Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Baretki: dr. |
poprawa przek., WP:SK, update, źródła/przypisy, drobne meryt., red. i tech. |
||
Linia 2:
|nazwa = Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec<br />''Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland''
|awers = Bundesverdienstkreuz mit Schulterband.jpg
|awers opis =
|awers 2 = Bundesverdienstkreuz Stern.jpg
|awers 2 opis = Gwiazdy Wielkiego
|awers 3 = OĞUZ MADALYA 001.jpg
|awers 3 opis = Medalu Zasługi
|rewers =
|rewers opis =
|rewers 2 =
|rewers 2 opis =
|baretka = GER Bundesverdienstkreuz
|baretka opis =
|baretka 2 =
|baretka 2 opis =
|ustanowiono = [[7 września]] [[1951]]
|wielkość =
|kruszec =
|wydano =
|commons = Category:Order of Merit of the Federal Republic of Germany
}}
Linia 24:
== Historia ==
Order został ustanowiony [[7 września]] [[1951]] przez pierwszego [[Prezydenci Niemiec|prezydenta]] Republiki Federalnej Niemiec [[Theodor Heuss|Theodora Heussa]] jako nagroda dla mężczyzn i kobiet, obywateli niemieckich i cudzoziemców, którzy w czasie odbudowy Niemiec ze zniszczeń wojennych lub w późniejszych latach położyli wybitne zasługi w dziedzinach: politycznej, kulturalnej lub społeczno-gospodarczej{{r|ph}}. W pierwszych latach istnienia odznaczenia nadawano je m.in. za wysługę lat w sektorze państwowym lub prywatnym (na ogół za 50 lat pracy), co wykluczono w nowych [[statut]]ach z roku [[1966]]. Według nowych przepisów, obowiązujących do dzisiejszego dnia, wymaga się przy nadaniu poszczególnych stopni orderu obywatelom niemieckim wykazania się szczególnymi i, wraz z każdym dalszym stopniem, nowymi zasługami dla dobra społecznego. Za pierwszym razem nadaje się zawsze najniższy stopień orderu, [[medal]] lub Krzyż na Wstążce (kawalerski). Wyjątki czyni się tylko w przypadku cudzoziemców oraz obywateli niemieckich w starszym wieku, którzy nie otrzymali orderu w młodszych latach.
[[Prezydenci Niemiec|Prezydent
Order jest administrowany przez kancelarię orderu, związaną z Urzędem Prezydenckim i nadawany przez prezydenta RFN po rozpatrzeniu przez kancelarię wniosków skierowanych do niej. Wnioski może formułować każdy, kierując je w przypadku miejsca zamieszkania w Niemczech do rządów poszczególnych [[Kraj związkowy|landów]], za granicą zaś – do niemieckiego [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|MSZ]]{{r|bp}}.
W roku [[2006]] prezydent RFN [[Horst Köhler]] wprowadził nowy przepis, według którego 30% odznaczonych w każdym roku ma być płci żeńskiej.
Linia 34:
Do roku [[2005]] order otrzymało ok. 210 000 osób. Masowo nadawany i produkowany w pozłacanym [[tombak]]u, ma bardzo nikłą wartość na rynku numizmatycznym (insygnia Wielkiego Krzyża – ok. € 50,00).
== Podział orderu na klasy ==
=== Nazwy międzynarodowe{{r|vo2015|vo2007}} ===
[[Plik:Bundesverdienstorden.jpg|thumb|240px|Krzyż Wielki specjalnego Wykonania i dwa Stopnie Specjalne Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi RFN]]▼
* '''
Insygnia orderu to oznaka i gwiazdy. Oznaką jest obustronnie [[emalia|emaliowany]] na czerwono [[krzyż kawalerski (heraldyka)|krzyż kawalerski]] o wąskich ramionach z [[herb Niemiec|herbem Niemiec]] w [[medalion (jubilerstwo)|medalionie]] środkowym [[Awers i rewers|awersu]]. Oznaki poszczególnych klas różnią się tylko wielkością, jedynie Krzyż Wielki specjalnego Wykonania ma dodatkowy element – [[wieniec laurowy]] otaczający medalion środkowy krzyża i gwiazdy, a Krzyż Zasługi I Klasy jest nie emaliowany na [[Awers i rewers|rewersie]], gdyż nosi się go na agrafie.▼
Gwiazda orderu nosi na sobie awers oznaki i ma przy Stopniu Specjalnym Krzyża Wielkiego osiem pęków złotych promieni; przy Krzyżu Wielkim specjalnego Wykonania oraz Krzyżu Wielkim ma sześć pęków promieni; przy Wielkim Krzyżu Zasługi z Gwiazdą i Wstęgą, oraz Wielkim Krzyżu Zasługi z Gwiazdą ma cztery promienie, przy czym gwiazda tego drugiego ma kształt kwadratu obróconego o 45°.▼
Najniższy stopień odznaczenia to złocony Medal Zasługi. Na awersie ukazuje emaliowaną oznakę orderu spoczywającą na wieńcu laurowym, [[Awers i rewers|rewers]] nosi napis ''Für Verdienste um die Bundesrepublik Deutschland'' (''Za Zasługi dla RFN'') otoczony wieńcem laurowym. Insygnia dla kobiet są nieco mniejsze od zwykłych krzyży i noszone na damskiej kokardzie nad lewą piersią poniżej [[obojczyk (anatomia)|obojczyka]].▼
Wstęga orderu jest czerwona z obustronnymi złoto-czarno-złotymi [[bordiura]]mi.▼
▲* '''Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego''' (''Sonderstufe des Großkreuzes''), nadawany tylko niektórym głowom państw – oznaka na wielkiej wstędze; gwiazda ośmiopromienna
* '''Krzyż Wielki specjalnego Wykonania''' (''Großkreuz in besonderer Ausführung''), do tej pory otrzymali go tylko [[Konrad Adenauer]] i [[Helmut Kohl]] – oznaka (z wieńcem laurowym) na wielkiej wstędze; gwiazda sześciopromienna▼
* '''Krzyż Wielki''' (''Großkreuz'') – oznaka na wielkiej wstędze; gwiazda sześciopromienna
* '''
* '''
* '''
* '''Krzyż
* '''Krzyż
** '''Krzyż Zasługi na Wstędze za Jubileusz Pracy''' (''Verdienstkreuz am Bande für Arbeitsjubilare''), nadawany był w latach 1952-1966, złote okucie z liczbą ''50'' wprowadzono w 1957 – oznaka na wstążce z okuciem▼
* '''Medal Zasługi''' (''Verdienstmedaille'') – na wstążce
=== Nazwy niemieckie{{r|vo2015|vo2007}} ===
== [[Baretka odznaczenia|Baretki]] ==▼
* '''Krzyż Wielki Klasy Specjalnej''' (''Sonderstufe des Großkreuzes'')
* '''Krzyż Wielki''' (''Großkreuz'')
* '''Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą i Wstęgą''' (''Großes Verdienstkreuz mit Stern und Schulterband'')
* '''Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą''' (''Großes Verdienstkreuz mit Stern'')
* '''Wielki Krzyż Zasługi''' (''Großes Verdienstkreuz'')
* '''Krzyż Zasługi I Klasy''' (''Verdienstkreuz I. Klasse'')
* '''Krzyż Zasługi na Wstędze''' (''Verdienstkreuz am Bande'')
* '''Medal Zasługi''' (''Verdienstmedaille'')
; Dodatkowo{{r|ph}}
▲* '''Krzyż Wielki
▲
▲== [[Baretka odznaczenia|Baretki]] wstęg i wstążek orderu==
; Dla Niemców i obcokrajowców
<center>
{|align=center class=wikitable width=70%
|-
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|SSKW|120}}<br /><small>
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KWSW|120}}<br /><small>Krzyż Wielki specjalnego Wykonania▼
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KW|120}}<br /><small>Krzyż Wielki
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|WKZGW|120}}<br /><small>
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|WKZG|120}}<br /><small>
|-
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|WKZ|120}}<br /><small>
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KZ1|120}}<br /><small>Krzyż
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KZW|120}}<br /><small>Krzyż
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KZWJP|120}}<br /><small>Krzyż Zasługi na Wstędze za Jubileusz Pracy▼
|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|MZ|120}}<br /><small>Medal Zasługi
|}
</center>
; Dla Niemców
<center>
{|align=center class=wikitable width=70%
|-
▲|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KWSW|120}}<br /><small>Krzyż Wielki
▲|width=20% valign=top align=center|{{order|OZRFN|KZWJP|120}}<br /><small>Krzyż Zasługi na Wstędze za Jubileusz Pracy
</center>
== Wygląd insygniów orderu ==
▲[[Plik:Bundesverdienstorden.jpg|thumb|240px|Krzyż Wielki
▲[[Insygnia]] orderu to oznaka i gwiazdy. Oznaką jest obustronnie [[emalia|emaliowany]] na czerwono [[krzyż kawalerski (heraldyka)|krzyż kawalerski]] o wąskich ramionach z [[herb Niemiec|herbem Niemiec]] w [[medalion (jubilerstwo)|medalionie]] środkowym [[Awers i rewers|awersu]]{{r|ph}}. Oznaki poszczególnych klas różnią się tylko wielkością, jedynie Krzyż Wielki
▲[[Gwiazda
▲Najniższy stopień odznaczenia to złocony Medal Zasługi. Na awersie ukazuje emaliowaną oznakę orderu spoczywającą na wieńcu laurowym, [[Awers i rewers|rewers]] nosi napis ''Für Verdienste um die Bundesrepublik Deutschland'' (''Za Zasługi dla RFN'') otoczony wieńcem laurowym. Insygnia dla kobiet są nieco mniejsze od zwykłych krzyży i noszone na damskiej kokardzie nad lewą piersią poniżej [[obojczyk (anatomia)|obojczyka]]{{r|ph}}.
▲[[Wstęga
== Odznaczeni ==
Linia 80 ⟶ 98:
{{Kategoria główna|Polacy odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec}}
===
* '''
* '''Krzyż Wielki
* '''Krzyż Wielki''' – [[Aleksander Kwaśniewski]], [[Adam Michnik]], [[Norbert Lammert]], [[Yehudi Menuhin]], [[Angela Merkel]], [[Martin Niemöller]], [[Edmund Stoiber]], [[Franz Josef Strauß|Franz Josef Strauss]], [[Lech Wałęsa]]
* '''
== "
[[Hamburg]], szczycąca się swymi tradycjami odwieczna republika miejska, ma niepisane prawo "Nie ma pana nad tobą i pod tobą sługi". Prawdziwy [[Hanza|hanzeata]] otrzymuje nagrodę poprzez świadomość, że wypełnił swą powinność i nie będzie się wywyższał odznaczeniami uzyskanymi u obcych. Hamburg i [[Brema]], jako jedyne kraje związkowe, do dziś nie mają własnych odznaczeń za zasługi i prawdopodobnie nigdy ich nie ustanowią. Sześć bardzo wybitnych osób związanych z Hamburgiem, m.in. były [[Kanclerze Niemiec|kanclerz]] [[Helmut Schmidt]] i [[Marion Dönhoff]] odmówiło w duchu tej tradycji przyjęcia Orderu Zasługi RFN.
{{Przypisy|
<ref name=vo2015>{{Cytuj książkę | autor = | tytuł = Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland | wydawca = Bundespräsidialamt| miejsce = Berlin | rok = 2015 | strony = 19-21 | url = http://www.bundespraesident.de/SharedDocs/Downloads/DE/Publikationen/120605-Verdienstorden.pdf?__blob=publicationFile | język = de | data dostępu = 2015-10-26}}</ref>
<ref name=vo2007>{{Cytuj książkę | autor = | tytuł = Der Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland | wydawca = Bundespräsidialamt| miejsce = Berlin | rok = 2007 | strony = 28 | url = http://www.bundespraesident.de/SharedDocs/Downloads/DE/verdienstorden.pdf?__blob=publicationFile | język = de | data dostępu = 2015-10-26}}</ref>
<ref name=om>{{cytuj stronę | url = http://www.ordensmuseum.de/bvo/index.htm | tytuł = Der Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland | opublikowany = ordensmuseum.de | język = de | data dostępu = 2015-10-26}}</ref>
<ref name=bp>{{Cytuj stronę | url = http://www.bundespraesident.de/DE/Amt-und-Aufgaben/Orden-und-Ehrungen/Verdienstorden/verdienstorden-node.html | tytuł = Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland | opublikowany = bundespraesident.de | język = de | data dostępu = 2015-10-26}}</ref>
|}}
▲}}
{{Odznaczenia niemieckie po 1945 (RFN)}}
|