redagował miesięcznik "[[Kultura Polska (czasopismo)|Kultura polska]]", następnie "Humanista polski", współpracował też z "Myślą Narodową".
 
Oprócz artykułów społeczno-politycznych i krytycznoliterackich pisywał tam również felietony pod [[pseudonim]]empseudonimem "Poseł Prawdy". Poza publicystyką uprawiał też twórczość dramaturgiczną i nowelistyczną.
 
Prowadził także działalność społeczno-oświatową, za największe dzieło swojego życia w tej dziedzinie uważał powstanie jeszcze pod rozbiorami szkół rolniczych w [[Gołotczyzna|Gołotczyźnie]] – szkoły gospodarstwa domowego dla dziewcząt wiejskich (1909 r.) założonej przez właścicielkę wsi [[Aleksandra Bąkowska|Aleksandrę Bąkowską]] i 3 lata później szkoły rolniczej dla chłopców o nazwie ''Bratne''. Należał do czołowych ideologów i przywódców [[pozytywizm warszawski|pozytywizmu warszawskiego]].
 
W latach ([[1906]]-[[1913]]) założył i kierował [[Towarzystwo Kultury Polskiej|Towarzystwem Kultury Polskiej]]. Był gorącym rzecznikiem postępu, oświaty, kultury, walczył o równe prawa dla kobiet, Żydów, zwalczał [[konserwatyzm]], wstecznictwo i [[klerykalizm]].
 
Od [[1912]] roku aż do śmierci mieszkał w [[Gołotczyzna|Gołotczyźnie]], gdzie związał się wspólną ideą i głębszym uczuciem osobistym z Aleksandrą Bąkowską. Zmarł [[25 kwietnia]] [[1938]] roku w Gołotczyźnie. Pochowany na cmentarzu w [[Sońsk]]u k.koło [[Ciechanów|Ciechanowa]].
 
Jego syn [[Ryszard Świętochowski]] był działaczem politycznym.
 
== Poglądy literackie i polityczne ==
Jego manifest ''My i wy'' ([[1871]]) i ''Praca u podstaw'' ([[1873]]) zawierają główne założenia programowe [[pozytywizm]]u. W życiu wyznawał [[liberalizm]], a w okresie międzywojennym był publicystą opozycyjnym wobec [[sanacja|sanacji]]{{fakt|data=2010-03}}.
 
Twórczość Świętochowskiego obejmuje dramaty o tematyce filozoficzno-moralnej oraz historii idei.
 
W roku [[1927]] otrzymał nagrodę literacką miasta [[Łódź|Łodzi]]. W [[1935]] został odznaczony [[Wawrzyn Akademicki|Złotym Wawrzynem Akademickim]] [[Polska Akademia Literatury|Polskiej Akademii Literatury]]<ref>Rocznik Polskiej Akademii Literatury, [[Warszawa]] [[1937]], s. 254</ref>.
 
== Twórczość ==
Wydania zbiorowe ''Pism'' (1896—1900), II. wyd. (1908—1909), 7 t. zawiera: I—II. ''Obrazki powieściowe'', III. ''Bajki'', IV—VI. ''Utwory dramatyczne'', VII. ''[[Duchy (poemat)|Duchy]]'', cz. I—III. (cz. IV—VI. w r. [[1909]] jako VIII. t. ''Pism'', poemat dramatyczny prozą, główne dzieło Świętochowskiego). ''Pamiętnik'' drukowany w "Wiadomościach literackich" ([[1931]]/[[1932]]). Wydał ponadto: ''Genealogia teraźniejszości'' ([[1935]]), powieść ''Twinko'' ([[1936]]).
 
Książka dla młodzieży: ''Czcigodni Polacy. Charaktery'' ([[1923 w literaturze|1923]]).