Inwoluta: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Przykłady: drobne techniczne
poprawa przek., dodanie parametru do szablonu {{Dopracować}}, kategoryzacja problemów występujących w artykułach, WP:SK
Linia 1:
{{dopracować|uzupełnić|przydałby się szerszy kontekst z geometrii analitycznej, jest opisane tylko zastosowanie}}
{{Spis treści}}
'''Inwoluta''' (inaczej ''funkcja ewolwentowa'') – funkcja stosowana do opisu kształtu zarysu [[ewolwenta|ewolwentowego]] [[koło zębate|koła zębatego]].
 
== Definicja ==
Inwoluta jest to kąt zawarty między promieniem początkowego punktu [[ewolwenta|ewolwenty]] i promieniem rozpatrywanego punktu tej ewolwenty. Jest on równy [[tangensfunkcje trygonometryczne|tangensowi]]owi kąta zarysu danego punktu ewolwenty pomniejszonemu o kąt zarysu tego punktu (wyrażony w mierze kątowej), co można zapisać:
: <math>\operatorname{inv}\alpha=\operatorname{tg}\alpha-\overset{\frown}{\alpha}</math>,
gdzie:
: <math>\overset{\frown}{\alpha}=\frac {\alpha^\circ \cdot \pi}{180^\circ}</math>
 
== Zastosowanie ==
Inwolutę stosuje się w obliczeniach [[przekładnia zębata|przekładni zębatych]] o [[koło zębate|kołach]] o zarysie [[ewolwenta|ewolwentowym]], gdzie opisuje ona kształt zarysu zęba.
 
Drugim zastosowanie inwoluty jest [[kontrola jakości]] wytwarzanych kół zębatych. Przy pomocy specjalnych [[przyrząd pomiarowy|przyrządów pomiarowych]] mierzy się poszczególne parametry koła, z których oblicza się ''kąt zarysu zęba'' <math>\alpha</math>. Następnie oblicza się odpowiadającą mu inwolutę, którą porównuje się ze [[wzorzec|wzorcową]] wartością inwoluty zamieszczoną w tablicach. Przy produkcji większości kół zębatych do szybkoobrotowych przekładni konieczna jest znajomość inwoluty do dwunastego miejsca po przecinku w celu zapewnienia odpowiedniej dokładności wykonania. Niestety nieznane są metody analitycznego obliczenia kąta, znając jego inwolutę, dlatego w tym celu stosuje się tablice lub [[Metoda numeryczna|metody numeryczne]].
 
== Przykłady ==
Linia 19:
Plik:Involut cir.jpg
Plik:Animated involute of circle.gif|Inwolutą [[okrąg|okręgu]] o promieniu dążącym do zera jest [[spirala Archimedesa]]
Plik:Involute.gif|Inwolutą [[Krzywa_łańcuchowaKrzywa łańcuchowa|krzywej łańcuchowej]] jest [[traktrysa]]
</gallery>
</center>