Olbia (kolonia grecka): Różnice pomiędzy wersjami

'''Olbia''' ([[język greckistarogrecki|gr.]] ''Óλβια'' – szczęśliwa) – kolonia [[starożytna Grecja|grecka]] leżąca na północnym wybrzeżu [[Morze Czarne|Morza Czarnego]] w pobliżu ujść [[Boh]]u (stgr. ''Hypanis'') i [[Dniepr]]u (stgr. ''Borystenes''), na południe od współczesnego [[Mikołajów|Nikołajewa]] (w pobliżu dzis. wsi Parutino).

Założona w pierwszych latach [[VI wiek p.n.e.|VI wieku p.n.e.]] przez osadników z [[Milet]]u{{r|pwn}}, stała się dużym ośrodkiem handlu zbożem i rybami. W okresie największego rozkwitu w [[IV wiek p.n.e.|IV wieku p.n.e.]] w mieście otoczonym murami żyło do 40 tys. mieszkańców. Olbia bogaciła się głównie na pośrednictwie w handlu ze [[Scytowie|Scytami]]. W [[V wiek p.n.e.|V wieku p.n.e.]] odwiedził ją prawdopodobnie [[Herodot]], a w [[95]] [[naszej ery|n.e.]] [[stoicyzm|stoicki]] [[filozofia|filozof]] [[Dion Chryzostom]], który dał szczegółowy opis Olbii w ''Mowie borystynejskiej''. W [[III wiek p.n.e.|III wieku p.n.e.]] miasto zaczyna chylić się ku upadkowi wskutek pojawienia się na scytyjskich stepach [[Sarmaci|Sarmatów]], którzy przerwali regularne dostawy zboża, a samo miasto nękali najazdami. W [[II wiek p.n.e.|II wieku p.n.e.]] pewien odłam scytyjskich plemion zajął Olbię dla odtworzenia korzystnych powiązań handlowych. W [[63 p.n.e.|63 roku p.n.e.]] wojska [[Dakowie|Geto-Daków]] zdobyły i zniszczyły miasto. Liczba ludności spadła do 3 tystysięcy. Pod władaniem [[Rzym]]u Olbia powoli się odbudowywała, jednak nigdy nie wróciła do wcześniejszego rozkwitu. W [[III wiek]]u n.e. została zdobyta przez [[Goci|Gotów]], a w [[370]] n.e. przez [[Hunowie|Hunów]].

Wykopaliska archeologiczne w Olbii rozpoczęły się w [[1794]] dzięki akademikowiustaleniom niemieckiego badacza i podróżnika [[Peter Simon Pallas|P.S. Pallasowivon Pallasa]]. Istotne prace badawcze prowadził jednak dopiero w [[XIX wiek]]u [[Aleksiej Uwarow|Aleksiej hr. Uwarow]]. Od [[1902]] do [[1926]] (z przerwą na lata I wojny światowej, rewolucji i wojny domowej) wykopaliska w Olbii przeprowadzał [[Borys Farmakowski]]. Później badaniami zajmowali się Ljego uczeń Ł. M. SławinaSławin (w latach 1956-57 w wykopaliskach uczestniczyli polscy archeolodzy)<ref>''Od Fanagorii do Apollonii'', dz. cyt., s. 106.</ref> , A. N. Karasjowa, AE. I. Lewi. W ostatnim dwudziestoleciu szczególne zasługi dla odtwarzania przeszłości miasta położyła A. S. Rusjajewa. {{fakt|Obecnie badania archeologiczne prowadzi tam S. D. KrizickiKriżicki|data=2015-11}}.