Carl Gustaf Mannerheim: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięto kategorię "Uczestnicy I wojny światowej"; Dodano kategorię "Uczestnicy I wojny światowej (Imperium Rosyjskie)" za pomocą HotCat
→‎Życiorys: drobne redakcyjne
Linia 49:
 
5 stycznia 1909 został przeniesiony do [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]], gdzie objął dowództwo [[13 Włodzimierski Pułk Ułanów|13 Włodzimierskiego Pułku Ułanów]] w Mińsku Mazowieckim<ref name="rosjanie">{{cytuj książkę |autor=Tomasz Adamczak |tytuł=W izolacji od Mińszczan [w] 585 lat Mińska Mazowieckiego |strony=25-26 |isbn=8390693674}}</ref>). 1 stycznia 1911 został dowódcą [[Lejb-Gwardyjski Pułk Ułanów Jego Wysokości|Lejb-Gwardyjskiego Pułku Ułanów Jego Wysokości]], jednego z najlepszych pułków kawalerii w armii Imperium Rosyjskiego, którego [[koszary]] mieściły się w parku warszawskiego [[Belweder w Warszawie|Belwederu]].
[[Plik:Mannerheim In Victory Parade 1918.png|thumb|leftright|240px|Parada Zwycięstwa nad Czerwonymi, Helsinki 1918]]
W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] był dowódcą związków taktycznych i dowódcą korpusu kawalerii. Za walki w czasie I wojny światowej został wyróżniony [[Krzyż Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego|Krzyżem Świętego Jerzego]]. Mianowany do stopnia generała-majora, a następnie w 1917 generała-lejtnanta.
 
[[Rewolucja lutowa 1917]] zachwiała jego karierą wojskową w armii rosyjskiej, a [[Rewolucja październikowa|październikowa]] ostatecznie ją przerwała. W grudniu 1917 Mannerheim powrócił do Finlandii, która walczyła o niepodległość. Senat powierzył mu zadanie sformowania armii fińskiej i przywrócenia porządku w kraju. Po odzyskaniu przez Finlandię niepodległości (6 grudnia 1917) został naczelnym dowódcą wojsk fińskich (1917–1918). Pełnił też funkcję regenta [[Królestwo Finlandii|Królestwa Finlandii]] od 12 grudnia 1918. W 1918 roku otrzymał [[Niemcy|niemieckie]] [[Odznaczenie|odznaczenie wojskowe]] [[Krzyż Żelazny]]<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0543098/bio http://www.imdb.com/]</ref>
 
{{Osobny artykuł|wojna domowa w Finlandii}}
Rozbrajał rosyjskie garnizony na północy kraju. W tym czasie zorganizowana przez komunistówlewicę Czerwona Gwardia kontrolowała południe kraju, gdzie powstał rewolucyjny rząd (tzw. Ludowa Rada Finlandii). Przy pomocy Niemców tzw. Biała Armia pod dowództwem Mannerheima pokonała oddziały Czerwonej Gwardii do maja 1918 nie cofając się przed stosowaniem terroru i surowych represji. Mannerheim przewidując upadek [[Państwa centralne|państw centralnych]], wszedł w konflikt z Senatem (proniemieckim) i złożywszy dymisję wyjechał z kraju. Został wezwany do Finlandii ponownie w grudniu 1918, gdzie objął funkcję regenta. Opowiadał się za wprowadzeniem monarchii w Finlandii, podczas tworzenia konstytucji domagał się umocnienia władzy głowy państwa. Gdy kraj jednak przyjął republikańską formę rządów – wystartował w wyborach prezydenckich, ale przegrał. Jego ostatnia decyzją było podpisanie konstytucji Republiki Finlandii w lipcu 1919. 25 lipca 1919 wycofał się z życia politycznego.
 
W następnych latach oficjalnie nie uczestniczył z polityce, ale zachowywał wpływy i działał w organizacjach społecznych m.in. w Czerwonym Krzyżu. W 1929 odmówił poparcia prawicowego zamachu stanu, choć zamachowcy oferowali mu władzę dyktatorską. W 1931, po przejęciu prezydentury przez [[Pehr Evind Svinhufvud|Svinhufvuda]] przyjął funkcję przewodniczącego Rady Obrony Państwa (do 1939). Od 1933 marszałek polny. Zreorganizował armię. Z jego inicjatywy zbudowano na [[Przesmyk Karelski|Przesmyku Karelskim]] linię umocnień, tzw. [[Linia Mannerheima|Linię Mannerheima]].
 
[[Plik:Hitler Mannerheim 2.jpg|thumb|leftright|Adolf Hitler z wizytą u Carla Mannerheima na froncie z okazji 75. urodzin marszałka (1942)]]
Był naczelnym dowódcą armii fińskiej w czasie [[Wojna zimowa|wojny zimowej]] (1939–1940) i [[Wojna radziecko-fińska 1941-1944|wojny kontynuacyjnej]] (1941–1944). Mimo olbrzymiej przewagi sowieckiej nie dał pobić swojej armii w wojnie zimowej. Dla obrony integralności terytorialnej państwa fińskiego wszedł w sojusz z [[III Rzesza|Niemcami]] w celu odzyskania utraconych ziem w 1940, ale starał się unikać zbyt gorliwego zaangażowania po ich stronie, m.in. odmówił uczestnictwa wojsk fińskich w oblężeniu Leningradu i zaatakowaniu kolei [[murmańsk]]iej.