Przeszczepienie szpiku kostnego: Różnice pomiędzy wersjami

'''Przeszczepienie szpiku kostnego''' – zabieg polegający na podaniu pacjentowi preparatu zawierającego [[komórki macierzyste]] [[hemopoeza|hematopoezykrwiotworzenia]] (krwiotworzenia), które są w stanie odtworzyć [[układ krwiotwórczy]] pacjenta, który uległ poważnemu uszkodzeniu w czasie wcześniejszej [[Chemioterapia nowotworów|chemioterapii]] lub [[radioterapia|radioterapii]] (przeszczepienie autogeniczne) albo zastąpić patologiczną hematopoezę chorego (np. w przebiegu [[białaczka|białaczki]]) szpikiem osoby zdrowej (przeszczepienie allogeniczne).

Pod potocznym pojęciem „przeszczep szpiku” mieści się także przetoczenie [[Komórki macierzyste|macierzystych komórek hematopoetycznych]] izolowanychhematopoetycznych wyizolowanych z [[krew obwodowa|krwi obwodowej]], w czasie zabiegu zwanego [[leukafereza|leukaferezą]], po ich wcześniejszejwcześniejszym pobudzeniu (tak zwanej mobilizacji) z użyciem [[cytokiny|cytokin]] lub [[leki cytostatyczne|cytostatyków]].

* Przeszczepienie autogeniczne – polega na podaniu własnych komórek macierzystych z krwi obwodowej lub szpiku, pobranych od pacjenta przed zastosowaniem leczenia które ma działanie mieloablacyjne (lub submieloablacyjne). Tego typu przeszczepy są generalnie bezpieczniejsze (nie ma choroby „przeszczep przeciwko gospodarzowi”) można, więc je wykonywać u pacjentów starszych (do 65 roku życia). Ze względu na ryzyko zanieczyszczenia przeszczepianego szpiku komórkami nowotworowymi, oraz brak korzystnej reakcji „przeszczep przeciwko białaczce” (GvL - Graft versus Leukemia), wyniki leczenia tą metodą białaczek i innych nowotworów hematologicznych są nieco gorsze, niż wdla przypadku przeszczepówprzeszczepień allogenicznych. W ramach programów badawczych prowadzone są próby oczyszczania preparatów komórkowych z resztkowej populacji komórek nowotworowych. Można tego dokonywać na dwa sposoby: selekcji pozytywnej komórek macierzystych (najczęściej z wykorzystaniem przeciwciał monoklonalnych przeciwko antygenowi CD-34 za pomocą immunoabsorbcji magnetycznej), lub selekcji negatywnej, która wykorzystuje różne metody eliminowania z preparatu komórkowego komórek nowotworowych (np. zastosowanie cytotoksycznych przeciwciał monoklonalych przeciw antygenom specyficznym dla komórek nowotworowych).

* '''Przeszczepienie niemieloablacyjne''' (poprzedzone „zredukowanym” kondycjonowaniem, NST) – podana chemioterapia (lub radioterapia) nie niszczy komórek nowotworowych ani układu krwiotwórczego biorcy. Jej zadaniem jest jedynie spowodowanie głębokiej immunosupresji, która uniemożliwia odrzucenie przeszczepu. Za „zniszczenie” układu krwiotwórczego biorcy i resztkowej choroby nowotworowej odpowiadają limfocyty T dawcy zawarte w przeszczepianym materiale. Ta metoda może być więc stosowana jedynie w przypadku przeszczepówprzeszczepieniach allogenicznych. Pacjent przechodzi przez okres „chimeryzmu częściowego”, kiedy jego układ krwiotwórczy składa się z dwóch populacji komórek – własnych i pochodzących od dawcy. Dopiero osiągnięcie etapu „chimeryzmu całkowitego”, kiedy cała hematopoeza pochodzi od komórek macierzystych dawcy, oznacza przyjęcie się przeszczepu. Dopiero wówczas rozwija się również reakcja „przeszczep przeciwko białaczce” (GvL – ''graft versus leukemia'') lub „przeszczep przeciwko guzowi” (GvT – ''graft versus tumour''), która polega na tym, że pochodzące od dawcy limfocyty T eliminują resztkowe komórki nowotworowe. Celem wzmocnienia tej reakcji i przyspieszenia osiągnięcia całkowitego chimeryzmu, pacjentowi po przeszczepie podaje się infuzje limfocytów dawcy (DLI – ''donor lymphocyte infusion''). Ze względu na mniej agresywne kondycjonowanie przeszczepy niemieloablacyjne mogą być wykonywanie u pacjentów nieco starszych (nawet do 65–70 roku życia). Ryzyko związane z chemioterapią i radioterapią jest mniejsze, jednak ryzyko choroby „przeszczep przeciwko gospodarzowi” takie samo, lub nawet wyższe (przy zastosowaniu DLI), jak przy tradycyjnym przeszczepieniu allogenicznym – dlatego nazywanie tej metody leczenia „miniallotransplantacją” jest błędne.